Кои групи на пациенти имаат потреба од дополнителен внес на витамин Д?
Витаминот Д не е класичен витамин. Во исто време, тоа е хормон, имуномодулатор и есенцијален микронутриент кој се создава во кожата кога е изложен на УВ зрачење. Бидејќи само мал дел од нашите дневни потреби ги задоволуваме преку храната, зависиме од изложувањето на сончевите зраци. Затоа, во текот на постудениот дел од годината, поголемиот дел од населението што живее во нашата климатска зона е склоно кон хиповитаминоза на витамин Д. Ова особено се однесува на постарите лица кои често престојуваат во затворени простории, хроничните пациенти, но и останатата популација која негува седечки стил на живот или живее во урбани центри со зголемено загадување. Други ризични групи се луѓе со потемна кожа, дебели луѓе, луѓе кои земаат лекови кои го попречуваат метаболизмот на витамин Д (антиконвулзиви, глукокортикоиди, антимикотици), пациенти со остеопороза, заболувања на бубрезите и црниот дроб, автоимуни, малигни, ендокринолошки, невролошки, кардиоваскуларни, психијатриски заболувања и др.
Клучни бенефити од редовен внес на витамин Д?
Најпознатата улога на овој витамин е регулирање на метаболизмот на калциум и фосфати и одржување на соодветна коскена минерална густина, односно заштита од рахитис, остеопенија и остеопороза. Меѓутоа, витаминот Д го штити и кардиоваскуларниот систем, важен е за регулација на гликозата во крвта, влијае на цревната бариера и составот на цревната микрофлора, штити од невролошки и кожни болести, а особено е интересно неговото влијание врз имунитетот. Интересот за додатоци во исхраната препорачани за зајакнување на имунитетот апсолутно експлодира при Ковид-19 пандемијата. Витаминот Д стана препознатлив како моќен заштитник на имунитетот, особено кога станува збор за заштита од вирусни респираторни инфекции. Експерименталните студии покажаа дека активната форма на витамин Д има имунолошки ефекти врз неколку компоненти на вродениот и стекнатиот имунолошки систем. Потврдена е поврзаност помеѓу ниските концентрации на витамин Д во организмот и зголемениот ризик од развој на бројни заразни и автоимуни болести како што се дијабетес тип 1, псоријаза, ревматоиден артритис, туберкулоза, сепса, респираторни инфекции и болеста СОВИД-19. Исто така, недостатокот на витамин Д е поврзан со поголема инциденца на дијабетес тип 2, тој е забележан кај луѓе со покачен крвен притисок и кај разни болести на дигестивниот систем, вклучувајќи целијачна болест, воспалителна болест на цревата и заболување на црниот дроб.
Оптимално дозирање на витамин Д за заштита од респираторни инфекции
Пред ерата на антибиотиците, терапијата за туберкулоза се засновала на изложување на пациентите на сончево зрачење во санаториумите, а истата стратегија била забележана и при пандемискиот грип од 1918-1919 година. Имено, се смета дека зголемената фреквенција на настинки и пневмонија во текот на зимата, меѓу другото, е поврзана и со намалена изложеност на сончева светлина и следствено намалени вредности на витамин Д во крвта. Бројни истражувања недвосмислено докажаа дека континуираната суплементација на витамин Д го намалува ризикот од инфекции на респираторниот систем. Притоа потврдена е супериорноста на дневната администрација на витамин Д во однос на неделното, месечното или кварталното дозирање. Европската управа за безбедност на храната (EFSA) препорачува внесување на минимум 600 и.е. витамин Д дневно за здрави луѓе, а 4000 и.е. дневно се наведуваат како максимално дозволено дневно внесување на витамин Д за здрави луѓе.
