Симптомите на алергиска реакција на одредена храна варираат од кивање и назална конгестија до анафилакса, којашто може да биде опасна по живот.
Според Националниот институт за алергии и инфективни болести во САД, секоја година, милиони луѓе имаат алергиски реакции на храна. Конкретно, алергијата на храна се појавува кај околу 4 отсто од возрасните и 5 отсто од децата на територијата на САД.
Што претставува алергијата на храна?
Алергијата на храна се појавува кога имунолошкиот систем на телото предизвикува абнормален одговор на храната којашто е консумирана. Додека некои алергии предизвикани од храна се манифестираат со полесни симптоми, други резултираат со сериозни реакции. Имено, симптомите на алергиска реакција на одредена храна варираат од кивање и назална конгестија до анафилакса, којашто може да биде опасна по живот.
Во моментов нема лек за алергии на храна, затоа избегнувањето на храната на која едно лице е алергично е единствениот начин за спречување на алергиската реакција. Сепак, може да се преземат мерки за намалување на ризикот од сериозни последици по здравјето со избегнување на одредени алергени, како и со брзо препознавање и справување со алергиските реакции доколку се појават.
Кои се симптомите на алергија на храна?
Доколку имате алергија на одреден тип на храна, многу е важно да научите да ги идентификувате знаците и симптомите на алергиските реакции. Забележувањето на првите симптоми може да ви помогне да избегнете посериозни компликации.
Алергиските реакции на храна може да вклучат различни симптоми на различни делови од телото, како:
- Кожа – чешање, црвенило, пликови, оток, осип;
- Очи – чешање, солзи, црвенило, оток;
- Горен респираторен систен – течење на носот, кивање, назална конгестија, засипнатост, сува кашлица, чешање;
- Долен респираторен систем – стегање во градите, отежнато дишење, краток здив, кашлица;
- Уста – отекување на јазикот, непцата или усните, чешање;
- Гастроинтестинален тракт – гадење, повраќање, дијареа, абдоминална болка, крвава столица;
- Кардиоваскуларен систем – брзо или бавно отчукување на срцето, вртоглавица, несвестица, низок крвен притисок, губење на свеста.
Симптомите на анафилакса, состојба којашто може да биде опасна по живот, вообичаено се потешки за препознавање. Доколку забележите некој од долунаведените симптоми да се манифестираат во период од неколку минути до неколку часа по изложеноста на храна, веројатно е дека ќе се соочите со анафилактична епизода:
- Секој симптом којшто се манифестира на вашата кожа, мукозната мембрана на носот, устата или гастроинтестиналниот тракт, нарушеното дишење или падот на крвниот притисок, конфузија или губење на свеста;
- Два или повеќе од следниве симптоми: пликови, чешање, отекување на јазикот или усните, проблеми со дишењето, пад на крвниот притисок, абдоминални грчеви или повраќање;
- Пад на крвниот притисок што води до слабост или несвестица.
Анафилаксијата може да се појави како единствена реакција по изложеност на алергиска храна која се подобрува со или без третман, две реакции кои се јавуваат помеѓу 8 и 72 часа, или долготрајна реакција која може да продолжи со часови, понекогаш и денови. Еден начин на третирање на анафилактична реакција е интрамускулна инјекција со епинефрин.
Превентива од алергиска реакција на храна
За составот на прехрамбените производи
Составот на производите што може да се најдат во маркетите е наведен на нивните етикети и тој може да е клучен во избегнувањето на несакани алергиски реакции на храна. Без сомнение е потребно да ги проверувате етикетите доколку имате алергија на некој тип на храна.
Сепак, уште поважно е да внимавате бидејќи некои истражувања покажаа дека етикетите на производите понекогаш може и да го зголемат ризикот од алергиска реакција кај потрошувачите со алергии на храна. Имено, една студија покажала дека потрошувачите честопати погрешно ги толкуваат етикетите за храна на коишто се наведени изрази како „произведено на заедничка опрема“ или „може да содржи“. Оттаму, доколку имате алергија на одреден тип на храна препорачливо е да ги избегнувате прехрамбените производи со овие етикети за да се спречите сериозна алергиска реакција.
Во 2004 година во САД е донеден Законот за означување на алергените и заштитата на потрошувачите со кој се бара на сите етикети на храна да бидат наведени состојки кои можат да предизвикаат алергиска реакција.
Иако постојат најмалку 160 прехранбени производи коишто можат да предизвикаат алергиски реакции кај лицата со алергии на храна, законот се однесува на осумте најчести алергени кои се причинители на 90 отсто од сите реакции на храна.
Тие се:
- млеко;
- јајца;
- риба;
- ореви;
- кикирики;
- пченица;
- соја.
Секогаш бидете претпазливи кога купувате производи без етикети, како што се торти и колачи од слаткарница.
За директното и индиректното вкрстување на алергени
Вкрстување на алергени може да се појави кога еден алерген соджан во одредена храна се пренесува на друга храна којашто не го содржи истиот. Овој контакт може да се случи кога еден алерген се применува директно или индиректно на друга храна. На пример, директно вкрстување е кога би нарачале хамбургер, а по грешка би добиле чизбургер и потоа би побарале да го извадат кашкавалот. Индиректно вкрстување, пак, би било користење на истиот сад во кој бил подготвуван чизбургер за подготовка на хамбургер.
Ваков контакт на различни типови алергени содржани во одредени типови на храна може да избегнете преку:
- Чистење на својата кујна, фрижидер и замрзнувач од сите производи кои не смеете да ги консумирате;
- Чистење на сите апарати за готвење, вклучувајќи го приборот за готвење, садовите за готвење;
- Темелно миење на рацете со сапун и вода за целосно елиминирање на алергените од храната;
- Избегнување на посета на ресторани и почесто јадење во домашни услови.
За вкрстената реактивност
Вкрстената реактивност се јавува кога протеините содржани во една храна се слични на протеините содржани во друга храна. Тогаш имунолошкиот систем може да ги идентификува протеините како исти и да предизвика алергиска реакција.
Вкрстената реактивност најчесто се појавува кај личности коишто се алергични на еден тип на храна. На пример, кога едно лице е алергично на школки, поради високите нивоа на слични протеини, имунолошкиот систем може погрешно да идентификува и други типови на морска храна и да предизвика реакција.
Иако стапката на вкрстена реактивност варира меѓу најчестите алергени на храна, треба да се внимава на консумацијата на храна од иста група. Стапката помеѓу кравјо млеко и козјо млеко е висока околу 90 отсто, додека вкрстената реактивност меѓу кикирики и други мешунки е само 5 отсто.
