Што ни кажувaат науката и фактите кои се темелат на истражувачки докази во врска со употребата на канабис во лечење или олеснување на симптоми на болести и медицински состојби?
Како се интерпретираат резултатите
Цврсти докази за корисноста
Постои службено одобрување од регулаторните органи, со најмалку едно солидно клиничкo испитување.
Умерени докази за корисноста
Нема одобрување од регулаторните органи но постојат повеќекратни клинички испитувања со резултати кои ветуваат.
Ограничени докази за корисноста
Постојат испитувања или прелиминарни докази со мешани но резултати кои ветуваат кај луѓе.
Без јасни докази
Постојат податоци од клинички испитувања и опсервации кои покажуваат да нема позитивна корист или постојат само истражувања правени на животни.
Докази за потенцијална штетност
Постојат повеќе докази за влошување отколку за подобрување на симптомите при употреба на канабис.
Депресија
Бидејќи ендоканабиноидниот систем игра важна улога во регулација на расположението, се мислело дека канабисот може да биде потенцијален лек за депресија. Меѓутоа, доказите се мешани и неколку студии покажуваат дека канабисот може да ги влоши симптомите на депресија.
Во испитувањето од 2022 година, 105 возрасни лица со болки, несоница или депресивни симптоми добиле дозвола за употреба на медицинска марихуана додека друга група од 81 лице чекала 12 недели пред да ја добие дозволата. Немало значајна разлика во симптомите на депресија помеѓу двете групи во тек на тие 12 недели.
Друга студија која во која се следеле симптомите на депресија кај повеќе од 8500 луѓе во Швајцарија во тек на 3 години, не открила разлика во стапката на депресија помеѓу оние кои користеле канабис и оние кои не користеле.
Епилепсија (LENNOX-GASTAUT, DRAVET)
Во САД, Велика Британија, Европска Унија и Австралија, лекот кој содржи CBD (Epidiolex) е одобрен за лечење на 2 ретки облици на епилепсија – Lennox-Gastautov синдром и Dravetov синдром. Во клиничките испитувања тој лек ја намалил честотата на напади кај пациенти со овие состојби во просек за 40% за разлика од оние кои добивале плацебо кај кои намалувањето било 15%. Истражувањата правени на глувци покажале дека CBD ги спречува нападите со блокирање на молекулите за кои се знае дека ги засилуваат нервните сигнали во мозокот.
Сепак, користењето на канабис треба да биде ограничено исклучиво на овие два облици на епилепсија бидејќи до сега, постојат само минимални докази дека соединенијата на канабис се делумно корисни во лечењето на останатите почести облици на епилепсија.
Хронична воспалителна болест на цревата (IBD)
Хронична воспалителна состојба која ги зафаќа цревата и предизвикува болки во стомакот, дијареа и губење на тежината поради воспалително оштетување на цревниот ѕид и последователно намалување на способноста на цревата да апсорбираат храна.
Поради тоа што канабисот има против воспалителни ефекти, предложен е како потенцијален олку лек за оваа болест. Неколку помали испитувања покажале дека канабисот може да ги намали симптомите на IBD, првенствено болката во стомакот. И покрај тоа стапката на ремисија (смирување на болеста помеѓу 2 епизоди) кај оние кои примале лек и оние кои примале плацебо не била статистички значајна. Исто така постојат ограничени докази дека канабисот го намалува воспалението предизвикано од таа хронична состојба.
Несоница
Мал број испитувања покажале дека медицинската марихуана може да го подобри сонот. На пример, едно истражување од 2022 година на 29 лица кои сами пријавиле несоница, открило дека 60% од нив, после 2 недели од користење на масло со THC и CBD, повеќе не ги исполнувале критериумите за несоница. Во тек на користењето на канабис, учесниците во просек имале по 21 додатна минута сон за разлика од оние кои користеле плацебо. Студијата сугерира дека канабиноидите имаат дејство да го зголемат нивото на мелатонин.
Сепак, користењето на канабис, исто така е поврзано со полош сон. Истражување на 21.000 возрасни лица кои користеле марихуана покажало дека кај нив има 34% поголема веројатност за спиење помалку од 6 саати од во текот на ноќта.
Мигрена
Некои истражувања сугерираат дека ендоканабиноидниот систем игра улога во намалување на симптомите на мигрена, веројатно по пат на посредни тераписки механизми: намалување на воспалението и намалување на болката.
Со преглед на 12 студии од 2022 година каде учествувале 2000 лица, се утврдило да во просек медицинската марихуана ги намалила за половина бројот на мигренозни главоболки кои се јавувале секој месец. Освен тоа, скоро 12% од учесниците во студијата повеќе немале мигренозни главоболки во тек на користењето на канабис. После 6 месеци од користењето се утврдило дека лицата имале значително намалување на симптомите на мачнина и повраќање поврзани со мигрената. Сепак, постојат и докази кои укажуваат на тоа дека прекумерната употреба на марихуана, може да има и спротивен ефект односно и самата да предизвикува главоболки.
Симптоми на мултиплекс склероза
Мултиплекс склероза е хронично невродегенеративно заболување или состојба во која се случува пропаѓање на нервните клетки кое предизвикува потешкотии во движење, помнење и други телесни функции. Спрејот за уста со THC и CBD под назив Sativex е одобрен за третман на мултиплекс склероза во повеќе од 25 земји, вклучително и Велика Британија.
Три клинички испитувања во кои биле вклучени 1000 лица со мултиплекс склероза процениле дека лекот влијае врз вкочанетоста на мускулите кога им било побарано да ја рангираат на скала до 10. Просечниот резултат помеѓу оние кои примале спреј и оние кои примале плацебо се разликувала за помалку од 1 бод.
Меѓутоа, пет студии во кои биле вклучени повеќе од 500 лица со мултиплекс склероза, покажале дека канабиноидниот спреј ја намалува болката во просек за 3 бода на скала до 11. Истражувањата покажале дека канабисот може да ги подобри проблемите со мокрењето и спиењето поврзани со MS.
Заклучокот е дека иако има некои испитувања кои покажуваат дека THC и CBD може да ги подобрат симптомите на MS, сепак ефектот е реално мал. Исто така нема увеерливи докази дека канабиноидите може да го успорат или да го променат текот на напредување на болеста.
Мачнина
Бројни истражувања покажуваат дека канабисот може да ја намали мачнината и повраќањето. Американската FDA (Food and Drug Administration) има одобрено лек кој содржи THC (Dronabinol) за лекување на симптоми на мачнина и повраќање кај пациенти кои се заболени од карцином а кои примаат хемотерапија.
Во една студија во која биле вклучени 64 лица кои примале или терапија со Dronabinol, ondasteron – лек против мачнина или плацебо. Утврдено е дека 71% од оние кои го примале лекот dronabinol, 64% од оние кои примале ondasteron и 15% од оние кои примале плацебо немале мачнина и повраќање предизвикани од хемотерапијата.
Во студијата од 2022 година кај 886 кај кои е користен канабисот за ублажување на симптомите на мачнина, забележано е значително намалување на тие симптоми после земање на канабис, односно 95% од испитаниците почувствувале намалување на мачнината.
Меѓутоа, оние кои секојдневно користат канабис може да развијат синдром на канабиноидна хиперемеза, состојба која доведува до тешки и повторувачки напади на повраќање.
Шизофренија
Лицата со психотични пореметувања, вклучително и шизофренија и оние кои имаат зголемен ризик од такви состојби, не треба да користат канабис.
Со прегледување на 66 истражувачки трудови од 2018 година, се покажало дека канабисот го удвојува ризикот од развој на психоза кај лица кои се психички лабилни поради тоа што канабисот го менува нивото на воспалителни молекули кај овие лица и користењето на канабис кај овие лица е исклучително штетно.
ЗАКЛУЧОК
Постојат јасни докази дека канабисот и неговите соединенија покажуваат потенцијал кој ветува во ублажување на симптомите или лечење на некои голем број здравствени состојби.
Ендоканабиноидниот систем е вклучен во многу неврофизиолошки функции и поради тоа марихуаната е цел на истражување на голем број тераписки можности.
Сепак, за многу од овие болести и состојби, докажувањето на корисноста од употребата на канабис е на самиот почеток додека од друга страна за истите болести постојат терапии кои се веќе со докажано дејство и потврдени во клинички студии.
Доколку се одлучите да користите медицински канабис, од исклучителна важност е да се консултирате со вашиот лекар кој ја дава терапијата и го води лекувањето бидејќи канабисот може да влијае на многу лекови и истиот не е погоден за употреба кај сите пациенти и кај сите болести.
Извор: Marihuana kao lijek: sve što trebate znati, a nemate koga pitati – Medicina @ Bug.hr
