Како да се грижите за себе ако имате дијабет тип 2?
Дијабетес мелитус (ДМ=шеќерна болест) е метаболно пореметување кое се карактеризира со хипергликемија (покачени вредности на шеќер во крвта) која е резултат на пореметување во секрецијата на инсулинот, на неговото делување или на двете причини. Дијагнозата за дијабет е поставена доколку концентрација на глукоза во плазма на гладно >7.0 mmol/l. Најчест е тн. тип 2 дијабетес кој е инсулин независен и го имаат 90% од пациентите со шекерна болест. Хроничната хипергликемија предизвикува оштетувања на поедини органи, посебно очите, црниот дроб, периферениот нервен систем и кардиоваскуларниот систем и затоа е важно соодветно да се контролира.
Ризик фактори за развој на ДМ тип 2
- Возраст > 45 години;
- Дебелина (BMI > 27);
- Позитивна фамилијарна анамнеза – генетски предиспозиции (второ колено);
- Позитивна анамнеза на гестациски (при бременост) ДМ или раѓање на дете > 4 kg;
- Хипертензија, дислипидемија;
- Животен стил (физичка неактивност, пушење, алкохол, конзумација на масти).
Како да ги препознаеме првите знаци на ДМ тип 2:
- Често мокрење;
- Глад;
- Жед;
- Заматен поглед;
- Сува и иритирана кожа;
- Зголемен број на кожни инфекции (Staphylococcus);
- Зголемен број на габични инфекци (Candida);
- Замор, потреба за спиење, депресија, слабост.
Како да се грижите за себе ако имате дијабет тип 2:
1. Редовни лекарски контроли:
- Самоконтрола на глукоза во крвта – Целта е количеството на глукоза во крвта да се одржува во нормални граници: 4-8 mmol/l;
- Мерење на крвен притисок (одржување во граници до 135/90 mmHG);
- Мерење на телесна тежина (целта е да се намали ако е BMI > 27);
- Проверка на стапалата на секои 6 месеци (ризик од дијабетчко стопало);
- Контрола на крвта на фактор HbA1 на секои 6-12 месеци;
- Проверка на холестерол (ХДЛ/ЛДЛ) и триглицериди на секои 12 месеци;
- Проверка на бубрезите на секои 12 месеци (серумски креатинин, уринарна албуминска секреција);
- Проверка на видот на секои 12-24 месеци.
2. Здрав режим на исхрана
- Оброците треба да се конзумираат редовно во исто време, особено ако пациентот прима терапија;
- Оброците треба да се базираат на храна богата со растителни влакна (интегрален леб, овошје, зеленчук, жито, мешункасти плодови);
- Масти и масла треба умерено да се конзумираат а да се избегнуваат заситени масти (пржена храна, сувомесни производи, масно месо, чипс);
- Да се избегнува артикли во кои е додаден шеќер (бонбони, газирани пијалоци, чоколади, торти, бисквити);
- Алкохол да се избегнува или ограничи на 1-2 единици дневно (1 чаша пиво – 285 мл, 1 чаша вино 120мл, 1 чаша жесток алкохол 30мл);
- Намалени количини на сол.
3. Правилен режим на вежбање и физичка активност (најмалку 3 пати неделно по 30 минути)
4. Откажување од пушење
5. Почитување на препишаната терапија од лекар
Во некои случаи (премногу лекови, недоволна исхрана, претерана физичка активност) може пациентите да паднат во тн. хипогликемија – пад на концентрацијата на глукоза во крвта под 4 mmol/l. Хипогликемиските пациенти имаат симптоми на: треперење, потење, бледило, палпитација, глад, замор, губење сила, вртоглавица, замаглен вид, поспаност, тетеравење па дури и несвестица. Во ваква ситуација пациентот треба брзо да внесе: три кафени лажичиња шеќер или мед, или половина чаша газиран или овошен сок. Потоа уште еден оброк со храна богата со јаглехидрати: 1 парче овошје, 1 парче леб или 2 обични бисквити.
На крајот но можеби и најважно за превенирање на шеќерната болест е воведување на систем на здрава исхрана и физичка активност уште од најраното детство. Предучилишниот период е клучен за изградба на здрави навики а преку едукација и примена на балансирана исхрана можеме да го воведеме младиот организам во здрав животен стил и на тој начин да ги минимизираме ризик факторите за заболувања подоцна во животот!
