Кардиоваскуларните заболувања се една од водечките причини за смрт кај луѓето во неразвиените земји
Хиперлипидемија претставува зголемена концентрација на масни материи (липиди т.е холестерол и триглицериди). Во вакви случаи имаме зголемено ниво на триглицериди и ЛДЛ (low density lipoprotein), а намалено ниво на ХДЛ (high density lipoprotein) познати како лош и добар холестерол. Липидите се мерат во неколку категории и тоа:
- Тотален холестерол < 5,2 ммол/л;
- ЛДЛ-холестерол < 3,3 ммол/л;
- ХДЛ-холестерол > 1,4 ммол/л;
- Триглицериди < 1,7 ммол/л.
Појавата на зголемено ниво на ЛДЛ е предизвикано од брзиот начин на живот, неправилната исхрана и недоволно спортски активности. Зголемените вредности на липидите, особено на ЛДЛ холестеролот се тесно поврзани со појавата на кардиоваскуларни заболувања. Кардиоваскуларно заболување преставува состојба во која имаме стеснети или блокирани крвни садови кој може да доведат до срцев удар, мозочен удар, срцеви аритмии, болки во градите итн. Овие проблеми можат да настанат поради недоволен доток на крв во срцето со што се намалува и неговата функција. Најчеста причина за појава на кардиоваскуларни заболувања е атеросклероза. Атеросклероза е состојба која настанува поради настанување на таканаречени плаки кој почнуваат да се таложат на ѕидот на артеријата. Ова наталожување предизвикува стеснување на артеријата и со тоа намален проток на крв, со тоа се појавува и можност за појава на тромб кој може целосно да го прекине протокот на крвта со што ќе предизвика срцев/мозочен удар. Атеросклероза може да настане од причинители кои може да се контролираат како што се: нездрава исхрана, недоволно спортски активности, зголемена тежина и пушење. Кардиоваскуларните заболувања се една од водечките причини за смрт кај луѓето во неразвиените земји односно 17 милиони луѓе годишно умираат од истите, а според СЗО оваа бројка во иднина само ќе се зголемува.
За да спречиме настанување на горенаведените проблеми треба навремено да се превземат мерки со кој би го подобриле нашето здравје. Здравиот начин на исхрана може значително да помогне во превенција од настанување на овие состојби и тука подразбираме најпрво откажување од пороците како што се цигарите и брзата храна. Пацинтите треба да се советуваат да го променат начинот на исхрана, да ја исфрлат храната подготвена на нездрав начин (употребување на палминово масло) и да се фокусираат на растителна исхрана односно најмалку 400 грама овошје и зеленчук дневно како и да го намалат внесот на алкохол. Исто така треба да ги советуваме пациентите да ја исфрлат готварската сол (NaCl) или да ја сведат на минимални количини. Физичката активност е исто задолжителна за ваков вид пациенти, се препорачува најмалку 30 минути физичка активност. Намалување на телесната тежина значително допринесува за намалување на ризикот од појава на кардиоваскуларни заболувања. За време на промената на начинот на живот и унапредување на здравите животни навики се препорачува додавање на терапија со додатоци на исхрана како што се црвен ориз (извор на монокалин К – кој е природен статин), артичока, омега масни киселини и ред други кој помагаат во намалување на синтеза на лошиот ЛДЛ и покачување на добриот ХДЛ.
М-р Фарм. Соња Пецевска
