Макрофагите се диференцирани моноцити во ткиво. Овие големи специјализирани клетки имаат за цел да ги препознаваат, проголтуваат и уништуваат целните клетки.
Имунолошкиот систем на организмот се бори против микроорганизмите и клетките со туѓ генетски материјал преку три групи клетки:
- моноцити и макрофаги;
- неутрофили;
- лимфоцити.
Моноцитите, макрофагите и неутрофилите се фагоцитни клетки, а лимфоцитите го спроведуваат специфичниот хуморален и клеточен имунолошки одговор.
Моноцит е клетка која се развива во коскената срцевина и влегува во крвотокот. Има јадро во форма на бубрег со голема решеткаста структура на хроматин.
Во цитоплазмата има лизозоми невидливи под светлосен микроскоп, кои ги содржат истите ензими кои се наоѓаат во азурофилните гранули на неутрофилите.
Моноцитите во периферната крв претставуваат 4-8% од сите леукоцити. Откако ќе влезат во периферната крв од коскената срцевина, моноцитите циркулираат за кратко време (околу еден ден), а потоа продираат во ткивата.
Макрофагите се диференцирани моноцити во ткиво. Овие големи специјализирани клетки имаат за цел да ги препознаваат, проголтуваат и уништуваат целните клетки. Терминот макрофаг е формиран од комбинацијата на грчките термини „макро“ што значи големо и „фагеин“ што значи јадење.
Моноцитите и макрофагите формираат таканаречен мононуклеарен фагоцитен систем.
Макрофагите се наоѓаат во скоро сите ткива, каде што имаат различни имиња во зависност од местото
- сврзно ткиво – хистиоцити;
- во црниот дроб – клетки Купфер;
- во белите дробови – алвеоларни макрофаги;
- во кожата – клетки на Лангерханс;
- во централниот нервен систем – микроглија;
- во коските – остеокласти.
Ткивните макрофаги имаат подолг век на живот, што може да се движи од околу 2 до 4 месеци.
На мембраната на макрофагите се опишани голем број рецептори за компоненти на системот на комплементот, Fc рецептори за IgG, за цитокини, за интерферони – алфа, бета и гама, за тумор некротизирачкиот фактор како и фактор на раст бета – кој е опишан на мембраната на мкрофагите.
По стимулација, на пример, со IFNγ (интерферон гама), макрофагите одат во состојба наречена активирана, што се карактеризира со зголемен метаболизам, подвижност и фагоцитна активност.
Макрофагите се вклучени во имунолошко воспаление. Оваа функција е тесно поврзана со заштитата на организмот од штетни надворешни и внатрешни фактори.
Да погледнеме едно кратко видео пред да продолжиме:
Формирањето на грануломи е карактеристичен микроскопски знак на реакција на макрофагите против странските честички. Обично во овој случај честичките се големи и отпорни на фагоцитоза и лизозомно варење. Едноставно кажано честичката која не може да ја изеде макрофагот тој ја ограничува со тоа што се лепи на неа и така настанува грануломот.
Грануломот содржи странска честичка, опкружена со макрофаги, кои се цврсто прицврстени едни на други и личи на епител. Ова е причината зошто макрофагите се нарекуваат епителиоидни клетки. Кога се спојуваат неколку макрофаги или епителни клетки, се формираат џиновски клетки, кои се од два вида – „туѓо тело“ и џиновски клетки Лангванс.
Во грануломот се забележува акумулација на лимфоцити, а во неговата надворешност има натрупани фибробласти. Макрофагите се вклучени во имунолошкиот процес. Во споредба со неутрофилите, макрофагите се многу помали по количина во периферната крв, нивниот одговор на надворешните дразби е побавен, а нивната фагоцитоза е помалку ефикасна.
Како учесници во заштитата на макроорганизмот, макрофагите вршат важна и единствена функција. Тие се најважниот тип на антиген-презентирачки клетки кои ја обработуваат и ја претставуваат на нивната површина туѓата супстанција во форма што е погодна за препознавање од Т-лимфоцитите и креирање на нивен специфичен одговор. Макрофагите лачат цитокини IL-1 и TNF, кои ја контролираат диференцијацијата на Т-лимфоцитите и ефикасната функција.
