Каква разлика би можел да направи само еден час?
Летното сметање на времето или поточно заштедата на дневната светлина е промена на часовникот за еден час нанапред, и е процес кој ги опфаќа околу половината од луѓето ширум планетата. Ова, всушност, преместува еден час од утрото во вечерта и ни ги дава оние долги летни ноќи. Но, будењето во понеделник наутро може и да не е толку лесно, што од загубата на тој еден час на скапоцен сон, а можеби и возењето до работа во темнината, се заедно се дополнителен удар на нашиот организам. Како промената на часовникот ќе влијае на Вас, највеќе ќе зависи од вашата здравствена состојба, навики на спиење и начин на живот.
Со поместувањето на нашите часовници во било која насока се менува главниот пат или знак (светлината) за поставување и ресетирање на нашиот 24-часовен природен циклус, или деноноќниот ритам Циркадијален ритам. Притоа, нашиот внатрешен часовник останува надвор од синхронизираност или во неусогласеност со нашиот моментален доно-ноќен циклус. Колку добро ќе се прилагодиме на ова зависи од неколку работи.
Во принцип, „губењето“ еден час во пролетта е потешко за прилагодување од „стекнувањето“ еден час во есен. Таа е слична со патување со авион. Со патувањето на исток, губиме време, „пораното“ одење на спиење може да предизвика проблем со заспивање и зголемена будност во текот на почетокот на ноќта. Патувањето на запад пак носи полесно заспивање, но може да се имаат потешкотии при будењето.
Колку долго ќе трае прилагодувањето на промената на часовникот? Иако малку симплистички кажано, правило на палецот е дека тоа трае околу еден ден за секој час од промената. Сепак постојат значителни индивидуални варијации.
Како ќе се чувствувате во текот на оваа транзиција? Ако спиете седум до осум часа, одењето во кревет малку порано ноќта пред тоа, може да се разбудите поосвежени. Ако сте веќе со проблеми со спиењето, спиете помалку од шест часа, најверојатно ќе бидете малку во проблеми, особено ако се конзумира алкохол или кофеин пред спиењето. Во оваа ситуација, ќе може и да се доживеат намалувања на перформансите, концентрацијата и меморијата како и замор и дневна поспаност.
Што можете да направите за да го ресетирате вашиот внатрешен часовник и да се адаптирате брзо на промените на времето?
Вашиот деноноќен ритам е интерно генериран но е под влијание на животната средина, однесувањето и некои лекови.
- Како што рековме, светлината е главен знак од животната средина. Светлината ја потиснува (инхибира) секрецијата на супстанцијата за индуцирање на сонот, мелатонин. Затоа, важно е да се изложите на светлина во текот на будењето колку што е можно повеќе, и обратно, не се изложувајте на силна светлина кога е темно надвор. На пример, ако во текот на ноќта ви се оди во тоалет, не вклучувајте јака светлината. Подгответе се однапред со инсталирање една од оние нежни ноќни светилки.
- Хигиена на спиењето е термин кој се користи да се опишат оние дејствија што може да ги преземе секој за да се создаде средини пријатна за спиење и да се зајакнат вашите шанси за заспивање, останување во сон, и да се спие цврсто. Основната хигиена на спиењето вклучува намалување или елиминирање на кофеин и алкохол, вежбање неколку часа пред спиење, создавајќи смирувачки ритуали пред спиење за постепена релаксација (топла бања на пример), носење на маски за уши и очи и друго. Исто така, важно е да одите на спиење и да се будите во исто време секој ден. Иако не постојат докази дека одредени диети, всушност, ќе влијаат на вашиот деноноќен ритам, јаглехидратите имаат тенденција да направат полесно да се падне во сон.
- Малку е веројатно дека лекови ќе бидат потребни за едноставна промена од еден час при измената на часовникот, но во одредени околности, како патување низ повеќе временски зони, хипнотичките лекови како бензодијазепамите може да се користи. Нивната индикација е првенствено да предизвикаат спиење, кога сакате, за да се воспостави нов распоред. Со оглед на нивниот потенцијал за зависност и дека тие можат негативно да влијаат на квалитетот на спиењето, тие треба да се користат само под директен надзор на лекар или специјалист за спиење.
Значи, може да имаме некои уморни и зашеметени луѓе низ улиците во понеделникот наутро. Припремете се, можеби земете дополнителна чаша кафе, чај, и по можност тргнете на работа малку подоцна, кога ќе изгрее сонцето.
