Луѓето со алекситимија не се во состојба да ги изразат своите емоции и потешко се социјализираат
„Како се чувствувате?“ – за повеќето од нас ова прашање има лесен одговор. Можеме да бидеме воодушевени, лути, вознемирени, или засрамени. Сепак, има луѓе кои ги опишуваат своите емоции многу тешко. Секој од нас се справува различно.
Дефиниција
Алекситимија е неможност на човекот да ги дефинира и да ги изрази со зборови емоциите што ги доживува. Ова не е ментално нарушување. Луѓето со таков проблем не се во состојба да ги изразат своите емоции и потешко се социјализираат. Тие често имаат состојба на депресија. Исто така, се смета дека Алекситмија е поврзана со аутизмот.
Според направените проучувања, алксетимија е застапена до 13% во светот, и се сретнува почесто кај мажи.
Како што напоменавме, алксетимија е тешкотија да ги опишуваме сопствените емоции на другите. Тоа не е клиничка дијагноза и стручњаците за ментално здравје не го прифаќаат како такво.
Питер Сифнеос, психијатар и почесен професор по психијатрија на Медицинскиот факултет „Харвард“, беше првиот што ја опиша алксетимијата во 1970-тите. Зборот е со грчко потекло и значи „недостаток на зборови за да се опишат емоциите“.
Луѓето кои страдаат од алксетимија:
- Имаат проблеми со интроспекција или само-набљудување на сопствената психо- емоционална состојба;
- Тие се збунети кога треба да ги разликуваат сопствените физички сензации од чувствата;
- Имаат потешкотии да ги изразат своите емоции со зборови.
Алекситимија е бариера за создавање полноцени човечки односи затоа што таквите луѓе не можат да ги разберат и да одговорат на чувствата на другите.
Симптоми
- Потешкотии при одредување на емоциите;
- Проблеми при разликување на сензациите на телото предизвикани од овие емоции;
- Ограничена можност за изразување на чувства со зборови на други луѓе;
- Тешкотии во разбирањето и одговорот на туѓите емоции, вклучително и тонот на гласот и гримасите на лицето;
- Недостаток на имагинација;
- Логично и круто размислување кое не ги зема предвид емоциите;
- Неможност да се справат со стресот http://pharmanews.mk/shto-e-brain-dumping/;
- Послабо алтруистичко однесување од повеќето луѓе;
- Дистанцираност, ригидност и недостаток на смисол за хумор;
- Незадоволство од животот.
Причини за алкситимија
- Генетски;
- Фактори на животната средина: детска траума;
- Друго физичко или ментално заболување;
- Социо-економски;
- Траума на мозокот, особено пред изолациониот кортекс, може да ги влоши симптомите на алекситимија.
Фактори на ризик што ја активираат алксетимија
- Пол (се смета дека мажите страдаат повеќе од тоа);
- Напредна возраст;
- Ниско ниво на образование;
- Низок социо-економски статус;
- Ниска емоционална интелигенција.
Дијагноза
Алекситмија не е психијатриско нарушување. Поради оваа причина, не може да се дијагностицира. Специјалистите развија прашалници и скали на кои може да се најдат карактеристики кои ја одликуваат оваа состојба и според тоа се прави проценка:
- Скалата за алекситимија од Торонто се состои од 20 поени. Еве што оценува:
- Способност на човекот да ги идентификува своите чувства и да ги разликува од сопствените физички сензации;
- Способност на човекот да зборува за своите емоции со друг;
- Неговата тенденција логично да размислува без да може да се набљудува.
- Прашалник на Бермонд-Ворст за Алекситмија, кој вклучува 40 точки поделени во пет подкатегории:
- Емоции;
- Фантазија;
- Идентификација;
- Анализа;
- Вербализација.
- Странична скала за набудување која се состои од 33 прашања (одговори од најблиските), повторно поделена на пет подкатегории:
- Дистанцирање;
- Недостиг на самоосознавање;
- Мрачност;
- Недостиг на смисла за хумор;
- Ригидност.
Врска со аутизам
Алекситимија е многу поврзана со нарушувања на спектарот на аутизам. Околу половина од луѓето со ваков вид нарушување имаат знаци на алксетимија. Според друга студија, социјалните и емоционалните тешкотии што луѓето со аутизам ги доживуваат можеби не се должат толку на аутизмот, туку на алкситимијата.
Може да се поврзе и со некои други состојби, како што се депресија и посттрауматски стрес.
Депресија
Луѓето со депресивни нарушувања и алекситимија имаат поголема веројатност да развијат сериозни симптоми на депресија, психоза и фобија.
Посттрауматски стрес
Една студија во која учествувале 22 воени ветерани, вклучително и оние кои страдаат од посттрауматски стрес, откриле дека тие имаат многу повисоки оценки од тестовите за алкситмија.
Синдром на дефицит на внимание и хиперактивност
Во 2013 година беше спроведена студија со 55 деца дијагностицирани со овој синдром. Резултатите покажуваат дека постои поврзаност помеѓу алксетимија, хиперактивност и импулсивност.
Нарушувања во исхраната
Многу луѓе со ваков вид нарушувања пријавуваат потешкотии да ги формулираат чувствата што ги доживуваат. Симптомите на алкситимија се потешки ако третманот на нарушување во исхраната не даде добри резултати.
Алекситимија исто така е поврзана со суицидните мисли, шизофренија и невродегенеративни нарушувања.
Бидејќи алкситимијата не е официјално признаена како нарушување, не се пропишани лекови за тоа. Ако тоа е истовремена состојба со друго ментално нарушување или болест, како што е депресија или пост-трауматски стрес, тогаш насочена терапија кон горенаведените нарушувања ќе влијае и на олеснување на алекситимијата.
