Препораки за здравствени работници и насоки во врска со доењето при инфекција или заболување од COVID-19
ООвие препораки од UNICEF, наменети за здравствени работници кои се грижат за мајките и децата, а се однесуваат на доењето и прехрана со мајчино млеко кога кај мајката постои сомневање дека има инфекција со COVID-19 /SARS-Co2 вирусот и во случај на потврдена инфекција со COVID-19. Препораките се темелат на моменталните сознанија за COVID-19 и насоките од меѓународните здравствени и стручни организации.
Општи информации
COVID-19 (од англиски coronavirus disease 2019) е акутна респираторна инфекција предизвикана од SARS CoV-2 (од англиски severe acute respiratory syndrome coronavirus 2).
Најчестите симптоми кај заболените се зголемена телесна температура, болки во зглобовите, умор, кашлица и отежнато дишење. Моментално не постои вакцина или специфичен лек против вирусот. Начинот на пренесување е со близок контакт со заразена личност и се одвива по капков пат (капките кои настануваат кога заразен човек кива или кашла) или со допирање на контаминирани површини на кои се наоѓа секрет од заразена личност а потоа допирање на устата, носот или очите. Не е познато колку време SARS CoV-2 преживува на надворешни површини. Не е познато дали се случува вертикален пренос на SARS-CoV-2 од мајката на плодот. Помеѓу првите 19 случаеви опишани во литературата на мајки и бебиња чии мајки имале клинички симптоми на COVID-19, вирусот не бил откриен во плодовата вода или во крвта од папочната врвка. Поради тоа, моментално нема докази за вертикален пренос на вирусот SARS-COV-2.
Дали COVID-19 се пренесува со мајчиното млеко?
До овој момент, не се пронајдени докази кои би укажувале на тоа дека вирусот SARS CoV-2 е присутен во млекото на мајката со COVID-19. Присутноста на овој вирус е испитувана кај 6 жени заболени од COVID-19 и во ниту еден примерок на млеко не е пронајден. Од искуствата со претходните корона вируси како што се SARS CoV (предизвикувач на тежок акутен респираторен синдром, САРС) и MERS CoV (предизвикувач на корона вирус блиско источен респираторен синдром МЕРС), нема докази за пренос на тие вируси во мајчиното млеко. Поради тоа веројатноста за пренос на SARS CoV-2 по пат на мајчино млеко е многу ниска.
Доење
Имајќи ги во предвид сите предности на доењето и исхраната со мајчино млеко во случај на инфекција со COVID-19 кај мајката, се препорачува да се продолжи со доење со примена на општите мерки за заштита. Одлуката за започнување или за прекин на доењето, односно одликата за хранење со измолзено мајчино млеко, мајката треба да го донесе после разговорот со членовите на семејството и со здравствен работник. На мајката треба да и се објаснат моментално познатите факти за начинот на пренос на заразата како би го сфатила потенцијалниот ризик за детето. Мајката треба да е запознаена и да ги применува општите заштитни мерки во тек на доењето како би се избегнало ширење на вирусот на новороденчето. Тие мерки се редовно миење на рацете пред секое земање на бебето и пред започнување со доење како и носење маска за време на доењето или кога е во непосредна близина на бебето.
На мајка која е со потврдена COVID-19 или со симптоми за кои е неопходен надзор а која може да дои без разлика на клиничката слика, треба да и се овозможи да дои а при тоа да се преземат сите неопходни мерки за заштита на новороденчето како би се спречило ширењето на вирусот. Тоа вклучува миење на рацете пред и после секое допирање на новороденчето, миење на рацете пред и после доење, носење на маска за лице за време на доење, односно секогаш кога е во близина на бебето или на помалку од 1 метар оддалеченост, а исто така и чистење на контаминирани површини. Ако мајката одлучила да се измолзува со употреба на рачна или електрична пумпа за млеко, треба да ги измие рацете пред секоја употреба на било кој дел од пумпата за млеко и да ги следи препораките за правилно чистење на пумпата или шишињата после секоја употреба. Здравствениот работник или друга здрава личност (ако е присутна) ќе го нахранат бебето со измолзено мајчино млеко. Во случај да и мајката и бебето треба да се привремено одвоени, треба да се овозможи и да и се помогне на мајката да го одржи млекото по пат на измолзување (рачно или со помош на пумпа). При тоа треба да строго придржување кон хигиенските упатства, општите мерки за заштита и упатствата за ракување со пумпата.
