Илјадници луѓе во светот земаат лекови за слабеење како Ozempic. Но што всушност знаеме за него? Прочитајте ги најбитните факти и потенцијални ризици од употребата
Откако на пазарот се појавија лекови за намалување на телесната тежина како Ozempic, славните личности и социјалните медиуми побрзаа со промоцијата на нивните бенефити што доведе до рапидно зголемување на потрошувачката. Во последните месеци од 2022 година, лекарите во САД издале повеќе од 9 милиони рецепти за овие лекови.
Како растеше нивната популарност, така почна да се зборува и за нивните потенцијални несакани ефекти – од чести гастроинтестинални нарушувања до сериозни загрижувачки ментални последици.
Но што кажува науката за тоа колку се добри во намалување на телесната тежина Ozempic и Wegovy (и двете се бренд имиња за истото генеричко име semaglutide)? И кои се потенцијалните несакани ефекти? Еве што треба да знаете доколку размислувате да ги користите.
Потенцијални бенефити
Ќе ви помогне во намалување на телесната тежина
Најголемата и најдобро спроведена клиничка студија за semaglutide беше во Велика Британија во 2021 година. 1961 лица кои беа категоризирано како “дебели” или “ со прекумерна телесна тежина” беа вклучени во студијата и користеле или semaglutide или плацебо и биле следени во текот на 68 недели (околу 1.3 години). Сите учесници имале слободен пристап до совети во врска со здрава исхрана и физичка активност. Студијата покажала дека оние кои земаат semaglutide изгубиле телесна тежина значително повеќе од испитаниците кои земале само плацебо (-14.9% од нивната телесна маса споредено со -2.4% од телесната маса).
Во друга студија од САД, една поликлиника им давала на 408 лица неделна инекција на semaglutide. Во текот на првите 3 месеци, кај оние кои биле вклучени во финалните анализи (175 лица) се утврдило дека изгубиле во просек по 6.7 килограми. За 6 месеци, намалувањето на телесната тежина било 12.3 килограми во просек.
И во најновата студија за semaglutide објавена неодамна исто така било утврдено дека намалувањето на телесната тежина е еден од ефектите од долгорочно користење на овој лек.
Го намалува ризикот од хронични заболувања
Кога луѓето кои се со прекумерна телесна тежина односно дебели, ќе намалат најмалку 5% од нивната телесна тежина, физиолошките промени во организмот се појавуваат дури и пред оние во изгледот на телото. Ова ги вклучува, намалено ниво на холестерол, намален крвен притисок и намалено ниво на шеќер во крвта, со што пак од друга страна се намалува ризикот од хронични заболувања.
Во студијата од Велика Британија од 2021 година, лицата кои земале semglutide имале големо подобрување во физичките параметри и ризик факторите за срцеви заболуваеа и дијабетес, вклучително и намалување на обемот на струкот, намалени маркери за инфламација, крвен притисок и ниво на шеќер во крвта.
Го подобрува квалитетот на живот, општото здравје, емоционалната состојба и чувството на вредност
Оригиналната студија правена за semaglutide, не се фокусирала на овие бенефити од користењето на лекот, но понатамошните истражувања ги утврдиле истите. Споредбено со групата која користела плацебо, лицата кои земале semaglutide, забележале значително подобрување во нивното физичко функционирање и целокупната здравствена состојба, социјалното функционирање како и менталното здравје.
Некои од славните личности што го користеле како Oprah Winfrey, потврдиле дека после користењето на semaglutide, се случила пресвртница во нивниот живот, социјалните интеракции и свесноста за нивниот изглед.
Ризици?
Гастроинтестинални симптоми
Во клиничката студија од САД, дури половината (48.6%) од лицата кои користеле semaglutide, пријавиле несакани ефекти. Мачнина и повраќање биле најчести (36.6%), следени од дијареа (8.6%), умор (6.3%) и запек (5.7%). Во студијата од Велика Британија, мачнина и дијареа исто така беа најчесто пријавувани несакани ефекти.
Несаканите ефекти сепак биле благи до умерени во однос на интензитетот и се повлекувале кај најголемиот број од испитаниците и не било потребно истите да го прекинат учеството во студијата.
Може да чувствувате замор
Заморот бил втор најчесто пријавуван несакан ефект кај учесниците во студијата од САД, кој го пријавиле 6.35 од испитанците.
Може да спаѓате во групата на луѓе која не го поднесува лекот
Австралиската администрација за терапевтски добра (TGA) го има одобрено Ozempic како безбеден за користење само кај пациенти со дијабетес тип 2 кои имаат потреба од третман но не го одобри во третман за намалување на телесната тежина. TGA исто така го одобри и Wegowy (повисока доза на semaglutide) за намалување на телесната тежина но тој се’ уште не е достапен во Австралија.
Во клиничката студија од САД, не беа пријавени неочекувани настани поврзани со безбедноста. Но 5 пациенти (2.9%) морале да прекинат со земање на лекот бидејќи не можеле да ги поднесат несаканите ефекти. 15 испитаници (8.6%) морале или да ја намалат дозата или да останат на истата доза за да ги избегнат несаканите ефекти. Во останатите студии, некои пациенти морале да го прекинат учеството во студијата поради силни гастроинтестинални симптоми.
Загрижувачки податоци во врска со безбедноста биле пријавени во некои други студии и тие вклучувале пореметувања со жолчното ќесе (најчесто камења во жолчката) кај 34 пациенти (2.6%) и лесен акутен панкреатитис кај 3 пациенти (0.2%). Сите испитаници се опоравиле уште во текот на студијата.
Во Европска студија од 2024 година се анализираа психијатриските несакани ефекти поврзани со земањето на semaglutide, liraglutide и tirzepatide (кои имаат механизам на дејство сличен на semaglutide). Помеѓу јануари 2021 и мај 2023 година биле пријавени 481 несакани ефекти поврзани со психијатриска симптоми (1.2% од вкупниот број пријавени несакани ефекти). Половина од овие несакани ефекти вклучувале депресија, потоа вознемиреност (39%) и самоубиствени мисли (19.6%). Биле пријавени 9 смртни случаеви и 11 животно загрозувачки настани во текот на студијата.
Поради тежината на овие несакани ефекти па дури и смртни случаеви, Американската агенција за храна и лекови (FDA) спроведе понатамошни истражувања но не најде докази дека земањето на овие лекови е поврзано со самоубиствени мисли и нагони кои може да имаат фатални последици.
Достапност на лекот
И покрај тоа што се Ozempic се смета за генерално безбеден лек, Австралиската TGA извести дека неговата достапност ќе биде ограничена и во текот на 2024 година. За да се ублажи недостатокот, на фармацевтите име е сугерирано да им даваат предност на пациентите со дијабетес тип 2 на кои им е потребен лекот.
Контрадикторни информации
Поради огромната популарност на Оzempic и Wegowy, здравствените организации како Светската Федерација за Дебелина изразија загриженост околу тоа каков маркетинг имаат овие лекови и нивната присутност во социјалните медиуми.
Исто така, некои новинари го поставија прашањето за конфликт на интереси и изразија сомневање поради врските на некои научници кои ја испитуваат дебелината и Novo Nordisk, производителот на Ozempic и Wegowy. Се смета дека истражувачите ги фабрикуваат студиите за да се добијат резултати кои ќе бидат во корист на овие лекови.
Заклучок
Ozempic e лек кој треба да се користи исклучиво во консултација со својот матичен лекар или специјалист. Треба да се запамети дека дебелината е само еден аспект од целокупната здравствена состојба. Многу е важно да имате холистички пристап кон здравјето и приоритет да ви биде здравата исхрана, физичка активност и редовно и доволно спиење.
