Недостигот на фолна киселина (витамин Б9) во тек на бременост може да предизвика појава на аномалии
Бременоста е период во животот на жената кога се случуваат голем број телесни и емоционални промени и период кој трае 40 гестациски седмици. Начинот на исхрана и неадекватно внесување на сите витамини и минерали во овој период може да има сериозни последици. Лошиот нутритивен статус, како и недоволна исхрана на мајката во тек на гравидитетот (бременоста) доведува до нарушување на родилната тежина, односно помала телесна тежина на плодот за 400-600 г.
Недостигот на некои витамини, минерали и олигоелементи во исхраната може да доведе до појава на сериозни последици во развојот на плодот и до појава на конгенитални (вродени) малформации на одделни органи и системи.
Брзината на раст на плодот не е линеарна во однос на гестациската старост и зависи од повеќе егзогени и ендогени фактори (кон крајот на прв триместар 5 г/ден, во средина на бременост 10 г/ден, и 30-35 г/на ден во деветиот лунарен месец). Еден од есенцијалните витамини на кои треба да им се обрне големо влијание е фолната киселина.
Фолната киселина припаѓа на групата B витамини, витамин В9. Термолабилен витамин и главен фактор во синтезата на ДНК. Учествува во изградба на сите нови клетки, вклучително и клетките на ембрионот и фетусот. Заедно со витаминот Б12 учествува во создавањето на нови крвни клетки. Недостигот на фолна киселина или витамин Б9 во периодот на органогенезата може да предизвика појава на аномалии на ЦНС – сериозни дефекти на ‘рбетниот мозок (како спина бифида) и на мозокот (како аненцефалија). Невралната туба е дел од ембрионот од кој се развива ’рбетот и мозокот на бебето.
Дефекти на невралната туба се случуваат во тек на третата и четвртата недела на бременоста, пред многу жени дури и да знаат дека се бремени.
Некои истражувања покажуваат дека фолната киселина може да помогне во намалувањето на ризикот од појава на други дефекти на вашето бебе како што се расцеп на усна (зајачка усна), расцеп на непцето, и некои типови на срцеви мани. Исто така, може да го намали ризикот од прееклампсија, сериозно пореметување на крвниот притисок што влијае на околу 5 проценти од бремените жени.
Потребите од фолна кислина во бременост се зголемени поради рапидно делење на клетките на фетусот како и зголемениот губиток преку урина. Повеќето од комерцијално достапните производи содржат фолна киселина која не е активна. За да може да стане биорасположлива и достапна за организмот таа подлежи на низа ензимски процеси. Фолат е активна форма на фолната киселина во организмот.
Некои луѓе имаат генетска варијација – позната како метилентетрахидрофолат редуктаза (MTHFR) мутација-кое води до промена во ензимите кои ја метаболизираат фолната киселина во активна форма. Секоја втора жена не е во можност да ја метаболизира фолната киселина во фолат.
Се препорачува синтетска форма на активна фолна киселина поради нејзината стабилност и биорасположивост. Препорачана доза е 400 мцг (0,4мг) на ден
Доколку кај бремената жена постои висок ризик на настанувње на дефекти на неуралната туба на фетусот, се препорачуваат дози од 4-5 мг. на ден, почнувајќи најмалку 4 недели пред забременување.
Видови на храна кои што се добар извор на фолна киселина се: леќа, грав, грашок, авокадо, темно зелен зеленчук како брокула, спанаќ, репка, аспарагус и цитрусни овошја. Многу од комерцијално достапните житарици и други видови на храна се дополнително збогатени со витамини и минерали, но сепак тоа не е доволно. Континуиран внес на фолати една година пред планирана бременост, како и во тек на првите 12 недели од бременоста, ја намалуваат веројатноста за појава на структурни фетални аномалии за 50%.
