Катарактата е најголемата причина за појава на слепило во светот и до сега се лекуваше по хируршки пат. Меѓутоа научниците создадоа капки кои ја топат катарактата и ова откритие ќе помогне да се спасат од слепило дури и луѓето во најсиромашните земји, каде што офталмолошката хирургија не е доволно развиена
Истражувачите во САД развија нов лек којшто може да се нанесе директно во очите со помош на капалка за да се намали и стопи катарактата – водечката причина за слепило кај луѓето. Катарактата се појавува кај милиони луѓе во светот и покрај водењето грижа за соодветна заштита на очите. Оваа болест всушност ги заматува леќите, што го попречува протокот на светлина. Статистиките потврдуваат дека е причина за повеќе од половина од случаите на слепило во светски рамки. Хируршкото отстранување на катаракта е болно и многу скапо, а самата операција бара искусни хирурзи и е доста комплицирана. Ова е голем проблем за земјите во развој со недоволно развиен здравствен систем.
Третирањето на старечкото перде со помош на новите капки претставува пресврт во овозможувањето на евтино, безболно и достапно лекување, без употреба на скалпел. Сепак, сè уште постојат бројни пречки. Новата студија која успеа да ја смали катарактата кај кучињата е многу важен чекор напред во обид на прескокнување токму на тие пречки. Додека позитивните резултати од овој нов лек допрва треба да бидат тестирани на луѓето, тимот од Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего – The University California, San Diego се надева дека клиничките испитувања ќе продолжат и ќе се овозможи алтернативен третман за сите пациенти.
Ризик фактори за појава на катаракта се дијабетесот, несоодветната заштита од сонце, потоа пушењето на тутун и пиењето алкохол. Огромното мнозинство на случаи со катаракта се поврзани со старата возраст, па оттука болеста народски се нарекува „старечко перде“, но постои и ризик оваа болест да се појави и после повреда или поради генетски дефект. Научниците се заинтересираа во пронаоѓањето на одговорот за тоа како овој тип на дефект може да доведе до перде на очите. Професорот Канг Жанг – Kang Zhang од истиот Универзитет и неговиот тим испитуваа две семејства кои имаа деца родени со катаракта, позната како вродена катаракта. Тие открија дека лицата со вродена катаракта имаат мутација во генот која произведува измутирана верзија на мал молекул наречен ланостерол – lanosterol. Здравата верзија на овој молекул обично ги спречува протеините кои се причина за појава на катарактата да не се групираат меѓу себе. Абнормалната верзија на овој молекул пак, ја нема оваа функција и затоа леќите се заматуваат со бело перде.
Професорот Жанг заедно со неговите соработници се решија да развијат капки за очи кои содржат ланостерол кои ќе ја имаат способноста да ја стопат катарактата. За да ја проверат успешноста на лекот, научниците изолираа леќи од зајаци кои имале катаракта и ги сместиле во раствор од ланостерол во период од шест дена. Тие открија дека катарактата драстично се намалила и сериозно се подобрила провидноста на леќата. „Ние го тестиравме ефектот на новите капки кај кучиња со катаракта. Им стававме капки два пати дневно во период од шест недели и откривме дека овој третман ја намали катарактата кај нив и тоа во голема мера“ – објаснува д-р Жанг.
Студијата објавена во „Nature“, траеше само неколку месеци, па затоа постои веројатноста катарактата да се повратила по престанокот на третманот, велат научниците. Тие сепак, се надеваат дека нивниот пронајдок може да игра многу значајна улога во превенцијата на катарактата кај оние пациенти кај кои има првични симптоми. Крајната цел е да се создаде лек, кој ќе биде ефикасен и нема многу да чини.
Д-р Мануел Датилес – Manuel Datiles кој е виш истражувач и офталмолог во Националниот очен иснтитут при националните институти за здравје – National Eye Institute in the National Institutes of Health, вели дека иако овие капки имаат потенцијал да го намалат бројот на операции, сепак премногу е рано да се каже дека овие капки потполно ќе ја заменат хирургијата. „Не може да ги споредувате подобрувањата кои ги покажува оваа студија со операцијата. Со операцијата за отстранување на старечко перде, видот е повторно како да имате 20. Со капките иако леќите се исчистени, сепак видот останува заматен, објаснува тој.
Тој исто така вели дека оваа студија е многу важна, бидејќи научниците открија дека генот поврзан со производството на холестерол, предизвикува катаракта. Д-р Датилес појаснува дека постојат и други слични капки против катаракта кои функционираат на поинаков начин од ланостеролот. Затоа според него потребни се такви капки кои ќе функционираат на повеќе начини одеднаш за да можат очните леќи целосно да се исчистат. „Сега треба да истражиме како овој лек во комбинација со веќе постоечките може да го подобри лекувањето“ – додава Датилес.
