Последиците од остеопорозата се зголемен ризик од фрактура на коските а пред се на пршлените на ‘рбетниот столб и на колковите
Остеопорозата е прогресивна коскена болест која најчесто ги погодува постменопаузалните жени и која се карактеризира со намалена коскена маса и промени во коскената минерална микроархитектура. Последиците од овие промени се зголемен ризик од фрактура на коските а пред се на пршлените на ‘рбетниот столб и на колковите. Се јавува кај околу 10% од населението а речиси секоја 4та жена во постменопауза има сериозен ризик од фрактура на коските. Основна причина за појава на остеопорозата е недостаток на естроген со стареењето која состојба го забрзува процесот на разградување на коските, што доведува до губење на коскената маса.
Со оглед на тоа што во голем број случаи остеопорозата во почетниот стадиум е асимптоматска и на нејзината појава значајно влијаат некои наши навики во пораната фаза од животот важно е јасно да ги согледаме ризик факторите за нејзината појава.
Фактори на ризик за појава на остеопороза:
Генетски и конститутивни:
- фамилијарна историја;
- премала телесна тежина (БМИ <19);
- неротки/нефертилност;
- неправилни менструални циклуси со големи паузи;
- прерана менопауза.
Неправилна исхрана:
- интолеранција на млеко;
- долгорочен низок внес на калциум на храна;
- вегетаријанство;
- преголемо конзумирање на алкохол и кафе;
- прекумерно внесување на протеини кај постарите лица.
Болести (недостаток на полови хормони, тиреотоксикоза, инсулин зависен дијабетес мелитус, хиперпаратироидизам, ревматоиден артритис, хронична бубрежна инсуфициенција итн.)
Лекови (долготраен третман со кортикостероиди, литиум, диуретици кои предизвикуваат рија, хемотерапија, антациди итн.)
Несоодветен начин на живот:
- Пушење;
- Неактивност или неподвижност (имобилизација);
- Несоодветна изложеност на сончева светлина (витамин Д);
- Прекумерна телесна активност (со аменореа).
Доколку остеопорозата е во поодминат стадиум се појавуваат и карактеристични знаци:
- Намалување на висината на телото;
- Деформитети на ‘рбетниот столб, згрбавеност (поради преломи на пршлените);
- Проблеми со движењето и болка и при минимално движење;
- Проблеми со седењето, посебен начин на станување;
- Умерена до тешка ненадејна болка во грбот (<50%);
- Абдоминална надуеност и воспаление на дебелото црево (крварење);
- Губење на апетитот и мускулна слабост.
Кои чекори може да се презмат во насока на превенција на остеопороза?
- Соодветна исхрана со континуиран внес на калциум (1000-1500мг/ден) и витамин Д (400-800ие/ден). Ова се постигнува со избалансирана исхрана богата со млечни производи, зеленчук, овошје и умерени количества месо и риба.
- Редовна изложеност на сонце кое клучен фактор за настанок на витамин Д3 во организмот.
- Секојдневна телесна активност.
- Откажување од пушењето.
- Умерена конзумација на алкохол и кофеин.
- Внимателно движење со цел да се намалат ризици од паѓање кај повозрасна популација.
- Конзумација на додатоци во исхраната со калциум и Д3 особено кај жени во перименопауза и менопауза.
Сите пациенти кои спаѓаат во ризичните групи (менопауза) треба да се упатат на ултразвучна дензитометрија и да ја измерат коскената густина со цел да го утврдат ризикот од фрактури на коските. Во случај на дијагностицирана остеопороза, независно од отсуството на симптоми, пациентите задолжително да се придржуваат на препишаната терапија од лекар (бифосфонати – пр.ибандронат) со цел да ја спречат натамошната прогресија на болеста.
