Инфективна мононуклеоза
(болест на прв бакнеж)

Прочитајте сè што треба да знаете за херпесот наречен болест на прв бакнеж

Инфективната мононуклеоза е најпознатиот синдром предизвикан од Epstain-Barr вирусот (ЕБВ) кој припаѓа на фамилијата херпес вируси. Името потекнува од мононуклеарната лимфоцитоза со атипична појава на лимфоцити кои ја придружуваат болеста. Кај децата протекува како бенигна болест, обично без симптоми, а кај возрасните доколку се заразат кај 25-75 % ќе развијат симптоми.

Постојат два различни типа на ЕБВ – тип 1 и тип 2 ( исто така наречени тип А и тип Б). Тип 1 е поприсутен во светот отколку тип 2, иако тип 2 е почеста во Африка отколку во САД и Европа. Епидемиологијата на инфективната мононуклеоза е поврзана со епидемиологијата и возраста на стекнување нa ЕБВ инфекцијата.

Кога ќе навлезе во организмот се населува во нервните ганглии и тука мирува и останува заштитен од антителата. Не постојат симптоми кои би укажале дека овој вирус се активирал, туку може да се појави во плунката, се инфицираат оралните епителни клетки при што може да дојде до појава на фарингитис. Вирусот во домаќинот останува доживотно, првите 18 месеци после инфекцијата се излачува со плунката, а после тоа повремено. Индивидуите со ослабен имунитет почесто го шират вирусот.

Ако во организмот не постојат антитела за овој вирус, инфекцијата се пренесува преку бакнување, кога пиете од иста чаша, користите ист прибор за јадење, а може да се пренесе и преку кивање и кашлање. По прележаната болест се создава траен имунитет кој штити од секундарна инфекција.

Клинички манифестации

Постои едно клиничко правило на мононуклеозата – колку е детето помало, помалку се изразени симптомите и знаците на болеста. Околу 1 од 10 пациенти има осип со ситни еритемни макули. Во првите години на животот инфективната мононуклеоза се манифестира како едноставна инфекција на горниот респираторен тракт – носот, црвено грло понекогаш со белузлави наслаги, со зголемени цервикални лимфни јазли. Често болеста трае неколку дена и поминува, а родителите не знаат дека детето прележало инфективна мононуклеоза. Кај постарите деца, клиничката слика на болеста е потешка.

Мононуклеозата обично започнува со неодредени здравствени проблеми- слабост, главоболка, гадење и по неколку дена се јавува висока температура, болки во грлото, проширување на крајниците – кои се покриени со белузлави наслаги, на вратот се често прво забележителни зголемени лимфни јазли кои се често болни.

Педијатарот внимателно ќе ги задржи своите раце на стомакот на детето, затоа што децата со инфективна мононуклеоза имаат зголемена слезина,а во 10-20 % од децата имаат и зголемен црн дроб.

Како кај сите други херпес вируси и овој вирус може да го зафати централниот и периферниот нервен систем, па во некои случаи може да дојде до појава на депресија која во текот на времето се повлекува. Овие симптоми се повлекуваат после неколку недели, меѓутоа малаксаноста може да потрае и со месеци.

Воспалението на грлото е интензивно во првите 5-7 дена, а во наредните 7-10 дена се намалува.
Зголемената температура обично трае 7-14 дена, но понекогаш може да трае и подолго.
Лимфните јазли се смалувааат во тек на 3 недели. Заморот е најтврдокорниот симптом.

Можни компликации

Компликациите не се чести, меѓутоа можат да бидат драматични и да станат доминантна манифестација на болеста. Можни компликации се: автоимуна хемолитичка анемија, апластична анемија, блага тромбоцитопенија и неутропенија, блага гранулоцитопенија и бубкапсуларна руптура на слезината. Најчета невролошка компликација е главоболката која е присутна во околу половина од случаите.

Дијагноза, третман и превенција

Конечната дијагноза се базира врз основа на клиничката слика, крвната слика и биохемиски тестови. Карактеристична за ЕБВ е тоа што нема лек против него, туку треба едноставно да се контролира. Употреба на антипиретици за покачена телесна температура,а за воспаление на грлото- ориблети (таблети за лижење) и раствори за испирање на грлото. Инфективната мононуклеоза не се третира со антибиотици. Обично високата температура и наслагите на крајниците се сметаат како ангина и се почнува со давање на антибиотици.

Интересно е дека над 80% од децата со инфективна мононуклеоза развиле осип на кожата по примена на полу-синтетски пеницилин лекови. Ова не е алергиска реакција на пеницилин антибиотици, но е една од карактеристиките на болеста. Ова е уште една добра причина ДА НЕ СЕ ЗАПОЧНЕ СО АНТИБИОТСКА ТЕРАПИЈА БЕЗ ПРЕПОРАКА ОД ЛЕКАР!

На организмот му е потребен одмор да не се ослабне додатно. Потребни се најмалку 8 часа сон, лесна храна како овошје и зеленчук, да се внесуваат доволно течности во текот на денот, мултивитамински препарати, додатоци во исхраната за јакнење на имунитетот, висок степен на хигиена, избегнување на стресни ситуации и намалена физичка активност се додека постои спленомегалија.
Контрола на педијатар е потребна како и професионална сертификација дека детето оздравело и е подготвено да продолжи со нормалните активности.

Како превентивни мерки се препорачуваат:

• Да се избегнува контакт , особено бакнување;
• Да се пребришуваат сите површини или предмети кои биле во контакт со плунка;
• Често миење на раце и одржување хигиена.