Мозочниот удар претставува сериозна здравствена опасност којашто бара итна медицинска помош, но благодарение на програмите за подигање на свеста за мозочен удар, стапката на смртност се намалува
„Завршивме многу добра работа со дијагностицирањето и лекувањето на лицата со мозочен удар. Во можност сме да го редуцираме морталитетот“ – вели васкуларниот невролог Зешон Кауиџа – Zeshaun Khawaja. „Сепак, тој останува причина број еден за долготрајна попреченост“ – додава д-р Кауиџа. Поради сериозноста на проблемот, докторите и болниците продолжуваат со активните пристапи за подигање на свеста за симптомите на мозочен удар. Секој треба да биде способен да ги воочи симптомите на овој здравствен проблем, без разлика дали станува збор за него или за некој друг.
„Со секоја измината минута, пациентот со мозочен удар може да изгуби околу 2 милиони неврони“ – истакнува тој.
„Затоа колку побрзо сме во можност да го третираме мозочниот удар, толку поголем дел од мозокот можеме да заштитиме, што може да ги намали шансите од трајни оштетувања“ – дополнува д-р Кауиџа. Запомнете ги овие четири совети:
1. Запомнете ги првичните симптоми на мозочен удар
- Ненадејна вкочанетост или ослабеност на лицето, рамото или ногата, вообичаено на иста страна од телото;
- Ненадејна збунетост кога најчесто лицето има потешкотии во говорот или во разбирањето на тоа што му се зборува;
- Развлекување на говорот – лицето може да звучи како да има нешто во устата додека зборува;
- Проблеми со видот во едното или двете очи (двојно гледање, матно гледање или чувство на сенка што се спушта врз очите);
- Вртоглавица, губење на координација – проблеми со рамнотежата и одењето;
- Ненадејна и тешка главоболка.
2. Доколку симптомите се совпаѓаат со погорната листа, повикајте Брза помош – 194 ВЕДНАШ!
Кога се работи за мозочен удар, неопходно е да се повика медицинска помош што е можно побрзо. Кога се работи за оценувањето на симптомите, д-р Кауиџа вели: „Клучниот збор е ‘ненадејно’. Најважно е да се повика 194 веднаш, за медицинскиот персонал да биде во можност да го процени и третира пациентот“. Додека постојат интра-артериски третмани коишто сè уште можат да му помогнат на пациентот дури и шест до осум часа после мозочниот удар, поефикасно е доколку на пациентот му се даде медицинска помош веднаш.
„Ние имаме само три до четири и пол часа за да доделиме акутен третман за спасување на живот, како што е tPA, потоа лекови против згрутчување кои се докажани во подобрувањето на резултатите после мозочен удар. После овој временски интервал, ние повеќе не можеме да даваме лекови, бидејќи ризикот од крварење е зголемен“ – вели тој.
3. Запомнете го овој англиски акроним – BE FAST!
- Balance (Баланс) – Ненадејна загуба на рамнотежа, координација, проблеми со одењето или вртоглавици;
- Eyes (Очи) – Ненадејна промена или загуба на видот;
- Face (Лице) – Ненадејна слабост или асиметрија на лицето;
- Arms (Раце) – Ненадејна слабост или вкочанетост во рамото и/или ногата;
- Speech (Говор) – Ненадејна потешкотија во говорот (проблеми во разбирањето или наоѓањето на соодветни зборови);
- Time (Време) – Време е да повикате 194 и да забележите точно кога започнале горенаведените симптоми!
4. Забележете ги важните детали
Со цел да му олесните на лицето кое пати од мозочен удар, најпрво внимавајте да го поставите во во седечка или легната положба додека го чекате амбулантното возило. За да им олесните на лекарите, треба да го забележите точното време кога започнале симптомите, но и точното време кога лицето делувало потполно нормално. Исто така, доколку знаете повеќе за болничката историја на пациентот, тоа треба да го споделите со медицинскиот персонал. Дали лицето прима лекови против коагулација? Дали лицето пати од некоја друга здравствена состојба или хронична болест? Дали лицето имало неодамна некаква операција? „Дури и пациентот да не е соодветен кандидат за tPA, доколку една од артериите е запушена, можеме да спроведеме ендоваскуларни процедури за да се отстрани згрутчувањето или пак да се употреби tPA точно на нивото на згрутчувањето“ – заклучува д-р Кауиџа. Бидете брзи, бидејќи секоја секунда е важна!
