Она што ја прави крвта на еден човек различна од онаа на некој друг е уникатната комбинација на протеински молекули, наречени антигени и антитела.
Иако крвта на секој од нас е составена од истите основни делови, постојат осум различни крвни групи коишто се одредуваат врз присуството или отсуството на наследени антигенски супстанци кои се составен дел на мембраната на еритроцитите.
Основни елементи на крвта
Повеќето луѓе имаат околу 4-6 литри крв во телото. Крвта е составена од различни видови на клетки кои пловат во течност наречена плазма:
- Црвени крвни клетки, еритроцити, коишто доставуваат кислород до различните ткива во телото и го отстрануваат јаглеродниот диоксид;
- Бели крвни клетки, леукоцити, коишто ги уништуваат напаѓачите и се борат против инфекциите;
- Крвни плочни, тромбоцити, коишто и помагаат на крвта да се згрутчува;
- Крвна плазма којашто е течност составена од протеини и соли.
Она што ја прави крвта на еден човек различна од онаа на некој друг е уникатната комбинација на протеински молекули, наречени антигени и антитела. Антигените живеат на површината на црвените крвни зрнца. Антителата се наоѓаат во крвната плазма. Комбинацијата на антигени и антитела во крвта е основа на крвната група.
Крвни групи и типови
Постојат четири главни крвни типови и осум различни крвни групи. Крвните типови се базираат на тоа дали поединецот има или нема два специфични антигени – А и Б:
- Тип А има антиген А и антитело Б;
- Тип Б има антиген Б и антитело А;
- Тип АБ има А и Б антигени, но ниту антитела А ниту Б;
- Тип 0 нема антигени А или Б, но има антитела А и Б.
Исто така, постои и трет вид на антиген наречен Rh-фактор. Доколку овој антиген го има поединецот значи дека има „Rh+“ крвна група или „позитивна“ крвна група, а доколку го нема значи дека има „Rh-“ крвна група или „негативна“ крвна група. Оттука, од четирите главни крвни типови се формираат осум крвни групи:
- А позитивна или А негативна;
- Б позитивна или Б негативна;
- AБ позитивна или AБ негативна;
- 0 позитивна или 0 негативна.
Зошто типот на крвта е важно?
Крвните групи се откриени во 1901 година од австриски научник по име Карл Ланштајннер. Пред тоа, лекарите мислеле дека целата крв е иста, поради што многу луѓе умирале од трансфузија на крв. Сега експертите знаат дека доколку се меша крв од две лица со некомпатибилни крвни групи, крвта може да се распрсне што може да биде фатално. Тоа е затоа што лицето кое ја прима трансфузијата има антитела кои всушност ќе се борат со клетките на донорната крв, предизвикувајќи токсична реакција. Со цел трансфузијата на крв да биде безбедна и ефикасна, важно е донорот и примателот да имаат крвни групи коишто се компатибилни. Оттука, на пример, луѓето со крвна група А можат безбедно да примаат крв од двата типови на крвната група А, а луѓето со крвна група Б можат да примаат крв од двата типови на групата Б.
Црвени крвни клетки од крвната група 0 негативна се сметаат за најбезбедни донирање на секому на којшто се наоѓа во животна опасност или кога има ограничено снабдување со соодветниот тип на крвна група. Луѓето со 0 негативна крвна група некогаш биле нарекувани „универзални“ донатори што подразбирало дека секој, без оглед на крвната група, може да прима крв од крвната група 0 негативна без да доживее некаква реакција на трансфузија. Но сега е познато дека дури и 0 негативната група може да содржи антитела кои предизвикуваат сериозни реакции за време на трансфузија.
