Несоница кај анксиозни растројства

Несоницата претставува еден од пропратните симптоми кај голем број растројства во психијатријата. Статистичките податоци укажуваат дека дури една третина од населението во зрелата возраст има одредени проблеми со спиењето. Растројствата на спиењето се поделени во 4 групи.

1. Примарни растројства на спиењето кои не се предизвикани од душевни растројства, психоактивни супстанци или други општи здравствени состојби. Оваа група се дели на 2 подгрупи
   • Дисомнии во кои влегуваат разни пореметувања во количеството, квалитетот или квантитетот на спиењето.
   • Парасомнии во кои влегуваат специфични доживувања и нарушувања во стадиумот на сонот или во преодот сон-будност.
2. Растројства на спиењето поврзани за други психички состојби (анксиозните и растројства во расположението)
3. Растројства на спиењето заради општи здравствени состојби.
4. Растројства на спиењето предизвикани од психоактивни супстанци.

Ентитетот кој се јавува со најчеста фрекфенција во психичките растројства е инсомнијата (несоница). Таа се карактеризира со незадоволителен квантитет и квалитет на спиењето, кој трае подолг временски период, а вклучува потешкотии со заспивањето, потешкотии со континуитетот на спиењето како и рано будење.  Подеднакво се јавува и кај анксиозните и кај растројствата на расположението. Пациентите потешко заспиваат, често се будат во текот на ноќта и рано се разбудуваат наутро. Заради нарушениот квалитет и квантитет на сонот, пациентите наутро се чувствуваат уморни, напнати и се со намалена социјална и работна ефикасност. Присутна е мисловна преокупација која особено се интензивира навечер ( дали вечерва ке успеам да заспијам). Инсомнијата е многу позастапена кај женскиот пол, во понапредната возраст и кај луѓе што се перманентно изложени на стресни и кризни ситуации.

Терапија на инсомнијата

Со цел на пациентот да му се помогне што подобро на почеток е потребно да се земе добра анамнеза и да се исклучат некои подлабоки психички нарушувања, како и со сигурност да се исклучи земањето на било какви психоактивни супстанци (алкохол, дрога или лекови со централно дејство). Ако се утврди дека инсомнијата е во склопот на анксиозното растројство или во склопот на растројство на расположението, за почеток се препорачува примена на хигиена на спиењето или т.н. sleep хигиена. Во неа се опфатени совети за рано легнување и станување во исто време, намален калориски внес во храната за вечера, редовни попладневни физички активности, избегнување на попладневни преспивања, избегнување на стресни ситуации, релаксирачки вежби пред легнување.

Доколку нема резултати со примената на хигиената на спиење, тогаш се пристапува кон фармакотерапијата. Од страна на фармакотерапијата се препорачуваат лекови од групата на хипнотици но, со краток период на употреба заради создавањето на толеранција и зависност од нив. Во последно време на пазарот имаме понуда на нови производи кои се многу побезбедни и поефикасни за рана употреба во лекувањето на инсомниите и се од природни состојки. Предноста на овие производи е тоа што не предизвикуваат зависност и не се јавува брза толеранција кон нив. Во оваа група на лекови посебно би ги издвоила лековите кои во својот состав имаат мелатонин, екстракт од корен на валеријана и екстаркт од лист на мелиса. Мелатонинот е природен хормон кој го регулира сонот и т.н. циркадијален ритам во организмот на луѓето. Валеријаната е пририден анксиолитик и антидепресив како и мелисата. Оваа комбинација доведува до смирување, лесно опуштање и брз вовед во сонот кој потоа има добар квалитет и континуитет. Се препорачува за сите возрасни групи без опаснот од навикнување кон лекот. Кај пациенти со подлабоки психички нарушувања се ординираат лекови од групата на хипнотици. Лекувањето на несоницата секако е индивидуално и секако избор на лекарот-терапевт. Крајната цел секако претставува добар кавлитет и континуитет на сонот и одморен и наспан пациент.

Д-р. Павлинка Лозановска, специјалист психијатар