Секое дете е различно, но сепак е препорачливо да знаеме и внимаваме за евентуални знаци на забавување на развојот.
Раното детство претставува период на извонредна и брза физичка, когнитивна, социјална и емоционална промена. На почетокот на развојот, децата имаат многу ограничен број на вештини и способности. Набљудувајќи ги како растат, родителите стануваат сведоци на неверојатна трансформација и напредок од страна на децата. Во првите години од животот развојот и промената се случуваат исклучително брзо, што ги тера возрасните да се восхитуваат на процесот во кој децата усвојуваат нови знаења и вештини.Еве подетално што се случува во четвртата година и кои се најважните фази од нормален развој на детето. Се разбира, секое дете е различно, но сепак е препорачливо да знаеме и внимаваме за евентуални знаци на забавување на развојот.
Главни фази на развој на локомоторниот систем:
- Подскокнува и стои на една нога за неколку секунди;
- Слегува надолу и се качува по скалите без помош на родител;
- Шутира топка кон напред;
- Може да фрла топка со двете раце нагоре;
- Успева да фати топка која подскокнува во повеќе наврати;
- Пргаво извршува движења напред и назад.
Главни фази на финиот моторен развој, вклучувајќи ги движењата на раце и прсти:
- Може да нацрта квадратни и овални форми;
- Може да нацрта човек со два до четири дела од телото;
- Користи ножици;
- Започнува да пишува неколку букви.
Главни фази на јазично-говорниот развој:
- Ги разбира концептите за „еднакво“ и „различно“;
- Научени се некои основни граматички правила;
- Составува реченици со пет-шест зборови;
- Зборува доволно јасно за да може да биде разбрано што вели од странци;
- Раскажува приказни.
Главни фази во развојот на когнитивните вештини:
- Правилно ги именува некои бои;
- Го разбира концептот на броење, брои и може да препознае некои броеви;
- Пристапува кон проблеми од една гледна точка;
- Започнува да има појасна представа за времето;
- Следи команди составени од три дела;
- Може да запамети дел од приказна и ве корегира;
- Неговите игри вклучуваат улоги, фикција и фантастични елементи.
Главни фази на емоционален и социјален развој:
- Бара да доживее нови искуства;
- Соработува со други деца;
- Игра улога на „татко“ или „мајка“;
- Се повеќе и повеќе игра комплексни и иновативни игри базирани на фантазија и имагинација;
- Се облекува и соблекува без да има потреба од помош;
- Преговара и разговора за можни конфликти и решенија;
- Се однесува се понезависно;
- Мисли дека непознатите слики или фигури може да бидат „чудовишта“;
- Се гледа себеси како целосна личност која има тело, ум и чувства;
- Често не може да направи разлика помеѓу фантазија и реалноста.
Знаци за забавување во развојот
Развојот на секое дете е индивидуално и уникатно, но основните опишани фази ќе ни ги обезбедат потребните информации за тоа што да очекуваме од ќерката или синот кои ни растат пред очи. Треба да се има на ум дека развојот на детето може да тргне во малку поинаква насока. Сепак треба да се побара мислење на специјалист педијатар, ако детето манифестира некои од опишаните знаци за евентуално забавување на развојот во оваа возраст.
- Не ја совладува способноста да ја фрли топката над главата;
- Не може да подскокне на едно место;
- Не може да вози велосипед на три тркала;
- Не може да држи креда помеѓу палецот и показалецот;
- Тешко користи молив или пенкало;
- Не може да реди кули со четири блока;
- Сè уште се вознемирува и плаче кога неговите родители ја напуштаат просторијата;
- Не покажува интерес за социјални и интерактивни игри;
- Не обрнува внимание на други деца;
- Не реагира и не разговара со други луѓе кои не се дел од семејството;
- Не ја користи својата имагинација за игри;
- Се спротиставува на облекување, спиење и употреба на тоалет;
- Бурни лути испади на гнев и недостиг на самоконтрола кога ќе се налути или вознемири;
- Не може да нацрта круг;
- Не може да формулира реченици со повеќе од три збора;
- Не ги користи „мене“ и „ти“ правилно.