Причини, симптоми и ефикасни стратегии за лекување
Aкните се едни од најчестите кожни заболувања во дерматовенерологијата кои најмногу ги афектираат адолесцентната (79%-95%) и младата возрасна популација (40%-54%) како во светот така и кај нас. Тие претставуваат инфламаторно заболување на пило-себацеалната единица кое се манифестира преку појава на црвени, болни и честопати гнојни промени на кожата на лицето, скалпот, грбот и градите. Постојат повеќе видови на акни кои се разликуваат во клиничката пракса според интензитот и локализацијата на лезиите. Најчестата форма е „вулгарниот“ тип на акни кои ги сочинуваат повеќе од 2/3 сите пациенти со оваа проблематика. Најчестиот причинител за појавата на акните се самата возраст, поконкретно пубертетот, во кој хормоналниот статус е сеуште во зреење како кај машките така и кај женските адолесценти и предизвикува функционални промени на ниво на лојните жлезди. Ова предизвикува да се создаде ексцес на себум кој го блокира влакнениот канал, а со тоа и да создаде идеални услови за размножување на комензалните бактерии кои се директно одговорни за процесот на воспаление. Многу секојдневни навики во исхраната, начинот на живеење и стрес-менаџментот се клучни за презентацијата и интензитетот на симптомите, но и за третманот.Пристапот кон третманот на акните е диверзитетен и е правопропорционален со интензитетот на симптомите. Се користат разни локални и перорални препарати кои имаат различна таргет зона, но една цел, а тоа е да се елиминира воспалението и да се намали бактериската активност. За таа цел се користат разни антитбиотски и ретиноидни препарати во вид креми, гелови и таблети, но и бројни козметолошки адјуванси и третмани. Времетраењето на третманот на акните е долг процес и бара дисциплина од пациентот со цел ефикасност и елиминирање на појавата на рецидиви.
Нетретираните акни честопати водат кон појава на секвели, односно последици по кожата, а најдобар пример за тоа се лузните. Третманот на овие промени е подеднакво важен како и третманот на акните и вклучува хемиски пилинзи, ласерски третман и во најлошите случаи и хируршка санација.
Д-р Тихомир Цветковиќ – спец. дерматовенеролог во “Дерма Плус” Скопје, www.dermaplus.mk