Што е РИНИТИС – најчестиот симптом при настинка и алергија и како се лекува
Ринитис или воспаление на носната слузница се карактеризира со еден или повеќе од следните симптоми:
- Воспаление и оток на носната слузница;
- Отежнато дишење или затнат нос;
- Ринореа, зголемена секреција или течење од носот;
- Кивање;
- Чешање;
- Црвенило на носот.
Анатомски носната слузница е во континуитет со слузницата на параназалните синуси. Во случај кога едната е инволвирана од инфект може без ограничување да кажеме дека и другата е исто така инволвирана. Следствено при употребата на ентитетот ринитис точно би било и да се употреби терминот риносинузитис. Според причинителите, ринитисот се класифицира на алергиски и неалергиски ринитис.
Алергискиот ринитис (АР) е почеста форма и настанува како резултат на сензибилизација на инхалаторните алергени од животната и работната средина на болните.
Неалергискиот ринитис според причинителите се класифицира на вазомоторен (идиопатски), инфективен, хормонски, медикаментозен, ринитис предизвикан од храна итн. Според појавата и времетраењето на симптомите, ринитисот се класифицира на интермитентен (повремен) и перзистентен (долготраен). Според степенот на тежината, двата типа на ринитис можат да се јават во лесна, средно тешка и тешка форма.
Компликации кои се јавуваат поради неадекватен третман
Болеста понекогаш може да се искомплицира со ширењето на вирусот во синусите или дополнителна инфекција со бактерии што би резултирало со воспаление на синусите, односно синузитис. Со проширување на воспалението на увото се појавува воспаление на ушите или отитис, кое е многу честа појава кај малите деца.
Дијагнозата на ринитисот се поставува со физикален преглед (предна риноскопија и орофарингоскопија), лабораториски испитувања преку кои се откриваат зголемени вредности во крвта на вкупните и специфични антитела – имуноглобулин Е, микробиолошки испитувања, а преку алергиските тестирања на кожата и тестот со провокациска инхалација се одредува причината за алергија.
Симптомите на ринитис наликуваат на настинка, но ако настинката трае подолго од една недела, а се јавува секогаш во исто време од годината, најверојатно се работи за алергиски ринитис. Утврдено е дека од 10 до 25% од луѓето имат алергиска кивавица, како најчеста манифестација на алергиски болести. Причините за алергиски ринитис се алергени, кои може да бидат целогодишни или сезонски. Целогодишни алергени се најчесто состојките од домашната прашина, посебно грините кои живеат во неа, влакна од животни или мувла.
Сезонски алергени се поленот од дрвјата, тревата или плевелот.
Најчести симптоми на алергиски ринитис се редок, воденест исцедок од носот, често придружен со кивање и чешање во носот, очите и грлото како и солзење на очите. Алергискиот ринитис често се појавува во детството, и ако е од потежок вид подоцна може да се поврзе со појава на астма, која преставува тешка форма на алергија на целиот респираторен систем. Акутниот алергиски ринитис не е вообичаен пред втората година, а најголема зачестеност има во текот на годините кога детето тргнува на училиште. Кај децата симптомите на алергиски ринитис може негативно да влијаат на когнитивното функционирање и успехот во училиште.
Во лекувањето на алергискиот ринит се применува избегнување на алерген, фармаколошко лекување (соодветни лекови-орални антихистаминици H1, инхалациски кортикостероиди, орални кортикостероиди) и имунотерапија. Кај неалергискиот ринит корисно е испирање на носот со физиолошки раствор или морска вода, што го намалува воспалението, го олеснува дувањето на носот и го забрзува природното обновување на слузницата.
Лековите познати како деконгестиви, во форма на капки или спрејови за нос, го намалуваат отокот и воспалението на слузницата, со што ја намалуваат и секрецијата, затнатоста и на тој начин го олеснуваат дишењето. Антибиотска терапија (локална или системска) се препорачува само при докажан инфективен агенс и во зависност од степенот на воспалението.
Д-р Гордана Думаловска-Златеска, специјалист педијатар
