Прочитајте за кратката историја на будилниците како и мислењето на експертите за нивната улога во постигнувањето на здрав сон
Првите будилници постојат многу порано пред првите часовници. Еден таков будилник се нашите пријатели од животинското царство – петлите. Се верува дека филозофот Платон се будел со помош на интересен уред што користел вода што истекува за активирање на свирче и експертите сметаат дека токму овој негов изум е почетокот на аналогните будилници. Црковните ѕвона пак, го буделе населението за утринската богослужба низ столетија, а денес сите имаме будилник на мобилниот телефон.
Без будилниците, многумина од нас би се успале и би задоцниле на училиште, на факултет или на работа. Прекрасно и корисно е да се спие, но реалноста налага на дисциплина, која што претставува станување рано и најчесто секој ден во различно време. Часовниците со аларм може да бидат корисни за одржување редовен распоред на спиење/будење.
Станувањето секој ден во приближно исто време е корисно за биоритамот на нашиот организам.
Некои луѓе не местат аларм, но потоа поради грижата на совеста се будат во ноќта за да го погледнуваат часовникот. „Ова може да предизвика анксиозност и спиењето го прави тешко. Во овој случај корисно е да го наместите алармот за да си обезбедите побезбедно чувство за време на ноќта“ – истакнува д-р Ричард Шејн – Richard Shane, психотерапевт и основач на „Спиј лесно“ – Sleep Easily.
Потенцијалните негативни страни на часовниците со аларм
Анксиозноста поради сонот или грижата дека нема да заспиеме и да се наспиеме до определеното време, може да доведе до несоница. Експертите за сон советуваат да ги покриваме будилниците или да ги вртиме кон ѕидот, за да не се ставаме во искушение постојано да ги погледнуваме во текот на ноќта. Нивото на хормонот на стрес, кортизол природно се зголемува веднаш по будењето кај многу лица. Иако не постојат научни студии што би потврдиле дека звукот на алармот наутро го зголемува нивото на кортизол, сепак сите сме свесни дека тој звук не ни причинува да се чувствуваме релаксирано. Научниците, исто така, се во потрага по врските помеѓу будилниците и срцевите удари, поради зголемувањето на адреналинот што го причинуваат, а со тоа ја забрзуваат работата на срцето и крвниот притисок.
Дали може да се стане на време без аларм?
Да! Луѓето поседуваат природен механизам – „внатрешен часовник“ што го мери времето сокриен во нашата потсвест и секој од нас може да се програмира за да стане во точно определено време. Тоа наједноставно се прави со помош на кратка медитација пред спиење, а постојат и други начини, вежби за дишење и техники за да ве разбуди кога сакате, но и да ви помогне полесно природно да заспиете.
„Идеално, личноста ќе се разбуди сама од себе кога има потреба од тоа секое утро. Ова се луѓето кои го местат алармот, но се будат неколку минути пред тој да почне да свири, затоа што нивниот мозок очекува да биде буден во одредено време. Од друга страна постојат луѓе кои имаат потреба од два или три аларми за да се разбудат“ – објаснува д-р Марк Муелбек, директор на Институтот за сон „Клејтон“ – Clayton Sleep Institute во Сент Луис. „Нашиот преоптоварен распоред и надворешните влијанија како што се мобилните телефони, телевизијата, таблетите, уличните светла, звуците од соседството и огромен број на други дразби можат да го нарушат нашиот сон, што причинува нашите тела да бараат повеќе сон, а за возврат нè доведува до будење со чувство на поспаност и замор“ – додава тој.
Воопшто не е тешко да го „излечиме“ нашиот внатрешен будилник со помош на отстранување на некои штетни навики и воведување на некои нови корисни животни навики.
„(…)Oстанувањето доцна или пак, практикувањето нерегуларен распоред за спиење/будење може да влијае врз нашиот внатрешен часовник и да ни е потешко да станеме кога имаме потреба од тоа. Работниците кои работат во смени, често го пореметуваат сопствениот внатрешен телесен часовник, со постојани промени во нивната деноноќна шема, па имаат потреба од будилници за да ги разбудат, затоа што се во битка со сопствената внатрешна биологија“ – истакнува д-р Марк.
