Трипофобија е тесно поврзана со визуелен контакт. Дури и глетката на слика или фотографија со еден од тригерите на овој силен, ирационален страв веднаш предизвикува чувство на вознемиреност или гадење.
Трипофобија е аверзија или страв од повеќе дупки групирани во некоја форма, како и испакнатини. При средба со ваква појава, Човекот кој го има ова нарушување доживува гадење или страв. Некои од тригерите за појава на оваа фобија може да бидат лушпи од семе или зголемена слика на пори од кожата. Бидејќи трипофобија не е вклучена во списокот на Дијагностичко статистичкиот прирачник – ДСМ-5, спаѓа во класификацијата на специфични фобии, бидејќи симптомите се постојани, тешки и доведуваат до вознемиреност.
Што е трипофобија?
Честопати се опишува како „страв од дупки“, но важно е да се напомене дека може да се однесува и на испакнатини и други форми што се натрупани или групирани на мала површина. Симптоми кои се јавуваат при гледање на појави и предмети што ја активираат оваа фобија вклучуваат силна треска, гадење, чешање, потење, тремор, па дури и напади на паника. Најчестиот симптом е стравот, но чувство на одвратност е чувството кое страдалниците го дефинираат како најкарактеристично и незаборавно.
Трипофобија е тесно поврзана со визуелен контакт. Дури и глетката на слика или фотографија со еден од тригерите на овој силен, ирационален страв веднаш предизвикува чувство на вознемиреност или гадење.
Колку е честа трипфобија?
Според некои студии, тоа е многу честа појава. Една студија од 2013 година објавена во списанието „Psychological Science“,. открила дека 16% од учесниците се чувствуваат згрозено или непријатно од погледот на семе од лотос.
Објекти и појави кои најчесто предизвикуваат страв или гадење:
- кондензација на стаклото или ѕид;
- меурчиња;
- дупки или испакнатини на кожата;
- очи на инсекти;
- корали;
- аерофолија (најлон со меурчиња)
- сунгер.
Фобичните реакции можат да бидат предизвикани и од одредени модели на облека, како и од животни кои имаат крзно со окргли темни шари.
Симптоми на ова нарушување се слични со други специфични фобии.
Главните се:
- чувство на одвратност; страв и вознемиреност; чешање на кожата;
- брзо дишење;
- потење;
- гадење;
- повраќање;
- напади на паника;
- емоционална вознемиреност.
Според истражувањето, луѓето со трипфобија чувствуваат многу повеќе одвратност отколку страв.
Покрај горенаведените симптоми, често се забележуваат промени во однесувањето. Едно од нив е избегнување на предмети што ја разбудуваат оваа фобија. На пример, некое лице може да избегнува да јаде одредени видови храна (јагоди или напитоци со меурчиња) или не сака да посетува одредени места (на пример, просторија со искривена позадина или тапети со точки).
Причини за трипфобија
Иако научниците не се категорични, бидејќи истражувањето за овој вид фобија е ограничено, тие сепак имаат неколку теории за потеклото на ова анксиозно растројство.
Еволутивни причини
Асоцијација со опасни животни.
Некои опасни животни имаат шара што личи на точки или дамки. Можно е луѓето да се плашат од ваквите обрасци без објаснување затоа што во подсвеста стои оваа асоцијација или причина.
На пример, научниците забележале дека луѓето со ваков вид ирационален страв не се свесни дека имаат страв од восочна пита бидејќи таа слика ја поврзуваат со изгледот на кожа од змија, заради нивната надворешна сличност.
Асоцијација со патогени
Кога ќе видат слика на кожа со болест со слични надворешни знаци, доживуваат чувство на чешање. Одвратноста или стравот од потенцијална опасност е адаптивен еволутивен одговор. Во многу случаи, ова чувство нè штити од вистински опасности.
Реакција на визуелни појави.
Според друга студија, визуелната појава е таа што ги активира симптомите на анксиозно нарушување.
Видови на терапии
Не е пронајден специфичен третман што дава особено добри резултати. Сепак, многу од преземените мерки за другите фобии може да дадат резултати и да ги олеснат симптомите.
Терапија на експозиција
Вклучува постепено изложување на човекот на предметот или појавата која го предизвикува неговиот страв. Со овој тип на терапија терапевтите очекуваат дека со тек на време стравот постепено ќе се смири. Процесот на изложеност е бавен.
На почетокот, на страдателот му се укажува само да го замисли она што го вознемирува и го плаши. Потоа, се преминува кон поглед на слики со такви појави и, конечно, да се доближи физички, па дури и да го допре изворот на неговата вознемиреност.
Преминот од една во друга фаза се случува кога лицето повеќе не чувствува непријатност. Ако може да го замисли предметот на неговата вознемиреност без да дојде до паничен напад и вознемиреност, тој може да продолжи.
Tехники за релаксација
Чувствoто на одвратност, страв и вознемиреност може да се олеснат преку одредени техники. Визуелизација, длабоко вдишување и издишување и постепено опуштање на мускулите се само некои од нив.
Со визуелизација се подразбира да се замислат смирувачки слики или сцени. На пример, убаво зајдисонце или поле на диви цвеќиња. Ова може да се практикува секој пат кога ќе наидете на нешто што ја отклучува оваа фобија покриено со дупки или точки. Друга техника за справување е одвлекување на внимание. Доволно е да погледнете подалеку и да побарате друг предмет за гледање за да си го одвлечете вниманието.
Лекови
Антидепресиви и лекови за анксиозност, исто така, се избор кој се препишува, особено ако лицето паралелно страда од депресија или анксиозност. Станува збор за селективни инхибитори на ре-преземање на серотонин (SSRI), бензодиазепини.
