Голем дел од светската популација (се проценува дека е над 50%) е инфицирана со бактеријата Helicobacter Pilory, која има способност да преживее во киселата средина на желудникот.
За ризиците и последиците од инфекцијата, како и за соодветни решенија, разговараме со Д-р Васко Хаџиев – специјалист по интерна медицина, од Специјалистичката ординација по интерна медицина и кардиологија Д-р Хаџиев – Битола.
Што е Хеликобактер Пилори и како се инфицираме со неа?
Хеликобактер пилори (ХП) претставува бактерија широко распространета во природата, која е уникатна по своите микробиолошки и клинички карактеристики. Како и најголемиот број на бактериски инфекции и ХП се пренесува преку орален пат – бактеријата навлегува од устата во желудникот преку внес на контаминирана желудечна содржина или остатоци од контаминирана столица кои можат да се најдат во вода, храна или во самата почва (орален-орален, фекално-орален пат).
На кој начин делува врз желудникот и кои болести може да ги предизвика?
Навлегувајќи во желудникот, хеликобактер пилори со своите комплексни механизми на дејство, предизвикува форма на воспаление на желудникот (т.н. акутен микроскопски гастритис), практично кај секого. Но дали инфекцијата ќе биде симптоматска или асимптоматска, и дали ќе се развијат дополнителни нарушувања или компликации во човечкиот организам, ќе зависи од типот на сој на хеликобактер пилори (ги има повеќе), но и од имунолошко-генетски посредуваната реакција на секоја различна индивидуа. Со други зборови, не секоја инфекција со хеликобактер пилори ќе биде еднаква и со исти ефекти кај различни луѓе, а со тоа и можноста од компликации и останати несакани ефекти би била разлина.
Од останатите заболувања може да предизвика хроничен активен гастритис, кој може да прогредира во чир на желудник или дванаесетпалачно црево или, во потешки случаи и при долготрајна инфекција, до појава на желудочен канцер (особено кај фамилијарна оптеретеност од желудочен канцер) или МАЛТ лимфом.
Иако хеликобактер пилори инфекцијата доминантно предизвикува гастроинтестинални нарушувања, во поново време се повеќе научни истражувања докажуваат дека истата има и вонгастрични или системски ефекти, со појава на различни кожни нарушувања, ревматолошки пореметувања, железо дефицитна анемија.
Кои се дијагностичките методи за нејзино откривање?
Дијагностичките методи за нејзино откривање се иницијално неинвазивни. Постојат три главни тестови за детекција на хеликобактер пилори инфекција:
- Серолошки квантитативни тестови
Истите се широко достапни и сензитивни. Особено се корисни за детекција на новоинфицирани индивидуи и лица со тегоби. Сепак не треба да се применуваат за следење на лекувани пациенти. Исто така кај повозрасни индивидуи е поголема веројатноста за лажно позитивни резултати.
- ХП фекален антигенски тест (ФАТ)
Корисен за рана детекција на инфекцијата но и следење на ерадикацијата на инфекцијата по примена на медикаментозен (антибиотски) третман, по стриктно одреден период по третманот (6-12 недели).
- Уреа издишен тест
Се чини најпрактичен тест, иако поскап и потешко достапен. Подеднакво корисен за рана дијагноза и следење на лекувани папциенти, со исти принципи на временска рамка како и ФАТ.
Која терапија е најсоодветна за ерадикација на оваа бактерија од човечкото тело?
Целта на терапијата е постигнување на ерадикација – уништување на бактеријата, а со тоа и превенција на компликации и морбидитет. Официјално ерадикацијата се постигнува со антибиотска терапија и антисекреторна (антиацидна) терапија во траење од 10-14 дена.
Постојат повеќе видови на терапевтски шеми во зависност од вирулентноста и резистентноста на соевите на хеликобактер пилори во светски рамки.
Досега најчесто применувани иницијални шеми се оние базирани на „тројна терапија“ со антибиотиците амоксицилин (кај алергични на пеницилин, метронидазол) и кларитромицин во комбинација со антисекреторна терапија (протон пумпа инхибитори). Кај резистентни случаи, кои за жал се сé почести, се применуваат терапевтски шеми со бизмут или левофлоксацин (т.н. Бизмут и нон-Бизмут четворна терапија, Левофлоксацин базирана терапија, „хибридна терапија“, „секвенционална терапија“).
Постои ли природна терапија и колку е таа ефикасна?
За жал сите ерадикациони третмани имаат висока веројатност од појава на несакани ефекти (гадење, метален вкус, диспепсија или дијареа). Истите се честа причина за предвремен прекин на терапијата и зголемување на можноста од појава на резистентност и зголемена вирулентост на хеликобактер пилори.
Бројни студии во светот ја докажуваат корисноста на одредени пробиотици во борбата со хеликобактер пилори инфекцијата.
Пробиотиците се живи микроорганизми, кои дозирани во оптимални концентрации, можат да го подобрат дигестивниот микробиолошки баланс, а со тоа да превенираат појава на инфекции и останати коморбидитети, често предизвикани и со примена на пролонгирана антибиотска терапија.
Најголема практична примена имаат одредени соеви од групите на Лактобацилус и Бифидобакетриум како и квасници од групата на Сахаромицес буларди.
Се чини дел од овие пробиотици имаат и дополнителен анти хеликобактер пилори ефект преку повеќе комплексни имунолошки и неимунолошки механизми, излачување на одредени антимикробни субстанции, компетиција на адхезија со хеликобактер пилори како и зајакнување на мукозната бариера.
Во заклучок пробиотиците би можеле да бидат значајна дополнителна и адјувантна терапија во лекувањето на ХП инфекцијата. Нивната корист би била не само во намалување на несаканите ефекти од медикаментозниот третман, туку и како дополнителен фактор за подобра ефикасност на третманот во ерадикацијата на хеликобактер пилори инфекцијата.
