Рентген -зраци за време на бременоста: безбедност и несакани ефекти
Негативниот ефект на рентген зраците на плодот е познат веќе децении. Затоа, рентгенолошка дијагностика кај бремените се изведува само по нејзина витална индикација и по строго определени правила, за да влијанието на плодот се сведе на најмало можно ниво. Во сите останати случаи, правило е да се исклучи бременост кај жени во репродуктивна возраст пред да се подложат на Ренген дијагностика. Има и случаи кога жената е озрачена (на пример, непрепозната или непредпоставувана бременост, непрофесионални медицински кадри).
Оштетување на плодот предизвикано од радијација не може да се разликува од оштетувања предизвикани од други причини (лекови, вирусни инфекции, наследни, физички и хемиски причини итн.). Типот на оштетување зависи од фазата на развој на плодот при зрачење, дозата на ренген зраците и регијата која се снима.
Општо земено, плодот е најподатлив на дејството на ренген зраци помеѓу 2 (8) и 15 недела особено ако дозата на зрачење е голема, што не станува збор кај стандарните ренген снимки.
Дали сите рендген-снимки не се безбедни за време на бременоста?
Не сите рендген-зраци се исти, фетусот е најмногу изложен кога снимањетосе прави во пределот на карлицата и матката. Со извршување на стоматолошки рендген зраци, речиси не постои изложеност на кој било дел од телото освен забите. Рендген снимање на рацете, нозете или градите не ги изложуваат вашите репродуктивни органи на директен зрак, кое ги прави помалку ризични.
Сепак, рентгенските зраци на торзото, како што се стомакот, карлицата, долниот дел на грбот и бубрезите, имаат поголеми шанси за изложеност на матката. Секогаш е важно да му кажете на вашиот лекар да знае дека сте бремени, ако е потребно да биде направен рентген.
Кои се шансите моето бебе да има негативни несакани ефекти?
Според американскиот колеџ за радиологија, ниту еден дијагностички рентген нема доволно голема доза на зрачење што може да предизвика негативни ефекти кај ембрионот или фетусот во развој. Кога станува збор за медицинско-индицирано прекинување на бременоста ставовите се спротивни. После анализа на периодот во кој е направено зрачењето, јачината и регијата лекарот би требало да ја наведе можноста за оштетување, но секогаш мајката(парот) ја носат одлуката за понатамошниот тек на бременоста.
Во секој случај, бремените кои биле подложени на дијагностичка радијација потребно е особено внимателно и детално да се следат со ултразвук, а во зависност од седмицата на озрачување се препорачува и инвазивна пренатална дијагностика (амниоцентеза).
Снимање направено во периодот на преконцепција првите 10-14 дена по оплодување
Единствен ризик во овој период е спонтан абортус, дозите кои нормално се користат при дијагностички радиографски процедури (помалку од 50 mGy) не се поврзани со таков ефект.
Изложеност на радијација помеѓу 2 ра и 15 недела после концепција
За бремености кои се повеќе од 2 недели и помалку од 15 недели после зачеток, изложеноста на радијација има различни импликации за ризик.
1. Радиолошки постапки надвор од абдоменот/карлицата, вклучувајќи ги и главата, вратот, градите, и сите екстремитети, единствената радијација на која е изложен плодот е онаа на расфрланото зрачење, што карактеристично резултира со многу ниска доза. Само под необични околности може да наштети.
Кога се превземаат стандардни мерки на претпазливост за да се избегне директното зрачење на стомакот / карлицата преку употреба на позиционирање на пациентот и коломирање на рендген зракот, дозата се доставува насочено и не претставува значителен ризик за плодот.
2. Радиолошки постапки на абдоменот/карлицата
За добро управувани, општи радиолошки испитувања кои ја вклучуваат карлицата, дозата на која е употребена обично е многу мала за да предизвика индуцирани абнормалности во развојот. Единствениот потенцијален ризик може да биде мало зголемување на ризикот за рак подоцна во животот. Таквиот ризик е многу мал и во нормални околности не би било оправдување за каква било медицинска интервенција односно абортус.
Изложеност на радијација на повеќе од 15 недели пост-концепција
Потенцијалниот ризик за овој период е да се засегне развојот на централниот нервен систем за фетусите кои се стари повеќе од 15 недели после зачетокот.
Ризикот е поголем кога снимањето се одвива во високи дози (на пример, повеќе од 200 mGy) . Во овој период се предизвикува единствениот потенцијален ризик за фетусот од развој на рак.
Ризикот за развој на рак во текот на животот за доза од 50 mGy во овој гестациски периодот е грубо проценет на 2%, но точна квантификација е невозможна [1,2]. Спротивно на тоа има околу 98% веројатност детето да нема последици од зрачењето.
Општо земено е битно да се соопшти за постоење на бремоност и да се избегне ренген снимање доколку не е загрозен животот на мајката.
