Опстипација или запек се појавува во момент кога мускулите кои работат на исфрлање на изметот низ дебелото црево не функционираат!
Брзиот начин на живот, немањето време за квалитетен оброк, јадењето од нога, сувата храна и недоволното внесување течности во организмот, предизвикуваат застој во работата на цревата, позната кај народот како запек или опстипација. Опстипацијата може да биде предизвикана и од промена на работното место, нова животна средина, а кај дел од населението таа се појавува и при краткотрајна промена на околината, најчесто за време на годишните одмори.
Истражувањата кои досега биле направени на оваа тема, покажуваат дека опстипацијата е најчеста кај понежниот пол. Американските служби велат дека годишно во земјата околу четири милиони граѓани патат од опстипација.
Што е опстипација? Како се лекува, дали билките помагаат при појава на ова заболување. Ова се прашањата кои секој пациент си ги поставува себе си, но и на матичниот доктор.
Запекот се појавува во момент кога мускулите кои работат на исфрлање на изметот низ дебелото црево не функционираат, а тоа придонесува за неправилно движење на цревата, што придонесува столицата да биде тврда, сува и тешка за исфрлање. Многу луѓе не знаат дека опстипацијата е „чадор“ кој опфаќа два различни типови: органски и функционален. Органскиот запек, кој е поредок е резултат на различни физички аномалии или хронични заболувања и болните од овој вид најчесто посетуваат доктор. За разлика од него, функционалниот запек е последица на лоша диета, недоволното внесување на вода во организмот или висок стрес. Исто така, причина за овој вид е и аналниот секс.
Запекот најчесто, како што веќе спомнавме последица од диета, послна со преработена храна и може да биде излекуван со промена на режимот на исхрана. Преработената храна е полна со калории, но со ниска нутритивна вредност. Таа е тешка за преработка во цревата и може да предизвика ослабување на ѕидот на дебелото црево, што го прави исфрлањето на изметот потешко. Ова може да предизвика црвените мускули да се заморат и на крајот да се откажат од обидите за исфрлање на изметот, кое доведува до појава на опстипација.
Запекот може да предизвикува многу повеќе отколку само дискомфорт и летаргија. Опстипацијата може да предизвика и сериозни медицински заболувања, како што се: фекална импакција, варикозни вени, хемороиди, анални солзи и фисури, пролапсен ректум и дивертикулна болест.
Акутниот запек започнува одеднаш и трае неколку дена. Може да биде предизвикан од блокада, продолжена неактивност, лекарства, дехидрација или недостаок од движење на цревата. трудниците можат да развијат запек, кога матката ги притиска цревата. Понекогаш општата анестезија може да влијае врз мускулоте на цревата неколку дена по операцијата. Труењето со олово или голтањето некои премдети се ретки причини за појава на акутна опстипација. Користењето на некои лекарства може исто така да биде причина за појавата на акутниот запек, како на пример антиконвулзивни лекови кои користат при епилепсија, антидепресиви, некои диуретици, калциумови антагонисти, лекови против анемија, наркотични аналгетици како кодеин и морфиум и антациди.
Прекумерната употреба на лаксативи доведува до тоа да цревата се помалку чувствителни на потребата од дефекација и да предизвика хринична опстипација. Неодвижните лица можат да развија тешки акутни блокади наречени фекални удари.
Лекувањето на опстипацијата може да биде проследено со лаксативи, но и со лековити растенија и билки, кои се повеќе се употребуваат кај народот, но и во медицината, како одговор на разните хемиски додатоци кои се користат при производство на лаксативите. Природните лаксативи се чисти производи, без хемиски додатоци. Некои хербални лаксативи треба да се користат само ако страдате од силна опстипација. Некои од овие „силни“ природни лаксативи се видови на растението Rhamnus, сена и алое. Тие работат на тој начин што ги „иритираат“ нервите на ѕидот на цревото, кои потоа го стимулираат движењето на дебелото црево да се ослободи од опстипацијата. Дел од овие природни лаксативи, треба да се користат внимателно, бидејќи иритацијата кои тие ја предизвикуваат може да биде болна и непријатна.
Умерените и лесни природни лаксативи се сигурни и ефективни и тие можат да придонесат и за подобрување на општото здравје на човекот. Нивната полезност доаѓа директно од изворот, без обработка и разни хемиски додатоци. Некои од овие умерени природни лаксативи се црното семе, лененото семе, органското каранфилче и лизгавиот брест (бор).
Кај некои лица, лаксативно помага и кафето. Се разбира не кај секого, но сепак истото има забрзувачки ефект врз дигестивниот систем. Вежбањето е уште еден природен начин за лекување на опстипацијата, движењето на телото за време на изведување на вежбите, стимулирачки влијае врз внатрешните мускули. Дел од пациентите кои користат природни лекарства за ослободување од опстипацијата користат и сода бикарбона, која прави чуда во стомакот со неутрализирање на киселините. Таа исто така го поттикнува и ослободувањето на гасови од стомакот, кои даваат некој вид моментално ослободување на запекот. Сепак, треба да се биде внимателен при користење на истата, бидејќи таа во себе содржи големо количество на бикарбонати.
Природните „олеснувачи“ од опстипацијата секогаш се добредојдени поради нивниот бенефит за здравјето. Тие имаат некои странични позитивни ефекти и затоа се користат повеќе отколку потенцијалните хемиски олеснувачи. Природните лаксативи ,пред се се сигурни и лесно достапни лекување на опстипација.
Сепак, денешниот развој на медицината и фармацијата, придонесуваат за користење на комбинирани природни лаксативи, кои помагаат за брзо и ефикасно ослободување од опстипацијата, истовремено безопасни за здравјето на луѓето кои страдаат од опстипација, без да предизвикаат зависност од истите. Една таква комбинација е лактулоза со екстракт од крушина (Laksamol) во облик на прашок кој се раствора во 100-200 мл вода и предизвикува комплетно прочистување на цревата после 6-8 часа.
Д-р Катерина Ангелевска Галева, специјалист по општа медицина
