10-te-zakani-za-zdravjeto-na-chovekot-vo-2019_image
Споделете со пријателите!

Вакцинацијата е еден од најекономичните начини за избегнување на некои болести и во моментов спречува 2-3 милиони смртни случаи годишно, а уште 1,5 милиони може да се избегнат ако се подобри покриеноста со вакцинација на глобално ниво.
„Светот се соочува со повеќе здравствени предизвици, меѓу кои се болести кои може да се спречат со вакцини, како што се мали сипаници и дифтерија, патогени бактерии отпорни на лекови, прекумерна тежина и физичка неактивност, загадувањето на воздухот и климатските промени“, велат од Светската здравствена организација.

СЗО за решавање на овие и други закани приготвија петгодишен стратешки план на Светската под името Thirteenth general programme of work, 2019-2023.

Во фокусот се 10-те закани по јавното здравје кои ќе бараат внимание од СЗО и здравствените партнери во 2019 година.

Загадување на воздухот и промена на климата

Девет од десет луѓе секојдневно дишат загаден воздух. Во 2019 година, СЗО смета дека загадувањето на воздухот ќе биде најголем ризик за здравјето. Микроскопските загадувачи во воздухот можат да навлезат во респираторниот и циркулаторниот систем, оштетувајќи ги белите дробови, срцето и мозокот, при што секоја година прерано умираат 7 милиони луѓе од болести како што се рак, мозочен удар, срцеви заболувања и белодробни заболувања. Околу 90 отсто од овие смртни случаи се во земји со низок и среден приход, со големи количини на емисии на загадувачки супстанции од индустријата, транспортот и земјоделството, како и горива што се употребуваат во домаќинствата.

Примарната причина за загадување на воздухот, горењето фосилни горива, исто така, е главен фактор за климатските промени, што влијаат на здравјето на луѓето на различни начини. Помеѓу 2030 и 2050 година, се очекува климатските промени да предизвикаат 250 000 дополнителни смртни случаи годишно.

Непреносливи болести

Непреносливите болести, како што се дијабетес, рак и срцеви заболувања, се колективно одговорни за над 70 отсто од сите смртни случаи во светот или за смртта на 41 милион луѓе. Ова вклучува предвремена смрт на 15 милиони луѓе на возраст меѓу 30 и 69 години.

Над 85 отсто од овие предвремени смртни случаи се во земјите со низок и среден приход. Порастот на овие болести е поттикнат од пет главни фактори: употреба на тутун, физичка неактивност, прекумерна употреба на алкохол, нездрава исхрана и загадување на воздухот. Овие фактори на ризик, исто така, ги влошуваат проблемите со менталното здравје, кои можат да се појават на рана возраст. Всушност, половина од сите ментални болести започнуваат на возраст до 14 години, но повеќето случаи не се забележани и не се лекуваат – самоубиството е втората водечка причина за смрт меѓу лицата од 15 до 19 години.

Глобална пандемија на грип

„Светот ќе се соочи со епидемија на грип, единственото нешто што не се знае е кога ќе погоди и колку ќе биде сериозно“, велат од СЗО. Организацијата, заедно со и 153 институции во 114 земји, постојано ја следи циркулацијата на вирусите на инфлуенца за да открие потенцијални пандемични соеви. Секоја година, СЗО препорачува кои супстанции треба да бидат вклучени во вакцината против грип за да се заштитат луѓето од сезонски грип.

Живеење во ранливи средини

Повеќе од 1,6 милијарди луѓе живеат на места каде комбинација на предизвици како што се суша, глад, воени конфликти, раселување на населението и слабите здравствени услуги ги оставаат жителите без пристап до основна здравствена грижа брзо и лесно ширење на заразни инфекции.

Прочитајте:  Состојба со грип/заболувања слични на грип во Република Северна Македонија, сезона 2019/2020 за 49-та недела

Антимикробна резистенција

Развојот на антибиотици и антивируси се едни од најголемите успеси на модерната медицина. Антимикробната резистенција – способноста на бактериите, паразитите, вирусите и габите да се спротивстават на овие лекови – ни се заканува да се вратиме во време кога не можевме лесно да ги лекуваме инфекциите како што се пневмонија, туберкулоза, гонореа и салмонелоза. Отпорноста на лековите се јавува од прекумерната употреба на антибиотиците кај луѓето, но исто така и кај животните, особено оние што се користат за производство на храна, како и во животната средина.

Ебола и други високоризични патогени

Во 2018 година, Демократската Република Конго забележа две одделни епидемии на ебола, кои се проширија во градовите со повеќе од 1 милион луѓе. Ова покажува дека контекстот во кој еруптира епидемијата на високоризичен патоген како Еболата е критична – она ​​што се случи во руралните епидемии во минатото не секогаш се однесува на густо населените урбани области или области погодени од конфликти.

Слаба примарна здравствена заштита

Примарната здравствена заштита е обично првата точка на контакт што луѓето ја имаат со својот систем на здравствена заштита и идеално треба да обезбеди сеопфатна грижа во заедницата во текот на животот. Сепак, многу земји немаат соодветни капацитети за примарна здравствена заштита. Ова запоставување може да биде недостаток на ресурси во земјите со низок или среден приход.

Одбивање на вакцинација

Одбивањето на вакцинација и покрај достапноста на вакцините се заканува да врати назад, пред значителниот напредок што го направивме во справувањето со болестите што може да се спречат со вакцина. Вакцинацијата е еден од најекономичните начини за избегнување на некои болести и во моментов спречува 2-3 милиони смртни случаи годишно, а уште 1,5 милиони може да се избегнат ако се подобри покриеноста со вакцинација на глобално ниво.

Кај малите сипаници, на пример, е забележано 30 отсто зголемување на случаите на глобално ниво. Причините за овој пораст се комплексни и не сите од овие случаи се должат на одбивањето на вакцинација. Сепак, некои земји кои беа блиску до елиминирање на болеста забележаа повторно оживување.

Денга

Денга е инфекција предизвикана од вирус на денга, што предизвикува симптоми слични на грип и може да биде смртоносна. Голем број случаи се случуваат во дождливите сезони во региони како Бангладеш и Индија. Сега, болеста се шири и во помалку тропски и умерени земји како што е Непал, кои традиционално не ја виделе оваа болест. Се проценува дека 40 отсто од светот е изложен на ризик од денга.

ХИВ/СИДА

Напредокот направен против ХИВ е огромен и вклучува зголемување на бројот на тестирани лица, обезбедување на лица со антиретровируси (22 милиони се на лекување) и обезбедување пристап до превентивни мерки, како што е профилакса за пред-изложеност.

Сепак, епидемијата продолжува да беснее со речиси 1 милион луѓе секоја година коишто умираат од ХИВ/СИДА. Од почетокот на епидемијата, повеќе од 70 милиони луѓе ја стекнале инфекцијата, а околу 35 милиони луѓе умреле. Денес, околу 37 милиони луѓе во светот живеат со ХИВ.


Споделете со пријателите!