Крајот на адолесценцијата и почетокот на зрелоста, критичните години за социјален и професионален развој на човекот, е најризичен период за појава на шизофренија
Шизофренијата е ментално нарушување каде што доаѓа до поделување (расцепување) на менталните функции т.е. се јавува нарушување во мислењето,говорот и емоцијата.Се јавуваат халуцинации, пациентот се повлекува во свој нереален свет, при што се оддалечува од реалноста, а подлегнува на фантазијата.
Шизофренијата е болест која се развива бавно, потребни се месеци, а некогаш и години додека да се појават првите симптоми. Крајот на адолесценцијата и почетокот на зрелоста, критичните години за социјален и професионален развој на човекот, е најризичен период за појава на шизофренија. Во 40 % (кај мажите) и 23 % (кај жените) од случаите, шизофренијата се јавува пред 19- тата година. Иако шизофренијата е позната повеќе од 100 години, таа сѐ уште е една од најмистериозните и најскапите ментални нарушувања.Ова ментално нарушување е предизвик за медицината од причина што сѐ уште точно не се знае етиологијата на ова нарушување. Постојат голем број на хипотези кои се обидуваат да ја објаснат суштината на шизофренијата. Така, денес се знае дека: генетските фактори, нарушувањата во пренаталниот период на бременоста, инфекциите, употребата на дрога, алкохол и цигари, како и социјалните релации се асоцирани со појавата на шизофренијата, но за жал сѐ уште не се знае која е првата причина.
Појава на шизофренија пред 19- тата година
– 40 % кај мажи
– 23 % кај жени
Често, шизофренијата се опишува преку позитивните и негативните симптоми. Позитивни симптоми се: илузии, неповрзани мисли и говор, како и допирни, ауидитивни, визуелни, мирисни и вкусовни халуцинаии, кои, обично, се сметаат за манифестации на психоза. Халуцинациите се, исто така, поврзани со содржината на самата илузија. Вообичаено, позитивните симптоми, добро реагираат на лекови. Негативните симптоми се недостаток на нормални емоционални реакции или на други мисловни процеси, поради што, поретко реагираат на лекови. Тука, најчесто, спаѓаат рамнодушно и бавно дејствување и емоции, сиромашен говор (алогија), неможност да доживеат задоволство (ахедонија), недостаток на желба за формирање на односи (асоцијалност) и недостаток на мотивација. Истражувањата покажуваат дека негативните симптоми придонесуваат повеќе за лош квалитет на животот и функционална попреченост, од позитивните симптоми.
Луѓето со истакнати негативни симптоми, пред почетокот на болеста имаат проблеми со прилагодувањето и често, постои ограничено реагирање на лекови. Не постои доказ за ефективноста на навремена интервенција.Најважно е да се препознаат горенаведените симптоми, да се направи консултација со психијатар и редовно примање на пропишаната терапија.
Д-р Снежана Бурнеска, специјалист невропсихијатар
