Совети на СЗО за меѓународни патувања поврзани со мали сипаници
Малите сипаници се една од најконтагиозните болести во светот, со потенцијал да бидат проследени со екстремно тешка клиничка слика. Согласно последните достапни проценки за 2017 година, малите сипаници предизвикале околу 110.000 смртни случаи. Дури и во развиените земјите, компликациите резултираат со хоспитализација до кај една четвртина од случаите и може да доведат до доживотна попреченост, од оштетување на мозокот и слепило до губење на слухот.
Најдобрата заштита од оваа болест е примање на две дози вакцина која содржи компонента против мали сипаници, а која често е достапна во комбинирани вакцини со компоненти против заразни заушки и/или рубеола.
Првиот знак на мали сипаници е обично висока температура, која почнува околу 10 до 12 дена по изложеноста на вирусот и трае 4 до 7 дена. Во почетната фаза, може да се појави секреција од носот, кашлица, црвени и насолзени очи и мали бели дамки на внатрешниот дел (слузокожата) од образите. По неколку дена избива исип, обично на лицето и горниот дел на вратот.
Повеќето смртни случаи поврзани со мали сипаници се предизвикани од компликации поврзани со оваа болест како што се слепило, енцефалитис (инфекција која предизвикува оток на мозокот), тешка дијареа и последователна дехидратација, инфекции на увото или респираторни инфекции, како пневмонија.
Ризик од инфекција за меѓународни патници
Во текот на последните месеци, регистрирани се пикови на зголемен број на заболени лица, вклучително и во земји со висок опфат со вакцинација, бидејќи болеста брзо се шири меѓу кластерите на невакцинирани лица. Малите сипаници се шират со кашлање и кивање, близок личен контакт или директен контакт со секрети од носот или грлото. Вирусот останува активен и заразен во воздухот или на заразени површини до 2 часа. Може да се пренесе од страна на заразено лице од 4 дена пред почетокот на исипот до 4 дена по избувнувањето на
исипот.
Невакцинираните мали деца се со најголем ризик од мали сипаници и компликации. Секое лице без имунитет (лице кое не е вакцинирано со 2 дози на вакцина која содржи компонента против мали сипаници) може да се зарази.
Препораки поврзани со патување за спречување на меѓународно ширење на мали сипаници:
- Неодамнешните епидемии на мали сипаници ги истакнуваат празнините во заштитата од болеста кај децата и возрасните. Сите патници треба да го проверат нивниот актуелен вакцинален статус и да се осигурат дека добиле две дози на вакцина која содржи компонента против мали сипаници.
- Патниците кои не се сигурни каков е нивниот вакцинален статус против мали сипаници треба да добијат најмалку една доза на вакцина која содржи компонента против мали сипаници. СЗО препорачува патниците да се вакцинираат против мали сипаници најмалку 15 дена пред патувањето.
- Вакцината против сипаници може да се администрира истовремено со други вакцини препорачани за патници, како што е вакцината против жолта треска.
- СЗО препорачува децата на возраст од 6 месеци да добијат дополнителна доза на вакцина која содржи компонента против мали сипаници, ако патуваат во земји каде што се регистрираат епидемии на мали сипаници. Децата на возраст меѓу 6 и 9 месеци кои примиле дополнителна доза на вакцина која содржи компонента против мали сипаници, исто така треба да добијат две дози на вакцина која содржи компонента против мали сипаници на препорачаната возраст, според националниот календар за имунизација на земјата.
- Сите патници треба да побараат совет од својот матичен лекар и да бидат свесни за ризикот од изложеност на вирусот на мали сипаници, како и начините на пренос и симптомите на болеста.
- Вакцините кои содржат компонента против мали сипаници не се препорачуваат кај бремени жени.
Превземено од: Институт за јавно здравје на Република Македонија
