Во последно време можеме се повеќе да слушнеме контроверзни информации за и околу витамините
Витамините се хранливи материи кои мора да ги земеме преку исхраната бидејќи нашето тело не може да ги произведува (со два исклучока витамините Д и К). Тие му помагаат на нашето тело да функционира правилно и се клучни за секој процес што се случува во него. Играат незаменлива улога во метаболизмот овозможувајќи безброј процеси во телото да се одвиваат нормално.
Некои препорачуваат земање витамини во големи количини, додека други велат дека витамините се токсични во истите.
Одговорот е дека голем дел од нешто може да биде токсичен. Можете да умрете од прекумерна доза на вода. Големи количини на воздух може да предизвикаат хипервентилација. Можете да изгорите од прекумерно сончање. Дури и најздравите работи во прекумерни количини може да имаат негативно влијание врз здравјето на луѓето. Речиси сите хранливи материи во прекумерни количини се токсични. Ова произлегува од основната максима во токсикологијата како наука поставена многу одамна од Парацелзус – Paracelsus, која гласи „Сите работи се отровни и ништо не е без отров; само дозата е она што прави некоја работа да не е отров“
„Sola dosis facit venenum“ – дозата го прави отровот
Се разбира сигорно не сакаме да го поминеме цел ден во голтање и џвакање на разни пилули. Често тие се мултивитамински, секој од нив со доза приближна на дневно препорачаната, па комбинирајки ги, можеме и да претераме. Кога почесто би внесувале свежо овошје и зеленчук, би ги добиле скоро сите потребни витамини потребни на телото, а теоретски и практично во тој случај и не може да дојде до предозирање со витамини.
Два типа на витамини и нивната токсичност
Постојат два вида на витамини: Витамини растворливи во вода и Витамини растворливи во масти.
Категоријата на витамини растворливи во вода вклучуваат витамини од Б групата и витамин Ц, и како што кажува и самото име тие треба да бидат растворени во вода пред да може нашето тело да ги апсорбира. Таквите витамини лесно се апсорбираат преку гастроинтестиналниот тракт во крвта и не се натрупуваат во организмот. Овие витамини брзо се елиминираат од организмот и затоа е потребно нивно секојдневно внесување, а поради нивната брза елиминација од организмот, при некој нормален внес скоро е невозможно да се предозирате од витамините Б и Ц.
Витамините растворливи во масти имаат различни својства. Тие се чуваат во масното ткиво и црниот дроб и се користат полека од телото. На оваа група припаѓаат витамините А, Д, Е и К. Прекумерна доза од овие витамини може да предизвика нивно таложење во организмот и здравствени проблеми кај луѓето.
Витамин А
Витаминот А (или ретинол) е првиот откриен витамин, па затоа е именуван со првата буква од латиницата. Тој е особено важен за одржување на видот (на нашето тело му е потребен витаминот А за да се произведе родопсин, односно пигмент кој ни помага да гледаме кога е темно), за добрата состојба на коските, кожата, косата, забите и непцата. Без доволно витамин А, организмот е посклон кон инфекции. Витаминот А највеќе го има во производите од животинско потекло.
Бета-каротенот е антиоксиданс, кој во организмот се претвара во витамин А, и може да се најде во овошјето и зеленчукот. Препорачаната денвна доза на витамин А е околу 30IU кај мажи и 2300IU кај жени. Горната толерантна граница на витамин А е 10.000 IU, а бета- каротен – од 25.000 до 83.000 IU дневно. Целта на вака висок внес е само при специфични третмани и може да биде препорачан само од страна на лекар.
Витамин Д
Витаминот Д или калциферол е антирахитичен витамин и често се нарекува витамин на сонцето. Тој е липосолубилен и заедно со паратироидниот хормон ја регулира апсорпцијата на минералите калциум и фосфор. Тој е витамин од суштинско значење за поседување здрави заби, и силни коски и е единствен витамин чија што активна форма е хормон.
Ако поминувте доволно време на сонце, вие не мора да се грижите за витаминот Д, поради тоа што тој се произведува во нашето тело кога сме изложени на сончева светлина.
Природно не може да се предозирате со витамин Д – затоа што нашето тело произведува толку колку што е потребно.
Ако не добивате доволно сончева светлина, можете да внесете додаток на витамин Д. Препорачаната доза е до 600 IU дневно кога се користи профилактички. Понекогаш целта на третманот е да се користат и повисоки дози на витамин Д (од 800IU па се до 50.000 IU), но само во терапевтски цели и секако ако се препорачани од страна на вашиот лекар.
Витамин Е
Витаминот Е е моќен антиоксидант. тој е уште еден витамин е растворлив во масти – познат и под неговото хемиско име токоферол. Дефицитот од Витамин Е е многу реток, бидејќи овој витамин е многу широко распространет во храната. Тој е важен за имунолошкиот систем, ендокриниот систем и репродуктивните органи. Може да се најде во растителните масла, јаткастите плодови, зелјестиот зеленчук и авокадото.
Со нормална исхрана добиваме доволно од овој витамин . Ако одберете да внесете дополнителни количини на витамин Е, не ги надминувајте дозите од 1000 IU дневно.
Витамин К
Во природата, постојат две форми на витамин К: витамин К1 (кој го има во зелените делови од растенијата) и витамин К2 (кој се синтетизира во скоро сите животни и човекот од витаминот К1). Витаминот К е исто така познат како коагулациски агент, или антихеморагичен витамин, бидејќи има важна улога во коагулацијата на крвта.
Природни извори на витамин К се зелјест зеленчук, магдонос, авокадо, маслиново масло и алги.
На здрав човек не му недостасува витамин К, но ако поради некоја причина мора да се земе, препорачаната доза е 120 микрограми дневно кај мажи, 90μгр кај жени, 15-100 μгр кај деца и адолесценти и 10-20 μгр кај бебиња. Во терапевтски цели по препорака на лекар може да се земаат и дози и до 1000 μгр.
Витамини против болести
Витамините се одличен начин за спречување и лекување на многу болести. Витамините се безбедни, ефикасни и имаат прифатлива цена, ако ги споредите со трошоците, кои ги носи болеста. За жал, во просек во исхраната на современиот човек нема многу витамини и минерали
Поголемото користење на свежи овоја и зелечуци, разновидна морска и животниска храна, или всушност разновидност во исхраната е одличен начин да се внесат потребните износи на хранливи материи во вашето тело.
