Пред носење на одлука за операција се препорачува да се ислуша мислењето на најмалку два ОРЛ лекари
Крајници или тонзили се дел од лимфниот Waldeyer-ов прстен кој се наоѓа во почетниот дел на респираторниот или дигестивниот систем. Аденоидите (фарингеални крајници) се наоѓаат во делот на носот (назофаринксот). Основната функција на тонзилите е да го бранат домаќинот од навлегување на бактерии преку дишење или храна. Треба да се знае дека освен корисен тие може да имаат и штетен ефект, особено кај деца.
Лекување на болни крајници првично се врши со антибиотици, но кога тоа не успева и кога се повторува многу често, одлуката за операција ја носи оториноларингологот во консултација со родителите и врз основа на медицинска историја, клиничките наоди и претходната медицинска евиденција.
Тонзилектомија и аденоидектомија се најчестите хируршки процедури кои се изведуваат најчесто во детска возраст, на светско ниво. Се прават заедно или одделно. Според Американската академија на отоларингологија – и хирургија на глава и врат, тонзилектомија е втората најчеста операција во детството. Популарноста на оваа процедура се чини дека го губи својот тренд во одредени временски периоди, но носењето на одлука за оваа процедура може да биде тешка за родителите и секогаш треба да биде внимателно разгледена земајќи ги во предвид ризиците и бенефитите кои ги носи.
Тонзилектомијата може да го намали ризикот за инфекција на грлото кај малите деца до 5 годишна возраст, но истовремено одминувањето на таа возраст носи намалување на ризикот за појава на чести инфекции на грло. Двете најчести причини заради кој ОРЛ специјалистите препорачуваат отстранување на тонзилите и аденоидите (трет крајник) се:
- рекурентни стрептококни инфекции;
- ноќна апнеа;
- Одлуката на хирурзите е едногласна доколку се присутни и двете појави: апнеа и чести инфекции на крајници во тек на една година.
Индикации за тонзилектомија
Гнојна ангина која се повторува 4-5 пати годишно, чиј најчест причинител се стрептококи. Дури и ако на крајниците нема типични морфолошки промени кои укажуваат на хроничен процес, а особено ако пациентот прима долгорочно терапија со антибиотици и таа е без успех. Индикацијата се поставува и со откривање на компликации на стрептококната ангина, како што е акутна ревматска треска (оштетување на срцето и/или зглобовите) или гломерулонефритис (оштетување на бубрезите).
Хиперплазија (зголемување) на крајниците, како знак на несоодветна имунолошка регулација за изложеност на различни антигени, тоа е исто така показател за оперативен третман, особено кај децата. Таквите крајниците може да го отежнуваат дишењето, голтањето и говорот.
Локални компликации на ангина – перитонзиларен апсцес (кога воспалението се шири во околните ткива) и парафарингеален апсцес (кога гнојното воспаление од крајниците се шири подлабоко во околните структури). Овие две компликации на тонзилитисот може да се развијат како резултат а присуство на високо вирулентен причинител, но почесто овие две компликации настануваат заради влошување на функцијата на одбрана на крајниците и како такви се индикација за операција.
Суспектен тумор – е индикација за тонзилектомија кај постарите лица поради потребата од микроскопски преглед на ткивото, односно хистолошка потврда..
Индикации за отстранување на аденоиди.
Кога аденоидите го исполнуваат носниот дел на грлото, така што децата имаат потешкотии во дишење овие деца имаат карактеристичен изглед на лицето (аденоиден фациес), дишат преку устата, грчат во текот на ноќта, им тече носот имаат нарушен говор-назален па дури и ослабен слух.
Чести воспаленија на носот, грлото, синусите, бронхите и средното уво, како компликации заради зголемени аденоиди. Тука е особено важно да се отстрани третиот крајник, заради тоа што тој со својата големина ја попречува нормалната вентилација на средното уво преку Евстахиевата туба, кој ја поврзува областа на средното уво со фаринксот. Тонзилектомија кај возрасни обично се изведува под локална анестезија,а кај децата се врши во општа ендотрахеална анестезија. Заштита со антибиотици за време на операцијата (периоперативна нега) се применува на пациенти кои имале тонзиларна сепса, акутен гломерулонефритис или акутна ревматска треска – воспаление на зглобовите.
Неколку важни совети за родители
Пред носење на одлука за операција се препорачува да се ислуша мислењето на најмалку два ОРЛ лекари, од кои барем еднаш во текот на акутно воспаление. Одлуката за тонзилектомија не треба да се влијае од желбите на родителите да се извадат крајници зашто некој нивни близок го направил тоа. Исхраната после операцијата треба да се прилагоди на новите околности: да се избегне премногу топло, премногу ладно, сурова и зачинета храна која е во кашест облик (10 дена после операција) и да се пијат многу течности.
