Недоволна и неквалитетна исхрана на мајката во тек на гравидитетот доведува до помала телесна тежина на плодот за 400-600 гр.
Бременоста е период во животот на жената кога се случуваат голем број телесни и емоционални промени. Бременоста трае просечно 280 дена (40 седмици) почнувајќи од првиот ден на последниот менструален циклус и се дели на 3-месечни периоди наречени: прво тримесечје (1 до 12 седмица), второ тримесечје (13 до 24 седмица) и трето тримесечје (од 25 седмица до породување). Во овој период особено е важна правилна и балансирана исхрана, со цел телото на жената да биде во состојба да одговори на периодот на раст и развој на бебето.
Недоволна и неквалитетна исхрана на мајката во тек на гравидитетот доведува до помала телесна тежина на плодот за 400-600 гр. Недостигот на некои витамини, минерали и олигоелементи во исхраната може да доведе до појава на сериозни последици во развојот на плодот, т.н. конгенитални малформации на поедини органи и системи. Затоа одредени витамини и минерали треба дополнително да се внесуваат во периодот на бременост и доење а пред се: фолна киселина, железо, витамин Ц, магнезиум, цинк, калциум , витамин Д и други.
Недостигот на фолна киселина или витамин Б9 во периодот на органогенезата може да предизвика појава на аномалии на ЦНС. Пред се зборуваме за дефекти на неуралната туба, заради неуспешно затварање на невропорите во тек на третата и четвртата недела од бременоста. Студиите потврдуваат дека континуиран внес на фолати една година пред планирана бременост, како и во тек на првите 12 недели од бременоста, ја намалуваат веројатноста за појава на структурни фетални аномалии за 50%. Ова произлегува од фактот дека фолната киселина е главен фактор во синтезата на ДНК кој учествува во изградба на сите нови клетки, влучително и клетките на ембрионот и фетусот. Фолната киселина во човечкиот организмот мора да се преведе во активен облик т.н. 5 тетрахидрометилфолат. Во голем процент на луѓе (околу 58%) оваа претворба не е можна и се намалува потребното дејство на фолната киселина.
Токму затоа препорачаната дневна доза од 400 ug, бремените жени и жените кои планираат бременост треба да ја внесуваат синтетска активна форма.
Железото е неопходно како составен дел на хемоглобинот, бидејки овозможува нормално создавање и функционирање на еритроцитите како и пренесување на доволна количина на кислород во ткивата на фетусот. Притоа најризични категории на жени се оние со неколку последователни бремености, жени со обемни менструации и вегетаријанки. Последиците вклучуваат: анемија, предвремено породување и раѓање на новороденче со мала телесна тежина. Со оглед на неговиот непријатен метален вкус, боењето на столица и индукција на нагони за гадење и повраќање железото треба да се внесува во обложена (микроенкапсулирана) форма која не остава метален вкус во устата и не предизвикува гадење. За соодветна апсорпција на железо неопходно е да се консумира заедно со Витамин Ц кој создава потребна кисела средина. Магнезиумот ја стабилизира молекулата на ATP која е основа за создавање на хемиска енергија во клетките. Поради тоа учествува во активацијата на околу тристотини ензими, а секој недостаток на магнезиум се манифестира како слабост, грчеви во мускулите, замаеност и зголемена подложност на стрес. Цинкот од своја страна е клучен за имунитетот и придонесува во нормална синтеза на ДНК.
Калциумот кај, сите луѓе а особено кај бремените жени, е клучен за развој на коскеното ткиво на плодот и помага да се сочуваат мајчините коски од мобилизација на калциумот од нив. Витаминот Д помага за вградување на калциумот во коските и задолжително треба да се суплементира особено доколку бременоста се одвива во перидот помеѓу октомври и април, бидејќи синтезата на витамин Д во голема мера зависи од изложеноста на сончева светлина.
Д-р Срѓан Ѓорѓевиќ – специјалист по гинекологија
