Епилепсија, четвртото најчесто невролошко заболување – етиологија, симптоматологија, дијагностика и терапија
Епилепсија претставува хронично мозочно нарушување кое се карактеризира со повторливи, неиспровоцирани напади. Епилептичниот напад е акутен настан кој може да биде природен настан карактеристичен за минливо нарушување на нормалната активност на мозокот. Нападите можат да бидат поврзани со повреда на мозокот, но често причината е сосема непозната.
Зборот „епилепсија“ не укажува на ништо за причината за нападите на личноста или за нивната тежина. Потенцијално секој може да има напад. Има многу можни причини, почнувајќи од некоја болест, оштетување на мозокот, до абнормален развој на мозокот. Генетиката, исто така, игра важна улога.
Што предизвикува епилептичен напад?
Епилептичен напад претставува кратоктраен настан кој може да се дефинира како времено растројство на мозочната функција предизвикана од абнормално и само од себе ограничено избивање на кортикалните неврони.
Еден од секои 10 луѓе ќе доживеат напад во одреден момент од нивниот живот. Многу луѓе кои се соочуваат со еден напад нема никогаш да имаат друг. Нападите можат да бидат ретки или чести, да се појавуваат само во спиење, само по будење или дури можат да имаат циклична појава поврзана со хормоналните влијанија. Не е секогаш можно утврдувањето зошто се случил нападот (неговата етиологија).
Дали епилепсијата е хередитарна – наследна?
Генетиката е игра голема улога бидејќи има околу 500 гени поврзани со појавувањето на епилепсија. Сепак, ризикот од наследување на оваа состојба е прилично низок. Повеќето родители со епилепсија немаат деца со епилепсија.
Што е тригерот за еден епилептичен напад?
Најчести предизвикувачи се: депривација на сон, болест, треска, стресни ситуации, трепкачки светла, кофеин, алкохол, лекови, прејадување или некои специфични прехранбени состојки.
Какви напади постојат?
- Фокални напади
Во зависност од тоа дали е афектирана свеста, фокалните напади се делат на едноставни, парцијални и комплексно парцијални.
Нападите зависат од локализацијата на епилептичното зариште, честа е еднострана моторна или сензитивна симптоматологија. Едноставен и парцијален напад не вклучува губење на свеста. Симптомите вклучуваат: промени во чувството на вкус, мирис, вид, вртоглавица, грчеви на екстремитетите. Комплексни парцијални напади вклучуваат губење на свеста. Други симптоми вклучуваат: нереактивност, изведување повторувачки движења, итн.
- Генерализирани напади
Генерализираните напади го вклучуваат целиот мозок. Постојат пет вида: тонични, клонични, атонични, миоклонии и абсанси.
- Некласифицирани напади
- Статус епилептикус
По нападот, лицето генерално не се сеќава на она што го доживеало.
Повеќето напади се кратки настани кои траат од неколку секунди до неколку минути, а нормалната функција на мозокот се враќа по завршувањето на нападот. Опоравувањето најчесто е веднаш по завршувањето на нападот, но некои видови на напади може да имаат подолг период на опоравување замор и/или промени во расположението.
Дијагноза
Дијагноза на епилепсија се поставува ако болниот добил најмалку два неиспровоцирани напади кои не биле предизвикани од некоја позната и реверзибилна медицинска состојба.
Нападот може да биде симптом на сериозно медицинско прашање. Претходната медицинска историја и симптоми помагаат лекарот да одлучи кои тестови ќе бидат корисни. Неопходен е невролошки преглед за да се тестираат моторните способности и менталното функционирање. За да се дијагностицира епилепсијата, треба да се исклучат и други состојби коишто можат да предизвикаат напади.
Крвните тестови може да се користат за да се побараат: знаци на инфективни болести, да се провери функцијата на црниот дроб и на бубрезите како и нивото на гликоза во крвта. Вашиот лекар најверојатно ќе побара комплетна крвна слика.
Електроенцефалограмот (EEG) е најчестиот тест кој се користи при дијагностицирање на епилепсијата.
Имиџинг тестовите може да откријат тумори и други абнормалности кои можат да предизвикаат напади. Овие тестови вклучуваат:
- КТ скенирање,
- МНР,
- ПЕТ (позитронска емисиона томографија).
Третман
Кетогена исхрана: Повеќе од половина од луѓето кои не реагираат на лекови имаат корист од оваа исхрана со ниска содржина на јаглени хидрати.
Анти-епилептични (антиконвулзивни, антисезивни) лекови: Овие лекови можат да го намалат бројот на напади што ги имате. Кај некои луѓе, тие ги елиминираат нападите. За да бидат ефикасни, лекот мора да се зема точно онака како што е пропишано.
Стимулатор на вагусниот нерв: Ова може да помогне да се спречат нападите.
Операција на мозокот: Областа на мозокот што предизвикува активност на напади може да се отстрани.
На 26 Март се одбележува т.н. Виолетов ден, којшто го означува меѓународниот ден посветен за подигнување на свеста за епилепсија, организиран по иницијатива на народот.
