Неопходни витамини и минерали во бременоста

Бременоста трае 40 гестациски седмици, и е период во животот на жената кога се случуваат голем број телесни и емоционални промени

Бременоста е период во животот на жената кога се случуваат голем број телесни и емоционални промени. Таа трае 40 гестациски седмици, сметано од првиот ден на последниот менструален циклус. Интраутериниот раст е одреден со влијание на нутритивните и ендокрините фактори врз генетскиот потенцијал на плодот. Брзината на раст на плодот не е линеарна во однос на гестациската старост и зависи од мултипли егзогени и ендогени фактори (кон крајот на прв триместар 5 гр/ден, во средина на бременост 10 гр/ден, и 30-35 гр/на ден во деветиот лунарен месец). Недостигот на некои витамини, минерали и олигоелементи во исхраната може да доведе до појава на сериозни последици во развојот на плодот, т/е до појава на конгенитални малформации на поедини органи и системи. Пред се , тука би го истакнале значењето на фолната киселина и железото, иако мајчиниот организам има зголемени потреби и од други витамини и минерали како цинк, јод, бакар, калциум, витамин Д, витамини од Б групата итн. Недостигот на фолна киселина или витамин Б9 во периодот на органогенезата може да предизвика појава на аномалии на ЦНС. Најчести се дефектите на неуралната туба заради неуспешно затварање на невропорите во тек на третата и четвртата недела од бременоста. Се манифестираат како:

• Spina bifida: aperta et oculta
• Anencephalus

Поретко се јавуваат малформации кои го менуваат волуменот на краниумот – микроцефалус и хидроцефалус.

Фолна киселина (Птероилглутаминска киселина), припаѓа на групата B-витамини, позната и како витамин В9. Претставува главен фактор во синтезата на ДНК, учествува во изградба на сите нови клетки, вклучително и клетките на ембрионот и фетусот, а заедно со витаминот Б12 учествува во создавањето на нови крвни клетки. Заради вродени ензимски полиморфизам со следствена промена во ензимската активност, секоја втора жена не е во можност да ја метаболизира фолната киселина во фолат (активен облик 5-MTHF). Се препорачува синтетска форма на фолна киселина поради нејзината стабилност и биорасположивост. Препорачаната доза е 400 мцг (0,4мг) на ден. Кај жени со висок ризик на настанувње на дефекти на неуралната туба на фетусот се препорачуваат дози од 4-5 мг на ден, почнувајќи најмалку 4 недели пред забременување. Железото пак, е неопходно како составен дел на хемоглобинот, бидејки овозможува нормално создавање и функционирање на еритроцитите како и пренесување на доволна количина на О_² во ткивата на фетусот. Тоа придонесува за нормална когнитивна функција, за намалување на заморот и истоштеноста, а дневна потреба е 15 мг. Недоволниот внес на железо во тек на бременоста доведува до појава на сидеропенична анемија. Најчеста причина за овој тип на анемија во бременоста е дисбаланс помеѓу зголемените потреби на трудницата и плодот и мал внес на железо од друга страна. Се манифестира со замор, истоштеност, површно дишење, тахикардија, аритмија, проблеми во концентрацијата и когнитивните способности, а последиците можат да бидат предвремено породување или раѓање на новороденче со мала телесна тежина .

 Д-р Аријан Алили – специјалист гинеколог – акушер