Според истражувањата децата кои доживеале поголем дистрес и имале помалку физички контакт имале пониска епигенетска возраст од оние кои биле почесто подигнати и држени во раце. Помала епигенетска возраст може да ја наруши способноста на детето да напредува.
Количината на утешен и близок контакт помеѓу бебињата и нивните мајки/старатели може да влијае на нив на молекуларно ниво. Овој ефект може да се детектира четири години подоцна, според новото истражување на Универзитетот во Британска Колумбија и Институтот за истражување на детски болници во Бостон.
Студијата покажала дека децата кои имале помалку физички контакт и кои доживеале поголем стрес како доенчиња, молекуларниот профил во нивните клетки кои не биле доволно развиени за нивната возраст укажува на можноста дека тие заостануваат биолошки.
„Кај децата, побавното *епигенетско стареење може да укаже на неможност да напредуваат“, вели Мајкл Кобор, професор во UBC Одделот за медицинска генетика кој ја води темата “Здрави почетоци” во Институтот за истражување на педијатриската болница.
Ова е прва студија која покажува дека едноставниот чин на допирање и физички контакт, рано во животот, има длабоко вкоренети и потенцијално доживотни последици врз експресија на гените.
Студијата, објавена неодамна вклучи 94 здрави деца од Британска Колумбија. Истражувачите од Детската болница во УБЦ побарале од родителите да водат дневник за своите 5-неделни бебиња каде го забележувале однесувањето на новороденчињата (како што се спиење, плачење или хранење), како и времето поминато со нив кое вклучува телесен контакт. Кога децата навршуваат околу 4,5 години, биле земени примероци од нивната ДНК од внатрешноста на нивните образи.
Она што тимот го испитувал е т.н биохемиска модификација наречена ДНК **метилација во која некои делови од хромозомот се означени со мали молекули направени од јаглерод и водород. Овие молекули дејствуваат како „замолчувачи на димерите“ кои помагаат да се контролира активноста на секој ген, а со тоа влијае на функционирањето на клетките.
Степенот на метилација, и во кои делови на ДНК конкретно се случува, може да биде под влијание на различни состојби и фактори, особено во детството. Овие епигенетски модели се менуваат на предвидливи начини и со текот на стареењето.
Иако импликациите за развојот на детството и здравјето на возрасните допрва треба да се разберат, овој наод се базира на слична работа кај глодари. Ова е прва студија која покажува дека кај луѓето едноставниот чин на допирање, рано во животот, има длабоко вкоренети и потенцијално доживотни последици врз експресија на гените.
Научниците откриле конзистентни метилациони разлики помеѓу децата со висок степен на физички контакт и децата со низок контакт на пет специфични ДНК-локации. Две од овие локации спаѓаат во гените каде еден игра улога во имунолошкиот систем, а другиот е вклучен во метаболизмот.
Децата кои доживеале поголем стрес и добиле релативно мал контакт имале „епигенетска возраст“ помала од очекуваната, со оглед на нивната вистинска возраст.
„Планираме да следиме да видиме дали ‘биолошката незрелост’ што ја видовме кај овие деца носи големи импликации врз нивното здравје, особено нивниот психолошки развој“, вели главниот автор Сара Мур. „Доколку понатамошните истражувања го потврдуваат овој почетен наод, ќе ја нагласат важноста да се обезбеди физички контакт, особено за бедните и напуштени деца згрижени во домовите“.
* Епигенетика е научна дисциплина во биологијата, односно генетиката, која испитува наследни промени во експресијата на гените кои не се предизвикани од промена на низата од ДНК. Исто така, се користи за испитување на стабилни, долгорочни промени во транскрипциониот потенцијал на клетките кои не се нужно наследни. За разлика од генетиката, епигететиката се темели на промени кои се јавуваат надвор од ДНК (генотипот), и промени во експресијата на гените (фенотипни промени) (грчки: επί- над, надвор, околуо) – гететика.
** Метилација е еден од начините со кои природата ги заќутува нашите гени – делови од алелен ген се обложуваат со молекули наречени метилни групи.
