Од самото создавање, човекот како и секој друг жив организам, за задоволување на своите енергетски и биолошки потреби користи храна. Историски погледнато, во почетокот тој се хранел со производи, такви какви што му ги давала природата. Подоцна, тој полека ги припитомува растенијата и животните, а производите ги преработува и ги прилагодува на своите потреби. Првите писмени докази околу храната и исхраната, датираат од времето на античките народи. Исхраната силно влијаела на развојот на човековата заедница од самиот нејзин почеток.
Под поимот храна се подразбираат намирници кои што можат да ги надоместат загубите од цврсти и течни материи на човечкиот организам и му овозможат негово нормално функционирање, растење и развој.
Храната директно влијае на нашето здравје и нашите чувства. Лошата исхрана и слабата физичка активност се најзначајните фактори кои влијаат на зголемување на тежината, појава на кардиоваскуларни болести, зголемен крвен притисок, дијабетес, остеопороза, некои видови канцер…
Храната се состои од прехранбени производи кои се разликуваат според: потеклото, составот, состојбата и степенот на обработка.
Прехранбените производи според потеклото можат да бидат: растителни, животински и минерални. Најзначајни намирници од растително потекло се: житарки, овошје, зеленчуци и нивни преработки, како и зачини, чаеви, кафе, какао. Намирници од животинско потекло се: месо, млеко, риби и јајца и нивни преработки. Солта за човечка употреба е од минерално потекло.
Според составот прехранбените производи се делат на: прости или сложени, а врз основа на влијанието врз организмот прехранбените производи се поделени на: енергетски, градежни и заштитни. Во зависност од физичката состојба прехранбените производи можат да бидат: течни, полуцврсти или цврсти, а според степенот на обработка сурови, полупреработени или преработени.
Секој прехранбен производ има одредена улога во организмот, но ниеден од нив не може, сам за себе, да ги задоволи потребите.
Инаку, историјата на човекот може да се осознае низ историјата на храната. Митовите и легендите кај многу народи и религии говорат дека боговите својата бесмртност ја должеле на исхраната. Таа им давала моќ, виталност и вечност. Веројатно затоа, човекот отсекогаш сакал да се поистовети со боговите, бил и е во постојана потрага по еликсирот на младоста, односно по храната која ќе му обезбеди здравје и долговечност. Затоа, проблемите околу храната и исхраната го окупирале неговото внимание и знаење во текот на целиот негов историски развој.
Историјата на храната и исхраната главно се дели на три значајни периоди.
- Пред Добата на земјоделство, од пред три милиони години
- Доба на земјоделство, кое започнало пред 10 000 години
- Доба на агроиндустриски развој, кое започнало кон крајот на XVIII век.
Photo Gallery
1_hranata niz istorijata_egyptian_plow
1_hranata niz istorijata_egyptian_plow_2
Првото Доба се одликува со собирање на храна од природата, со лов и риболов, која се консумирала сурова. Пред крај на ова Доба човекот започнува и со подготвка на храна.
Во добата на земјоделството започнува одгледување на растенија и припитомени животни, а тогаш започнува создавање на населби, нации и царства.
Во агроиндустриското Доба доаѓа до развој на хемијата, биологијата и механиката а со тоа и до развој на агрономијата како наука. Под притисок на индустријализацијата и развојот на новите технологии, земјоделските производи се претвораат во индустриски стоки. Оттогаш човекот започнал и сериозно да се занимава со влијанието на новите прехранбени производи врз неговото здравје, односно да ја развива нутриционистичката наука. Во текот на XX век проблемите на исхраната се поставуваат на научна основа, барајќи принципи за рационална и хигиенска исхрана. За овие потреби е создадена законска регулатива (на национално и меѓународно ниво) за регулирање на примарното производство, индустриската преработка и трговијата со прехранбени производи за заштита на здравјето на потрошувачите.
