Пациентките кај кои е манифестирана или се во пат на манифестација менопаузата, болки и симптоми кај коските не се исклучок.
Поголем дел од женската популација, во периодот на престанок на менструалната функција се жалат на најразлични симптоми. Фрекфенцијата на симптомите е индивидуално различна, но најчесто присутни симптоми се: замор, исцрпеност, промена во расположение, проблеми со помнење, чувство на топлина, промена во телесната температура, главоболка, вртоглавица, болки и промени во коските.Коскените болки и симптоми не се исклучок кај пациентките кај кои е манифестирана или се во пат на манифестација на менопаузата. Бидејки женските полови хормони (естрогени) се одговорни за процесот на минерализација на коските, нивното отсуство доведува до намалување на густината на коскената маса. Клиничките испитувања докажале дека најголемото коскено разградување се случува во пределот на зглобните површини на коските, последователно пациентите се жалат на болка во пределот на зглобовите. Коскените краеви во пределот на зглобот се обложени со тенка обвивка на ‘рскавица, која што овозможува лесна подвижност во зглобот. Кога нивото на естрогените хормони ќе опадне, процесите на обнова на коскенотo и рскавичното ткиво се успоруваат, што доведува до парцијално големо уништување на овие ткива. Последично на оштетената зглобна површина, настанува допирање на веќе оштетените коски кои предизвикуваат болки и попреченост во движењето. Смалувањето на зглобниот простор како еден сигурен знак на oстеоартритисот е присутно кај овие пациенти. Покрај промените кои што се регистрирани на самите зглобни површини, губитокот на калциумот во коскените структури е на доста изразено ниво, каде што доколку не се делува превентивно со сигурност ќе доведе до појава на остеопороза.
Остеопорозата претставува состојба, која што се карактеризира со промена на коскената структура (намалување на густината) и доведува до зголен ризик од оштетување на коскените структури – фрактура. Коскените структури наликуваат на сунгересто ткиво, кое што не може да се спротистави дури ни на физиолошките сили кои нормално делуваат на коските. Остепорозота претставува типично заболување кај женската популација во периодот на менопауза. Според голем број на истражувања, 1 од 5 жени во периодот на менопауза има потврдена остеопороза.
Најдобриот начин за поставување на дијагноза претставува DEXA методата (мерење на минералната густина на коската). Се мери густината во пределот на ‘рбетот, колкот и зглобовите каде што остеопорозата е најизразена. Останати методи за потврдување на остеопорозата се ултразвук и квантитативна компијутерска томографија.
Менопаузата сама од себе не предизвикува остеопороза, но разликата во нивоата на хормоните, промената на имунолошкиот статус во организмот, зголемената телесна маса, намалената физичка активност допринесуваат за манифестација на болеста или влошување на истата.Откако ќе бидат дијагностицирани коскените промени треба да се пристапи кон лекување на истите. Постојат повеќе начини за лекување на оваа состојба. Употребата на калциум како додаток во исхраната во значителна мера ја подобрува состојбата на коските кај овие индивидуи. Некои пациенти пробуваат да користат млеко и млечни продукти, но во никој случај на тој начин неможат да ги надоместат дневните потреби за калциум. Меѓутоа покрај влесот на калциум, потребно е и секојдневен внес на Витамин Д кој што ја претставува врската помеѓу коските и ново внесениот калциум. Употребата на витаминот Д, треба нагласено да се употребува во зимскиот период, кога немаме доволна синтеза под дејство на сончевата енергија. Цинкот од друга страна помага во оджувањето на нормалноста на самите коски. Цврстината и силната кохезија на калциумот во коските се поттикнати од внесот на бакар во организмот. Сврзните елементи во самите коскени структури се помогнати со внес на Лизинот. Кога се внесува калциум во организмот треба да се внимава да не се доведе до хиперкалцемија или да се предизвика депонирње на калциумот на одредени места во организмот (зглобни површини или крвните садови). Поради тоа паралелниот внес на витаминот К е многу битен, за да се сузбијат овие непотребни депонирања, односно да се насочи депонирањето на калциумот во самите коскени структури.
Хигиено-диетeтските препораки во процесот на терапија на остеоартритисот и тоа како треба да се почитуваат. Пациентките кои што имаат поголема телесна маса, повеќе се засегнати со оваа проблематика, па покрај соодветната терапија, намалувањето на телесната маса ќе биде значаен фактор за успешна терапија. Храната на пациентките треба да биде богата со билни производи кои што содржат естрогени односно фитоестрогени (ленено семе, соја, сушено овошје, семиња од сусам, лук, праски, бобинки, пченица, итн).
Според погоре наведените искази и факти, примената на хигиено-диететски мерки комбинирани со калциум, витамин Д, витамин К, цинк, лизин и бакар допринесуваат за намалување на симптомите на остеоартритисот кај пациентките кај кои што е манифестирана менопаузата или е во фаза на манифестација. Употребата на калциум може превентивно да се препорача на пациентките кои што не се во менопауза, а имаат изразени зглобни симптоми.
Д-р Љупчо Ѓорѓиев