Честопати, неуспесите и разочарувањата во секојдневниот живот отклучуваат циклус на негативни мисли и емоции кој практично не саботира. Една од можните причина за ова е начинот на кој ги гледаме настаните преку филтерот на нашите обрасци на размислување
Честопати, неуспесите и разочарувањата во секојдневниот живот отклучуваат циклус на негативни мисли и емоции кој практично не саботира. Една од можните причина за ова е начинот на кој ги гледаме настаните преку филтерот на нашите обрасци на размислување. Во психологијата и когнитивната наука, шемата е ментална категорија која ни помага да го интерпретираме и разбереме светот. Може да се опише и како мисловна структура на однапред смислени идеи, рамка што претставува некој аспект на светот или систем за организирање и стекнување нови информации. Мисловните шеми се сеопфатни ментални претстави за себе, другите и светот: „Не заслужувам да бидам сакана!“, „Ако луѓето го знаеа моето вистинско јас, тие никогаш не би ме сакале мене!“ …
Мисловните шеми се една од причините за негативното размислување и однесување.
Со постојано активирање, негативните шеми стануваат поодржливи модели на размислување кои, заради нашата достапност, автоматски се користат во стресни ситуации. Затоа, свеста за нашите мисловни модели овозможува раст. Мисловните шеми се стабилно и цврсто убедување во нас за нас самите и за нашите односи со другите. Тие ги формираат очилата преку кои гледаме во светот. На пример, човек кој живее со идеја дека секој го мрази или неа, е склон да ги толкува реакциите на другите луѓе засновани на ова верување. Постоењето на ваква мисловна шема и начин на размислување водат до селективно внимание. Ова објаснува зошто човек со социјална тревожност посветува особено внимание на единствениот намуртен во просторија полна со насмеани луѓе. Веројатно е дека некој со социјална вознемиреност ќе го толкува изразот на намуртеното лице во просторијата како знак на неодобрување.
Од каде потекнуваат овие обрасци на размислување?
Човек кој расте со премногу тежок и критички татко, има хроничен страв од фигурите на авторитетите и секогаш бара нивно одобрување и признание. Доживувањето на повторувачки неуспеси или критикувања во раното детство веројатно ќе доведе до ниско самопочитување во зрела возраст и секој неуспех автоматски ќе ја активира мислата дека личноста е целосно бескорисна и достојна за неуспех. Сето ова може да доведе до вознемиреност и депресија. Мисловните шеми се форми на размислување, толкување на настани. Ако овие, така наречени психички навики, не се контролирани, тие можат да го блокираат реалното само набљудување и автоматски да го активираат негативното размислување (на пример, да се чувствувате несоодветно, безвредно, недостојно за доверба кога не успевате во вашите напори итн).
За да ги промените овие обрасци, треба да се откажете од само-саботирачките стари навики и да ги замените со нови, поздрави. Промената вклучува постојана практика на свесност за автоматските мисли и несвесно однесување и постојан напор да пробате нови модели на размислување.
На пример, со тоа што однапред ќе ја препознаете типичната шема на размислување – како онаа што ве тера постојано да побарате одобрување за да имате чувство за достоинство.
Искусен терапевт може да биде корисен во идентификувањето на погрешните мисловни шеми на размислување и да ја доведете под прашање нивната валидност. Понекогаш за овој процес може да бидат потребни години за да се сменат овие обрасци, но цената која ја плаќате со верување и дејствување по нив е многу повисока од неколку години работа на нив и слободно функционирање.
