Природниот пијалак на растителна база со психоактивно дејство кој е употребуван со столетија за време на исцелителни и световни обреди, го привлекува вниманието на јавноста и на биомедицинските научници
Ајахуаската претставува природен сакраментален пијалак традиционално подготвен со превривање на две амазонски растенија – кората на еден вид лоза од џунгла Banisteriopsis caapi и листовите од една грмушка Psychotria viridis. Но бидејќи содржи психоактивни состојки, истиот е нелегален во многу земји. Во Јужна Америка, религиозната употреба е дозволена и поради тоа илјадници луѓе секоја година се упатуваат во прашумите за да ги почувствуваат интензивните психоделични моменти под водство на шаман.
Ајахуаска како антидепресив?
Научниците од Бразил пред неколку месеци ги објавија резултатите од првата пилот студија за потенцијалните терапевтски придобивки на јужно-американскиот растителен пијалак ајахуаска. И покрај тоа што студијата вклучи само шест волонтери без плацебо група, научниците велат дека пијалакот започнал да ја редуцира депресијата кај пациентите за само неколку часа. Најзанимливо е тоа што ефектот траел и откако поминале цели три недели по консумирањето на ајахуаската. Научниците сега спроведуваат поголеми студии, со надеж дека ќе ги потврдат своите првични наоди.
Овој пијалак бил проучуван уште многу одамна од страна на научници од различен калибар, како антрополози, психолози, теолози и други, но клиничките истражувања врз ајахуаската биле ограничувани со тоа што се спроведувале само врз глувци и стаорци, но и здрави човечки волонтери. Во студиите биле вклучени скенирања на мозокот, како и ретроспективни анкети за претходните употреби.
Последната студија е предводена од д-р Џејми Халек – Jaime Hallak невролог од Универзитетот во Сао Паоло, Бразил и се разликува со тоа што испитаниците имале дијагноза. На шест доброволно пријавени испитаници кои биле дијагностицирани со лесна или тешка депресија, којашто била неизлечива со помош на конвенционалните антидепресиви. Ниту еден од нив не пробал претходно ајахуаска и на сите им била дадена мала доза од овој пијалак.
По консумирањето, испитаниците седеле во тивка и затемнета соба, а лекарите започнале да ги испрашуваат со помош на стандардни прашалници. Подобрувањата биле забележани во период од два или три часа, што означува неверојатно брз ефект. Конвенционалните синтетички антидепресиви имаат потреба дури и од неколку недели за да започнат со дејствување. Овие значајни придобивки успеале да се одржат и наредните три недели.
Само тројца од испитаниците повратиле, што е најчестиот несакан ефект од овој пијалак. Сепак, и покрај тоа, целата постапка била лесно толерирана од страна на волонтерите, објаснува д-р Халек. „Ова е доказ за концептот што толку многу ритуални корисници на ајахуаската веќе го знаат: ајахуаската може на многумина да им помогне да се чувствуваат многу добро и тоа не само за време на искуството, но и до неколку денови или недели потоа“ – истакнува д-р Брајан Андерсон – Brian Anderson, психијатар од Универзитетот во Калифорнија, Сан Франсиско, којшто не беше инволвиран во студијата, но има објавено доста научни трудови за потенцијалите на пијалакот.
„Врската помеѓу психоделичните ефекти на ајахуаската и нејзините терапевтски ефекти треба да биде емпириски проучена“ – вели д-р Брајан.
Д-р Џејмс Стоун, психијатар од Кингс Колеџ Лондон – King’s College London којшто ги истражувал ефектите на психоделичните дроги врз мозокот, вели дека студијата е доста интересна, но треба да се разгледува со внимание, бидејќи немала плацебо група.
„Плацебо одговорот е добро документиран ефект во клиничките испитувања на антидепресивите“ – вели тој. „Единственото нешто коешто може да се заклучи од оваа студија е тоа што е доста добро толерирана од страна на пациентите со депресија и кај овие луѓе не покажа да има било какви сериозни несакани последици по единечната доза“ – заклучува д-р Стоун.
Биохемиски е веродостојно дека ајахуаската може да третира депресија, поради тоа што растенијата од кои се прави, содржат состојки што влијаат на расположението. Тие го регулираат невротрансмитерот серотонин во мозокот, на сличен начин на којшто го прават тоа конвенционалните комерцијални антидепресиви. Една од состојките е халуциногенот N, N-dimethyltryptamine, што се врзува со рецепторите за серотонин. Исто така и хемикалиите harmine, tetrahydroharmine и harmaline, за кои се смета дека го инхибираат ензимот наречен моноамин оксидаза А, го превенираат опаѓањето на серотонинот и другите невротрансмитери.
„Возможно е дека ајахуаската и другите серотонински психоделични дроги, како псилоцибинот, да бидат корисни како антидепресиви на одредени подгрупи на пациенти во иднина“ – вели д-р Стоун. „Ги очекуваме резултатите од испитувањата спроведени во контролирани услови за утврдување на клиничката ефикасност“ – додава тој.
