Анхедонија е неможноста да се доживее задоволство од активности и социјални ситуации кои вообичаено будат позитивно чувство
Прекрасно е чувството кога го знаеме задоволството што го носи првиот бакнеж, топлината која не облева кога слушаме пријатна музика или кога се гледаме со драга личност. Можно ли е човек да биде имун на вакви моменти? Што ако не можете да јо почувствувате радоста што ја носи животот?
Според Грчкиот филозоф Епикур задоволството е почетокот и крајот на среќното живеење. Анхедонија е терминот со кој може да се опише неможноста да се доживее задоволство од активности и социјални ситуации кои вообичаено будат позитивно чувство (вежби, хоби, пеење, сексуални активности или социјални интеракции).
Што е задоволството
Способноста за нашиот мозок да чувствува задоволство служи како значаен механизам за контрола да ние може да се вклучиме и да функционираме во социјални групи, и да ни помогне да ги зајакнеме позитивните манири и однесување во комуникацијата. Едноставно кажано задоволството е она чувство кое не тера постојано да бараме стимули за да го доживееме.
Задоволство може да е поделено во два вида: Антиципаторно и консуматорно.
„Ако сте поканети на вечера од пријател, и тој ви каже дека ќе го спреми вашето омилено јадење – вие чувствувате задоволство уште кога ја слушате веста – тоа е антиципаторен вид на задоволство. Консуматорното задоволство се случува за време и непосредно после јадење“.
И антиципаторното и консуматорното задоволство ни помага во процесот на учење, правење на избор и носење одлуки врз основа на искуството.
„Ако чувствуваме голема желба да доживееме одредена цел која антиципаторно не задоволува, но потоа се испостави дека чувството не е задоволство, тогаш ние учиме дека сме направиле грешка во предвидување – тоа води кон ревидирање на вредноста на таа цел“. Со ова се потврдува филозофското гледиште на Епикур кој рекол дека задоволството е основа на секој избор и секоја аверзија кон одредена работа.
Кои се причините за анхедонија?
Нашето искуство на задоволство е производ на неврохемиски процес кој се случува во внатрешноста на кортико-вентрална врска од базалните ганглии (BG).
Дел од мозокот наречен медијален префронтален кортекс делува како сообраќаен полицаец за позитивни акти, дозволувајќи им да го зголемат нивото на допамин и да може од тој процес човекот да доживее пријатно чувство.
Истражувањето објавено од страна на невролози во Универзитетот Стенфорд во 2016 година ги поддржа претходните сомневања дека пониска активност во префронталниот кортекс mPFC може да биде одговорна за анхедонија.
Основните причина за оваа ниска активност може да се генетски, доживеани стрес или траума рано во животот а и во некои случаи на злоупотреба на супстанции. Постои, исто така, хипотеза дека анхедонија може да претходи зависност и да ги натера луѓето да посегнат по опијати.
Болест? Или симптом?
Генерално се смета за симптом, а не примарна состојба. Со други зборови, психолозите за анхедонија сметаат дека може да укаже на постоењето на други состојби како што се депресија, шизофренија, некои нарушувања на личноста, посттрауматски стресни нарушувања (ПТСН) и нарушувања кои се јавуваат при користење на дроги.
Третманот на анхедонија е во согласност со нарушувањето, а не како засебна болест; доколку се смета дека депресија е причина, лекарот може да препорача терапија со лекови, или во екстремни случаи електроконвулзивна терапија.
300 милиони луѓе низ целиот свет со депресија, а состојбата се смета дека е во пораст кај адолесцентите, научниците превземаат се повеќе активности за да разбереме зошто некои луѓе не можат да чувствуваат задоволство.
