Сувата уста или ксеростомија е состојба кога е намалено лачењето на плунка од страна на плунковните жлезди
Каква улога има плунката врз оралното здравје?
Плунката е многу важна за одржувања на здрава уста, таа ја започнува дигестијата на храната и помага при нејзино голтање, ги измива честичките од храната на забите и има антибактериски ефект. Покрај тоа, плунката содржи минерали како што се калциум и фосфат кои помагаат во реминерализација на забите и со тоа спречуваат нивно расипувањето.
Што е ксеростомија?
Сувата уста, наречена и ксеростомија е состојба кога е намалено лачењето на плунка од страна на плунковните жлезди. Сувата уста може да се појави кај секого повремено, на пример кога сме нервозни, ова се случува поради хормоните на стрес кои го намалуваат протокот на плунка. Меѓутоа, кога оваа состојба продолжува подолго време, може да го отежне џвакањето, голтањето и зборувањето, да се појават рани во устата и болки при јадење на одредена храна. Доколку имате протези, нивното носење може да стане непријатно и да предизвикуваат болки. Сувата уста исто така го зголемува ризикот од расипување на забите и ризикот од габични инфекции во устата. Битно е да се напомене и дека сувата уста не е нормален дел од стареењето како што многумина сметаат, и потребно е советување со стоматолог за решавање на овој проблем.
„Луѓе кои страдаат од Алцхајмерова болест или претрпеле мозочен удар може да имаат променета перцепција и да чувствуваат дека нивната уста е сува, иако нивните плунковни жлезди се потполно здрави и излачуваат доволно количество на плунка“
Причини за појава на сува уста:
- Несакани ефекти на некои лекови- Стотици лекови може да предизвикаат плунковните жлезди да создаваат помалку плунка. На пример, лековите за висок крвен притисок, депресија и проблеми со контролата на мочниот меур често предизвикуваат сува уста,
- Системска болест-како Сјогренов синдром, ХИВ/СИДА и дијабетес можат да предизвикаат сува уста,
- Терапија со зрачење- Плунковните жлезди може да се оштетат ако бидат изложени на зрачење за време на лекувањето на карцином во пределот на главата и вратот,
- Хемотерапија-Лековите што се користат за лекување на рак може да ја направат плунката погуста, предизвикувајќи чувство на сува уста,
- Оштетување на нервите Повредата на главата или вратот може да ги оштети нервите кои ги контролираат плунковните жлезди и создавањето на плунка.
Корисни совети за справување со симптомите на сува уста
- Секогаш имајте чаша или шише со вода во близина и редовно пијте мали голтки за да ја одржувате влажноста на устата, особено во текот на јадењето,
- Користете паста за заби што содржи флуор и нежно мијте ги забите, непцата и јазикот после секој оброк и пред спиење. Употребувајте конец или друго средство за интердентална хигиена. Поради отсуство на протективното дејство на плунката, оралната хигиена е од исклучително значење,
- Користете антибактериски течности за плакнење на устата со флуор и без алкохол. Течностите со хлорхексидин глуконат нудат добра антибактериска заштита и може да се употребат за чистење на тоталните протези,
- Избегнувајте слатка храна, пијалаци и грицкање меѓу оброците бидејќи го зголемуваат ризикот за расипување на забите, исто така зачинета и солена храна може да предизвикаат болки во многу сува уста,
- Избегнувајте алкохол, цигари и кафе бидејќи дополнително ја сушат устата,
- Прашајте го вашиот стоматолог дали е потребно да користите одредени препарати на база на флуор за премачкување на забите, за да ги заштитите од расипување
- Користете замена за плунка, во вид на гелови и водички, постојат разни видови на пазарот,
- Џвакајте мастика без шеќер за да се стимулира протокот на плункa, некои мастики содржат ксилитол кој дополнително може да помогне во борбата против расипување на забите,
- Користете навлажнувач на воздух во тек на спиење,
- Прочитајте ги упатствата на лековите за да видите дали сувата уста е несакан ефект и зборувајте со вашиот лекар доколку е можна промена на лекот, никогаш не правете го тоа на своја рака.
