Факт е дека жените, повеќе од една третина од животниот век го минуваат во менопауза!
Менопаузата е една од најчестите состојби со кои се среќава еден лекар во неговата пракса особено со зголемувањето на животниот век кај жените, фактот дека тие повеќе од една третина од животниот век го минуваат во менопауза, а се повеќе и се зголемува популацијата на жени над 50 годишна возраст.
Важно е да се сфати дека менопаузата е природна појава која треба да се случи кај секоја жена и таа претставува состојба на премин од репродуктивна во нерепродуктивна функција на јајниците и вообичаено трае 6 до 12 месеци, ретроспективно, со немање на менструален циклус (аменореја).
Вообичаено настанува во период од 45-55-та година од животот или просечно во 51-вата. Доколу настане менопауза пред 40-тата година од живот, таа состојба се нарекува предвремена оваријална инсуфициенција. Причината поради која настанува менопауза е заради тоа што јајниците го намалуваат лачењето на естрогените хормони, бидејки самите јајници стануваат отпорни на контролата на хипофизата и нејзините хормони. Ова намалување на лачењето на естрогени, кај жената предизвикува низа промени пред се топли бранови (чуство на нагло препотување и зголемување на телесната тампература), кои обично траат неколку минути и се со различен интензитет а доколку се случуваат навечер, влијаат на квалитетот на сонот, расположението и работната способност. Вагинална сувост и болен сексуален однос (диспареунија) и намален сексуален нагон се чести симптоми и можат значително да влијаат на квалитетот на живот. Други симптоми кои и не мора да се поврзани со менопаузата се променливо расположение, депресија, уринарна инконтиненција, генитални крварења. Кај жени кои лекувале стерилитет и не добиле дете оваа фаза може да предизвика депресија и анксиозност.
Важно е да се напомене дека со намалување на лачењето на естрогените се губи и нивната протективна улога, што ги изедначува жените во однос на мажите за кардиоваскуларни заболувања, пред се коронарна аретриска болест. Губењето на естрогенската функција кај жените предизвикува и намалување на коскената маса и појава на остеопороза, уште една состојба која може значително да влијае на квалитетот на живот кај жените, пред се со појавата на зглобни болки и намалената подвижност и многу често патолошки фрактури како последица на помала траума.
Третманот на Менопаузата е различен пред се третманот опфаќа хормонска терапија со естрогени и прогестерон. Овие хормони ги намлауваат симптомите на менопаузата, го намалуваат ризикот за кардиоваскуларни заболувања и го спречуваат намалувањето на коскената маса. Од друга страна имаат многу нескани ефекти, пред се што го зголемуваат ризикот за карцином на дојка и дрги малигнитети, вагинално крварење, тромбо-емболизам и др. што го прави овој третман ограничен. Во третманот може да бидат опфатени и т. н Фитоестрогени тоа се растителни препарати кои имаат дејство слично со естрогените и се безбедни за употреба и можат да ги намалат некои симтоми. Важно е во менопауза да се направат и потребни промени во животниот стил, пред се физичка активност, прекин со пушење (кај пушачи), внес на калциум за превенција на остеопороза и кардиоваскуларните заболувања. Важно е и да се прифати пораката од насловот, забележано е дека кај жени кои живеат во земји каде се разговара за менопаузата и се прифаќа како нормален и неизбежен стадиум од животниот развој тие лесно ја поминуваат оваа фаза па дури и чувствуваат олеснување со прекинот на менструалните циклуси.
Д-р Никола Панделиев – специјалист по општа медицина
