Со настанување на бременост доаѓа до промени во системот на згрутчување на крвта и настанува т. н. хиперкоагулабилна состојба, односно склоност кон тромбоза.
Во текот на нормална бременост зголемен е ризикот од крварење и тромбоза. Ризикот од крвавење е особено голем во периодот пред и по породувањето, а ризикот од тромбоза е зголемен во текот на целата бременост, особено по породувањето. Со настанување на бременост доаѓа до промени во системот на згрутчување на крвта и настанува т. н. хиперкоагулабилна состојба, односно склоност кон тромбоза. Ова е нормален заштитен механизам кој тежнее кон намалување на ризикот од крварење, особено во тек и после породување. Доколку оваа состојба се искомбинирана со дополнителни хиперкоагулабилни состојби, ризикот од тромбоза или емболија е поголем и може сериозно да го загрози текот и како и самата бременоста.
Што е D-димер?
D-димер е мал протеински фрагмент од системот за згрутчување на крвта, така наречен хемостаза. Спаѓа во групата на т. н. фибриндеградациони продукти кои се создаваат по процесот на фибринолиза при разградување на крвен тромб кој бил предходно формиран. Содржи два D-фрагменти од фибрин кои се поврзани со вкрстена врска, па оттука доаѓа и името D-димер. Концентрацијата на D-димери се утврдува со лабораториска анализа на примерок од крв.
Проценка на ризикот пред настанување на бременост
Препорачливо е да се направи анализа на евентуално постоење на вродена или стекната склоност кон тромбоза, уште пред настанување на бременост, со цел да се види постоење на ризикот како и заболувања или компликации од претходни бремености. Доколку постои некоја ваква состојба таа би била ризик фактор за нарушено формирање на постелката уште во рана бременост, а покасно и за нарушена функција на самата плацента , што води до застој во растот на плодот, а во најтешки случаи и до фетална смрт. Хиперкоагулабилната состојба е во корелација со заболувања во бременоста кои се карактеризираат со покачен крвен притисок, предвремено одлепување на нормално всадена постелка – абрупција, како и со тешки компликации како што е длабоката венска тромбоза и пулмонална тромбемболија.
Различни вредности во различни периоди од бременоста
Некомплицирана бременост кај здрави жени се карактеризира со зголемување и прогресивен раст на вредноста на D-димерите. Нормалните вредности на D-димери се различни за различни периоди од бременоста. И секогаш треба да се внимава на покачените вредности на факторите за активирање на коагулација и активирање на фибринолитичкиот систем, како што се D-димерите, кои исто така укажуваат на зголемено разградување на формирани тромби во текот на бременоста.
Што значи покачена вредност на D-димери во бременост?
Тестирањето на D-димери во бременост може да биде корисно за дијагноза на венска тромбемболија или компликации поврзани со бременоста и за следење на антитромботичниот третман. Најбитно е да се направи анализа на ризикфакторите, добра клиничка проценка, а потоа да се разгледа потребата од анализа на факторите на коагулација вклучително и D-димери.
