[1 дел] Потребна дневна доза и основни извори на минералите

Улогата на минералите во градбата, функцијата и здравјето на човечкиот организам е значајна. Тие го јакнат имунитетот го поддржуваат растењето и развојот на телото, а неопходни се во фукционирањето на мускулите и ферменитите, како и за регулација на лачењето на хормоните.

Преголемите дози и недостигот на минерали во органимот предизвикуваат нарушување на функциите и здравјето на телото

Потребите од одделни минерали на организмот се различни, од такви во вид на трагови до позначајни количества. Исто така, потребите од минерали се различни за секоја индивидуа одделно и многу зависат од старосната доба, здравствената состојба, физичката актиност итн. Најдобро е потебите од минерали да се задоволуваат со употреба на природни извори на храна.

Натриум – Na

Тој е значаен елемент за крвта, кој заедно со калиумот помага за оддржување урамнотежена состојба на течностите во организмот.

Потребна дневна доза: За нормално функционирање на организмот во умерениот климатски појас, на човекот му е потребно 50 mg натриум, односно околу 6 g сол дневно. За време на физичка работа при поголемо потење, потребно е поголема дневна доза на сол, околу 15 до 20 g.

При недостиг од сол во организмот се појавува: замор, гадење, губење на апетитот, повраќање, грчеви, колапс. Преголемата дневна употреба предизвикува одредени проблеми, се зголемува ризикот од појава на рак на желудникот и на дугите органи за варење и зголемен крвен притисок.

Основни природни извори: Натриумот човекот го внесува во организмот преку готварската сол (натриумхлорид), која претставува соединение меѓу два неопходни елементи, натриум и хлор.

Калциум – Ca

Еден од најзастапените и од петте најважни минерали за организмот. Од него зависи функционирањето на многу витални органи. Во организмот има две клучни функции. Првата негова значајна улога е што тој влегува во структурата на коските и забите, помага во одржувањето на коскениот систем. Втората улога е учеството во регулацијата на клучни функции: пренесување на нервните импулси, стегањето на мускулите, активноста на ферментите,  згрутчувањето на крвта и заштита на клеточните мембрани.

Калциумот е незаменлив во дневната исхрана.

Потребна дневна доза: Дневните потреби на организмот се: 800-1000 mg за возрасни, 1200 mg за млади, 1200-1500 mg за бремени жени, доилки, како и за жени постари од 50 години, кои не употребуваат хормонска терапија од естроген.

При недостиг од калциум се јавуваат: грчеви на мускулите, болести на коските (остеомалација, остеопороза, кариес), несоница, нервоза, зголемен крвен притисок, кардиоваскуларни болести, рак.

Основни природни извори: млеко и млечни производи, кореноплодни и некои зелени градинарски култури, мали риби (сардини, бидејќи се јадат заедно со коските), кавијар, лосос, шкампи, јужно овошје, јаткесто овошје, мешункести растенија (соја и др.), интегрални жита, сусам и обогатени идустриски производи.

Фосфор – P

Фосфорот е составен дел на сите клетки во организмот и помага за формирање јаки коски и заби. Има функција при ослободување енергија од храната, создавање белковини, формирање на генетскиот материјал, на клеточни мембрани и на многубројни ферменти. За правилна функција на организмот најповолен однос на калциумот и фосфорот е 2:1.

Потребна дневна доза: Препорачливо дневно количество изнесува 800-1000 mg за возрасни, 1200 mg за млади, 1200 до 1500 mg за бремени жени и 1700 mg за доилки, додека кај жени постари од 50 години доволни се 1000 mg.

Вообичаено недостигот од фосфор во организмот ретко се случува. Но, при екстремно лоша исхрана може да дојде до недостиг при што се јавува: телесна слабост и симптоми на рахитис. Преголемите дневни дози од фосфор може да предизвикаат недостиг од калциум и деминерализација на коските. Оттука произлегува дека односот меѓу калциумот и фосфорот мора да биде урамнотежен и да не се консумира премногу белковини.

Основни природни извори: производи богати со белковини (месо, риби, јајца, млеко) зрната на житата, зеленчуци и мешункести растенија.

Калиум – K

Заедно со натриумот ја регулираат рамнотежата на течностите во организмот, ја нормализира работата на срцето и ги балансира сите можни активности на клетките. Тој помага за ,,уништување” на високиот крвен притисок и го намалува ризикот од напад на срцето и мозочен удар.

Потребна дневна доза: Нема одредено оптимална дневна доза но за безбедни и минимални количества се сметаат од 1600 до 2000 mg дневно.

Недостигот на калиум предизвикува: повраќање, замор, надуеност на стомакот, слабост во мускулите, бавна работа на цревата и губење на апетитот, пречки во работата на срцето.

Со природни прехранбени производи надобро се одржува контрола на крвниот притисок.

Основни природни извори: интегрални зрна на житата (ориз), пченични ‘ртулци, мешункести растенија, јаткести овошја, банани, лимони, авокадо, грејпфрут, портокал, суви праски и сливи, тиква, леќа, домат, компир, спанаќ итн.

Хлор – Cl

Како и натриумот и калиумот е регулатор на телесната течност. Тој во желудникот се врзува со водата и создава хлороводородна киселина, која е неопходна за варење на храната.

Потребна дневна доза: од 0,8 до 3,5 g.

Недостиг на хлор предизвикува: слабост на мускулите, алкалоза.

Основни природни извори: Хлорот може да се најде во кујнската сол, интегралните житарки.