Азбука на здравјето

Споделете со пријателите!

А | Б | В | Г | Д | Е | Ж | З | И | Ј | К | Л | М | Н | О | П | Р | С | Т | Ќ | У | Ф | Х | Ц | Ч | Џ | Ш

COVID-19 - 

COVID-19 (COronaVIrus Disease 2019) — вирусна респираторна болест предизвикана од новиот коронавирус SARS-CoV-2. Како и кај другите респираторни заболувања, инфекцијата со вируси САРС-КоВ-2 може да предизвика благи симптоми, вклучувајќи течење на носот, болки во грлото, кашлица и треска. Кај некои луѓе, може да предизвика сериозна болест, како пневмонија или останување без здив. Ретко, болеста може да биде смртоносна. Постои зголемен ризик кај постари лица и лица со претходно постоечки хронични состојби (како што се дијабетес и срцеви заболувања).


- Synonyms: КОВИД-19
Ex vivo - 

(латински: „надвор од животот“) значи она што се одвива надвор од организмот. Во науката, ex vivo се однесува на експериментирање или мерења направени во или на ткиво од организмот во надворешно опкружување со минимална промена на природните услови. Екс виво условите овозможуваат експериментирање врз клетките или ткивата на организмот под повеќе контролирани услови отколку што е можно во ин виво експерименти (во недопрениот организам), на штета на промена на „природната“ околина.

In vivo - 

(латински за „во рамките на живото“) истражувања во кои ефектите од разни биолошки ентитети се тестираат на цели, живи организми или клетки,  обично животни, вклучително и луѓе и растенија, наспроти дел од ткиво или мртов организам кај Ex vivo.

LUTS - 

LUTS (анг. lower urinary tract symptoms) означува збир на симптоми на долниот уринарен тракт кои значително влијаат на квалитетот на животот на средовечните и постарите мажи и претставуваат значаен економски и јавно-здравствен проблем.  Кај мажите, симптомите на LUTS се традиционално поврзани со опструкција на излезот на мочниот меур и најчесто се предизвикани од бенигно зголемување на простатата (BPH).

SARS-CoV-2 - 

Тежок акутен респираторен синдром коронавирус 2 (САРС-CoV-2), претходно познат по привременото име нов коронавирус 2019 (2019-nCoV), е сингл со позитивна смисла -стрифициран РНК вирус. Заразна е кај луѓето и е причина за тековната пандемија на коронавирус 2019-2020 година, епидемија на коронавирусна болест 2019 (COVID-19) која е прогласена за pandemija од Светската здравствена организација (СЗО).


- Synonyms: coronavirus, коронавирус, коронавирусот, корона вирус
Абразија - 

Рана која настанува по контакт на кожата со груба или тврда површина, не е длабока и може да биде со или без крварење.

Авулзија - 

Рана која настанува со делумно или целосно кинење на кожата со оштетување на околните ткива. Овој тип на рана најчесто настанува како резултат на несреќи, експлозии, огнено оружје итн. Раната е придружена со обилно и брзо крварење. Овој тип на рана по правило се третира во болница - хируршки.

Адреналин -  Хормон на надбубрежната жлезда. Во стресни ситуации се излачува во поголеми количини со цел да ја зголеми отпорноста и заштитната способност на организмот.
АДХД -  Синдромот на недостаток на внимание и хиперактивност. Претставува нарушување во однесувањето карактеристично кај деца и адолесценти, но и кај возрасни личности. Машките се три до пет пати повеќе засегнати отколку девојчињата.
- Synonyms: ADHD, хиперактивност
Акни - 

Инфламаторно заболување на пило-себацеалната единица кое се манифестира преку појава на црвени, болни и честопати гнојни промени на кожата на лицето, скалпот, грбот и градите. 


- Synonyms: мозолчиња
Акупресура -  Метод на традиционална кинеска медицина, на притискање со прсти или помагала на одредени акупресурни точки на телото, со цел - ослободување на болката. Со овој метод се воспоставува рамнотежа на животната енергија (Чи) односно биоенергија, која што резултира при помош и лекување на одредени состојби.
Акупунктура -  Постапка на вметнување и манипулирање на игли во различни точки од телото за ослободување од болка или за терапевтски цели. Различни видови на акупунктура се практикуваат и учат низ целиот свет.
АМИ -  Акутен миокарден инфаркт или срцев удар, е израз што се користи кога коронарната артерија наеднаш ќе се затне со грутка крв и делот од срцевиот мускул што е снабдуван од таа артерија ќе се оштети, затоа што е лишен од кислород. Главните знаци се болка во градите или нелагодност.
- Synonyms: срцев удар, акутен миокарден инфаркт
Анемија -  Анемија или слабокрвност,  е состојба на ниско ниво на црвените крвни зрнца – еритроцити или кога крвните клетки немаат доволно хемоглобин – протеинска молекула во еритроцитите што ја прави крвта црвена.
- Synonyms: слабокрвност, анемии
Анксиозност -  Психичка состојба проследена со чувство на тешкотии и грижи. Чувство на општа возбуденост и нејасен страв, без очигледна надворешна причина. Антиципација на претстојната физичка, психичка и социјална опасност. Често се поистоветува со поимот страв.
- Synonyms: вознемиреност
Антиоксидант -  Антиоксидансите се супстанции што се присутни во мали количини во однос на супстратот што е подложен на оксидација (липиди, протеини, јаглени хидрати, ДНК), но значително ја инхибираат или потполно ја спречуваат нивната оксидација. Тие делуваат како “чистачи“ на слободните радикали односно донори на електрони или Н- атоми.
артериографија - 

Инвазивен дијагностички метод за испитување на внатрешноста или луменот на крвните садови во човековото тело со вбризгување контрастно средство преку специјални катетери во крвните садови.

Астма -  Хронична опструктивна болест на дишните патишта која што предизвикува воспаление и стеснување на дишните патишта. Механизмот кој доведува до симптомите на астма е сложена имунолошка реакција на системот за дишење на разновидни материи, што доведува до развој на воспалителната реакција и ослободување на хемиските посредници на воспалението.
Атеросклероза -  Болест која ги зафаќа големите и средните артерии во телото. Се манифестира преку постепено губење на еластичноста на sидовите на артериите, на кои се таложат наслаги од масти, првенствено како последица на внесување на прекумерни масти од животинско потекло со исхраната. Стеснувањето на крвните садови и намалувањето на нивната еластичност доведуваат до отежната циркулација на крвта, а со тоа и до недоволна снабденост на ткивата и органите со крв.
Атописки дерматит - 

Е наследно, хронично, воспалително, повторувачко (рекурентно) заболување на кожата која се карактеризира со црвенило и чуство на силен јадеж. 


- Synonyms: атописки екцем, егзема
Базедова болест -  едно од најчестите нарушувања на штитната жлезда кога таа излачува преголема количина на хормонот тироксин.
- Synonyms: хипертироидизам
Белодробен едем -  Најтежок облик на акутно настаната стаза во белите дробови, што се јавува при акутна лево срцева слабост. Претставува една ургентна состојба, која го загрозува животот и бара итна медицинска интервенција.
- Synonyms: срцева слабост
бета амилоид - 

Бета амилоид е мал дел од поголем протеин наречен „протеин претходник на амилоид“ (АПП) (amyloid precursor protein - APP) и е главна компонента на наслагите на мозокот карактеристични за Алцхајмерова болест.

Биполарно растројство -  Психијатриска состојба дефинирана како повторувачки епизоди на значително нарушување на расположението. болеста се состои од две фази кои периодично се менуваат: манија и депресија. Растројството има потподелби: биполар I, биполар II, и циклотомично растројство, при што биполар I и II можат да доведат до рапидна цикличност на расположението во текот на годината.
Брадикардија -  Срцева аритмија, состојба која срцевата фреквенција е пониска од 60 отчукувања во минута. Нормалното чукање на срцето е помеѓу 60 и 100 отчукувања во минута. Најчести симптоми: замор, слабост, останување без здив, несвестица, вртоглавица, проблеми со меморијата и проблеми со спиењето.
- Synonyms: Срцева аритмија
Бронхитис -  Може да биде акутен и хроничен. Акутниот е краткотрајно воспаление на слузницата на бронхиалното стебло, додека хроничниот бронхитис, е воспаление на главните дишни патишта кое се карактеризира со редовно кашлање и трае 3 месеци-најголем број денови , во текот на две години.
БХП - бенигна хиперплазија на простата -  Најчесто заболување на простатата кај мажите, кои што се постари од 50 години е БХП. Ризикот од заболување се зголемува со возраста. Лекувањето може да биде со медикаментозна терапија и хируршко.
- Synonyms: заболување на простата
Вариола -  Сипаници, заразна болест која ја предизвикуваат два вида вируси на вариола наречени Variola vera major или голема сипаница и Variola vera minor или мала сипаница. Големата сипаница е поопасна и предизвикува смрт кај 20-40% од заразените, а кај преживеаните често остава трајни лузни или слепило. Малата сипаница е поблаг облик што го пренесува вирусот варичела-зостер.
- Synonyms: variola vera, голема сипаница, големи сипаници, варичела
Венерична болест -  Денес позната како сексуално пренослива болест (СПБ) која се пренесува по пат на сексуален контакт и тоа при вагинален, орален и анален однос. Некои од овие инфекции или болести може да се пренесат и преку употреба на интравенозна игла за дрога, како и преку породување и доење.
- Synonyms: сексуално пренослива болест, СПБ, сексуално преносливи болести
Витилиго -  Кожна болест, која се изразува со бели дамки на кожата заради губење на пигментот. Витилигото само по себе не е опасно за здравјето, иако понекогаш може да биде поврзано со болестите на штитната жлезда, со пернициозната анемија, со Едисоновата болест и други.
- Synonyms: кожна болест, кожни болести
Гамета -  Специјализирана полова клетка која вообичаено се спојува со друга гамета во процесот на полово размножување. Гаметите се хаплоидни клетки кои содржат еден комплетен сет на хромозоми и се продуцираат во процесот гаметогенеза кој вообичаено се одвива во половите органи.
- Synonyms: гамети, гаметогенеза, полова клетка, полови клетки
Гастритис -  Воспаление на слузницата на желудникот. Може да се јави одненадеж (акутен гастритис) и да трае кратко време или може да се развива постепено со тек на време (хроничен гастритис) и да трае подолго. Гастритисот е најчесто предизвикан од бактеријата Helicobacter pylori.
- Synonyms: гастрит, helicobacter pylori, хеликобактер пилори
Гестациски дијабетес -  Дијабетес кој за првпат се појавува во текот на бременоста, додека прегестациски значи појава на дијабетес пред бременоста. Болеста претставува нетолеранција на јагленохидрати, односно зголемени вредности на нивото гликоза во крвта. Гестацискиот дијабетес се јавува кај 1 до 4 проценти од бремените жени.
ГИ (Гликемиски индекс) -  Скала која одредува колку одреден тип на храна го подига нивото на шеќер во крвта во времетраење од два часа, во споредба со чистата глукоза.
Гих­т -  На­ру­шу­ва­ње на ме­та­бо­лиз­мот на моч­на­та ки­се­ли­на и една од нај­че­сти­те фор­ми на ар­три­тис. При­чи­на­та за ова за­бо­лу­ва­ње е при­сус­тво­то на кри­ста­ли од моч­на­та ки­се­ли­на во си­но­ви­јал­на­та теч­ност во згло­бо­ви­те. Гихтот често го придружуваат артериосклерозата и шеќерната болест.
Глауком -  Една од најчестите болести на очите, претставува прогресивна болест со оштетување на очниот нерв, кое води до постепено намалување на видот. Погодува околу 2% од очните сензори, а настанува од зголемување на очниот притисок поради што се оштетува оптичкиот нерв кој ја пренесува сликата од окото до мозокот.
- Synonyms: очно оштетување
Гликозилиран хемоглобин -  HbA1c, преку него се проценува просечната концентрација на гликоза во плазмата. Колку повеќе гликоза во крвта, толку повеќе гликозилиран хемоглобин, односно, колку се повисоки вредностите на HbA1c, толку е повисок ризикот од компликации со шеќерна болест.
- Synonyms: HbA1c, гликоза
гломерулонефритис - 

Воспаление на гломерулите, мали структури во бубрежниот систем кои се составени од ситни крвни садови. 

гломерулопатии - 

Состојба која ги зафаќа гломерулите, мали филтри во бубрежниот систем. Ова може да предизвика промени во пропустливоста на гломерулите и да влијае на нивната способност да филтрираат отпадни материи и вишок течности од крвта.

Глософобија -  Страв од јавно говорење, популарно познато како трема. Се смета дека ова е најчестата фобија во светот, дури почеста и од фобијата од смрт. Присутна е кај 75% од сите луѓе на светот.
- Synonyms: трема
Деменција -  Оштетување на мозокот што води кон нарушување на менталните процеси, карактеристично за длабока старост. Може да се појави и пред 65тата година од животот, и тогаш се нарекува „почетна фаза на деменција". Таа е збир на симптоми во кои оштетени делови може да се: меморијата, вниманието, јазикот и способноста за решавање на проблеми. Болеста треба да постои во телото најмалку 6 месеци за да може да се дијагностицира.
- Synonyms: оштетување на мозок
Дијабетес -  Хронично заболување кое се карактеризира со зголемени вредности на шеќер (гликоза) во крвта. Нивото на гликоза во крвта е контролирано од инсулинот, хормон кој се создава во панкреасот. Најчесто е условен од наследни фактори, а е последица на намалено излачување на хормонот инсулин, односно во комбинација на овие два фактори.
- Synonyms: шеќер во крвта
Дисграфија -  Неможност, односно неспособност детето да ја совлада вештината на пишување (според правописните правила на одреден јазик), која се согледува во многубројните, трајни и типични грешки. Потешкотиите не се поврзани со незнаењето на правописот, и трајно се застапени. Во голем број случаи, дислексијата и дисграфијата кај детето, се појавуваат истовремено.
Дислексија -  Состојба поврзана со тешкотии при читањето и разбирање на прочитаното. Децата кои страдаат од оваа болест, имаат тешкотии и при интерпретацијата на визуелните симболи.
Диспепсија -  Претставува перзистентна или рекурентна болка или нелагодност, локализирана во горниот дел од стомакот. Најчест вид на диспепсија е функционалната диспепсија, наречена и неулкусна диспепсија. Околу 30% од сите случаи на диспепсија се должат на пептичкиот улкус.
- Synonyms: индигестија
Длабока венска тромбоза -  ДТВ е згрутчување во една од длабоките вени, најчесто во нозете. Најчести симптоми: оток, болка, црвенило и топлина. Често може да се појави само мал оток и неодредена болка. Претставува опасност бидејќи тромбот во вената може со помош на циркулацијата на крвта да допатува до белите дробови, и да предизвика затнување на крвен сад, а со тоа и оштетување на органот или смрт.
- Synonyms: ДТВ, згрутчување
Егзема -  Aтопичен дерматит е алергиско воспаление на кожата, кое често се нарекува и детско воспаление на кожата, при кое се јавува сув, црвен осип кој многу чеша. Понекогаш од осипот може да излегува течност или да се создаваат красти. Обично се јавува кај мали деца откако ќе наполнат 2-4 месеци. Атопичниот дерматит се појавува прво на образите, на челото и на скалпот.
- Synonyms: aтопичен дерматит
Ектопична бременост -  Вонматерична бременост се јавува надвор од матката. Оплодената јајце клетката е поставена надвор од матката и се обидува да се развие. Најчесто се развива во јајцеводот, во јајниците, абдоменот и во цервикалниот канал.
- Synonyms: вонматерична бременост
Ендометриоза -  Состојба при која раст на ткивото од ендометриумот (внатрешниот слој на матката) надвор од него. Може да се рашири на јајцеводите, јајниците, стомакот, каде што создава воспалителни процеси. Најчесто е проследена со силни болки во стомакот, болни интимни односи, а се наведува и како можна причина за неплодност.
- Synonyms: ендометриум
Ехолалија -  Автоматско и бесмислено повторување на зборови или фрази кои што личноста последно ги чула. Овој симптом се среќава кај луѓе со деменција, аутизам, манија, шизофренија и кај лица со пречки во развојот. Во поблага форма, како нормална појава, се јавува кај децата до возраст од 2 години.
- Synonyms: повторување зборови
Ешерихија коли -  Грам негативна бактерија која опстојува во долните делови на системот на органи за варење на храната кај луѓето и животните. Поголемиот дел од Ешерихии се безопасни за носителот дури и корисни бидејќи го продуцираат витаминот К. Ешерихија коли со мутација во организмот може да биде многу штетна.
- Synonyms: ешерихии
Желудочен улкос -  Чир на желудник е оштетување на слузницата на желудникот кое настанува заради зголемено лачење на киселина или заради присуство на инфекцијата хеликобактер пилори. Пациентите со желудочен улкус често се жалат на гадење, повраќање и ширење на болката кон грбот.
- Synonyms: чир на желудник, улкос
Жлезди -  Поединечни клетки специјализирани за секреција. Најчесто водат потекло од жлездениот епител. Во зависност од тоа каде ги секретираат своите секрети, се разликуваат два вида на жлезди: Егзокрини - кои своите секрети ги излачуваат преку изводни канали надвор од телото или во неговите телесни празнини; Ендокрини - кои своите секрети ги излачуваат директно во крвта.
- Synonyms: жлезда, егзокрини, ендокрини
Жолтица -  Болест на црниот дроб при која се јавува жолтило на кожата, на видливата слузница и на белките поради продирањето на секретот од жолчката во крвотокот. Најголем разик за оваа болест имаат луѓето со крвна група „О“ и оние со семејна предиспозиција.
- Synonyms: жолтило на кожата
Залисток -  Најчесто се однесува на срцев залисток, кој се наоѓа помеѓу левата срцева преткомора и левата срцева комора. Се нарекува митрален поради неговиот облик на митра. Изграден е од два листа.
- Synonyms: Залисток, Митрален
Заушки -  Parotitis се вирусна инфекција која најчесто ги напаѓа паротидните плунковни жлезди, кои се локализирани пред ушите зад вилицата. Најчесто овој вирус ги напаѓа децата од 5-14 години, но не значи дека и постарите не можат да се разболат. Се јавува во вид на епидемија на секои 2-5 години, најчесто во зима или на пролет. По прележаната болест, се создава траен имунитет кој штити од втора инфекција до крајот на животот.
- Synonyms: Заушки, Parotitis
Зигот -  Зигоцит е оплодена јајце клетка што настанува со соединување на јајцева клетка и сперматозоид, односно со соединување на машки и женски гамет. Потоа од зиготот настанува нов организам.
- Synonyms: Зигот, Зигоцит
Импотенција -  Постојана неспособност на одржување на ерекција доволна за полов однос. Често користен израз во медицинската терминологија е „еректилна дисфункција“ кој го опишува оваа пореметување и овозможува негово разликување од останатите проблеми кој оневозможуваат полов однос, како што е: намалена желба за полов однос и проблеми поврзани со ејакулација и оргазам.
- Synonyms: Еректилна дисфункција
Имунитет -  Способност на организмот да дава отпор на болести со идентификација и уништување на туѓи супстанци или организми.
- Synonyms: имун систем
Имуноглобулини -  Или антитела, се белковини кои се образуваат по навлегувањето на антиген во организмот и можат посебно да се поврзуваат со него. Антителата припаѓаат на гама глобулините.
- Synonyms: антитела
Ин-витро -  Био-медицински потпомогнатото оплодување (БПО) е вонтелесно оплодување кое се случува надвор од телото на жената и се изведува во контролирани услови. Процедурата преминува низ пет фази: овариjална супресија, овариjална стимулација, аспирација на јајцеклетки, оплодување на јајцеклетките, ембриотрансфер, тест за бременост.
- Synonyms: IVF, Ин-витро, БПО, вештачко оплодување
Ин-витро матурација IVM -  Постапка која го зголемува успехот кај жените кои се во постапка на БПО во случај на полицистични јајници и кај претходно неуспешни ИВФ обиди. Кај пациентките со полицистични јајници, без претходна терапија, со пункција се извлекуваат несозреаните јајце клетки од фоликулите. Незрелите јајце клетки потоа се култивираат во посебно контролирани лабораториски услови и медиуми, се обработуваат и созреваат надвор од телото.
- Synonyms: ИВМ
Ингвинална хернија - 

Ингвинална хернија е испакнување во пределот на препоните на дел од цревата во ингвиналниот канал. Ингвинална хернија најчесто се јавува кога стомачните мускули не се преклопуваат задоволително еден со друг.

Инсомнија -  Е недоволно спиење. Тоа е поделено според типот и времетраењето на нарушувањето при спиењето. Несоница е поделена на: проблеми пред спиење (несоница на почетокот на спиењето), често и постојано будење (спиење одржување тешкотии), постојана поспаност и покрај адекватна должината на спиењето (неодморливо спиење).
- Synonyms: несоница
Инсуфициенција -  Неспособност, слаба работа на некој орган (особено на срцето) како последица на некое заболување.
- Synonyms: неспособност
Инфективен артритис -  Се однесува на разни тегоби што ги зафаќаат поголемите зглобови на рацете и нозете,како и прстите на рацете и нозете. Артритичната инфекција обично е компликација поради повреда или некоја друга болест и е многу поретка од артритичните заболувања кои се јавуваат на определена возраст. Заразениот артритис може да помине незабележано, бидејќи симптомите може да бидат прикриени со примарна повреда или болест.
ИТТ -  Индексот на телесна тежина - ИТТ е мерка која споредува тежина и висина. Оваа мерка го претставува односот на височина и тежина кај мажите и кај жените и е поврзана со телесните масти и одредени здравствени ризици. Неговата цел е одредување дали тежината која ја има поединецот е соодветна за него.
- Synonyms: индекс на телесна тежина
Ишијас -  Лумбоишијалгија, претставува невралгија која примарно се карактеризира со болка во пределот на телото кој е инервиран од n. ischiadicus. N. ischiadicus е најголемиот нерв во човечкото тело, кој започнува од долниот предел на грбот и испраќа нервни гранки сè до потколеницата и стапалото.
- Synonyms: лумбоишијалгија
Јајце клетка -  Женска полова клетка. Кај дефинитивно оформената јајце клетка се разликуваат: јадро, клеточна мембрана и јадренце. Околу јајце клетката има слој од фоликуларни клетки, наречен corona radiata.
- Synonyms: јајце клетки, женска полова клетка
Јајцеводи -  Дел од репродуктивниот систем на жената. Тие ја поврзуваат матката со јајниците. Врската на јајцеводите со јајниците не е директна, туку јајцеводите завршуваат во близина на јајниците. Нивната улога е незаменлива, бидејќи во нив се одигрува средбата, односно оплодувањето на јајце клетката со сперматозоидот.
- Synonyms: јајцевод
Јачменче -  Акутно, гнојно воспаление на лојните жлезди на очниот капак, чирче на очниот капак.
- Synonyms: чирче
Капграс илузија -  Капграс синдромот претставува ретко нарушување на личноста кога заболениот има илузија дека некој близок член од фамилијата е заменет со идентичен двојник кој сака да му наштети и го гледа како непријател. Најчесто се јавува кај пациенти кои патат од шизофренија, деменција или претрпеле траума на мозок.
- Synonyms: капграс синдром, двојник
Каротеноиди -  Темно обоени делови на растенијата, овошјето и зеленчукот од кои што настанува активниот облик на витамин А. Еден од најпознатите каротени е Бета–каротен, антиоксидант што ги штити клетките од оштетувањето на слободните радикали.
- Synonyms: бета-каротен
Коензим Q10 -  Суптанца слична на витамините Е и К, што ја има и во човековиот организам, најмногу во црниот дроб, бубрезите, срцето и панкреасот. Има антиоксидативна активност. Во организмот, преку исхраната, го внесуваме преку консумирање на месо и морски плодови.
Колаген -  Главен протеин на сврзното ткиво кај животните и најзастапен протеин кај цицачите. Tој сочинува околу 25-35% од вкупната содржина на белковини во организмот. Во мускулното ткиво служи како главна компонента на ендомизиумот.
- Synonyms: протеин
Коронографија -  Коронарна ангиографија или коронарна артериографија е инвазивна дијагностичка процедура каде со помош на радиолошка опрема се изведува преглед на внатрешноста на крвните садови на срцето за да се види каде има стеснување или затворање на артериите.
- Synonyms: коронарна ангиографија, коронарна артериографија
Кортизол -  Кортикостероиден хормон а уште се нарекува и „хормон на стресот“, со оглед на тоа што неговото ниво се зголемува при стрес. Влијае на зголемување на крвниот притисок и шеќерот во крвта и го намалува имунитетот.
- Synonyms: кортикостероиден хормон, хормон на стрес
Коскено графтирање -  Процедурата на графтирање на коската, значи поставување на материјал во области каде недостасува коска кој овозможува започнување на регенеративни процеси со што се создава нова коска.
Лајмската болест -  Инфективно заболување предизвикано од бактерии кои припаѓаат на родот Borrelia: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii и Borrelia afzelii. Оваа болест се пренесува на луѓе преку убод од инфициран крлеж. Затоа, оваа болест најмногу се шири во периодот кога крлежите се најактивни, од почетокот на пролетта до крајот на есента.
- Synonyms: лајм борелиоза
Ланцета -  Хируршки нож, скалпел.
- Synonyms: хируршки нож
Лацерација - 

Рана која настанува со подлабок рез на кожата, најчесто придружена со крварење. Настанува по несреќи со остри предмети, машини или алати.

ЛДЛ -  Липопротеини со ниска густина кои го носат холестеролот од црниот дроб до клетките. Овој холестерол е исто така познат како „лош“ холестерол и неговите високи вредности значат зголемени масти во крвта.
- Synonyms: липопротеини, липопротеин
Легионерската болест -  Легионелоза е инфекција на белите дробови (пневмонија) што ја предизвикуваат бактерии од фамилијата Легионела. Легионерската болест може да се добие откако луѓето ќе вдишат честички што потекнуваат од водени извори загадени со бактеријата Легионела пневмофилија. Таа најчесто предизвикува температура, треска и кашлица.
- Synonyms: легионелоза, легионела
Лимфаденопатија -  Зголемен лимфен јазол. Може да биде генерализирана, кога се зафатени две или повеќе регии и локализирана каде се променети лимфните жлезди во една регија. Акутно зголемување на лимфна жлезда на вратот најчесто е последица на инфекција-вирусна, стерптококна, стафилококна или сл. Билатералното (обострано) зголемување на лимфните жлезди на вратот е најчесто воспаление на лимфните жлезди од вирусно потекло, додека едностраното е предизвикано од бактерии (стафилококи или стрептококи).
- Synonyms: зголемен лимфен јазол
Лимфоцити -  Тип на леукоцити кои се од фундаментално значење за имуниот систем поради тоа што ја детерминираат специфичноста на имуниот одговор при инфективни микроорганизми и други туѓи супстанци. Поради тоа, нивниот зголемен број упатува на инфекција од вирус. Двата примарни типа на лимфоцити се В-лимфоцитите и Т-лимфоцитите, или В-клетки и Т-клетки.
ЛСД -  Диетиламид лизергинска киселина, скратено ЛСД, позната и како трип или есид, е една од најмоќните халуциногени дроги. Може да се најде во форма на таблети, гел, картони со цртежи или во течност. Во чистиот облик е без мирис, боја и вкус. ЛСД го спречува синтетизирањето и ослободувањето на серотонин, што доведува до состојба на силни халуцинации.
- Synonyms: диетиламид лизергинска киселина, трип, есид
Лупус -  Нарушување на имунолошкиот систем, кога имунолошките клетки ги напаѓаат здравите ткива во телото. Оваа состојба доведува до нивно воспаление и оштетувањe. Симптомите обично се одразуваат на кожата, но многу често знаат да предизвикаат и внатрешни проблеми, од типот на болки во зглобовите. Во најлош случај можат да се оштетат срцето, бубрезите, како и другите витални органи.
Мали сипаници - 

Мали сипаници или морбили (латински: morbilli; англиски: measles), е високо заразна инфективна болест на респираторниот систем предизвикано од вирус од групата миксовируси (paramyxovirus), од родот Morbillivirus. Болеста најчесто се јавува кај малите деца, при што не се исклучени и бебињата (иако тие во првите шест месеци од животот се заштитени преку имунитетот од мајката). Почнуваат со треска, изнемоштеност, сува кашлица и воспаление на коњуктивите. По 3-4 дена се појавува карактеристичен осип кој почнува зад ушите и се шири по цело тело и екстремитетите. Осипот се повлекува по 5-6 дена. Болеста е заразна 4 дена пред и 4 дена по појава на осипот. Најчесто се појавува кон крајот на зимата и почеток на пролетта. Можни компликации од морбили се воспаление на средното уво, белите дробови и мозокот. Специфичен лек не постои, но вакцинацијата е исклучително ефикасна во превенција на заболувањето.


- Synonyms: малите сипаници, морбили, morbilli, measles
Мастектомија -  Хируршко отстранување на едната или двете дојки, делумно или целосно. Најчесто се изведува за да се овозможи лечење на ракот а во некои случаи, и превентивно, со цел да се спречи ракот.
Меланом -  Малиген меланом е рак на кожата кој настанува од меланоцитите, клетки кои што се наоѓаат во кожата еланом и се одговорни за создавање на пигментот меланин.
- Synonyms: рак на кожа, меланин, меланоцити
Мениеровата болест -  Нарушување на внатрешното уво, во поглед на ендо-лимфатичен хидропс, кое се карактеризира со специфичен тријас на симптоми: вертиго, тинитус и флуктуирачка редукција на слухот.
Менопауза -  Климактериумот е природна состојба во животниот циклус кај жената, кој настанува помеѓу 44-тата и 55- тата година од животот. Означува намалување на менструациите, кои најпрво може да се помалку обилни и нередовни, пред сосем да престанат.
- Synonyms: климактериум
Метхемоглобинемија -  Оваа состојба е производ на зголемување на количеството на метхемоглобин, форма на хемоглобин, кој за разлика од нормалниот хемоглобин, не може да поврзе кислород. Заради намалената способност на пренесување на кислород во крвта, луѓето кои што патат од оваа состојба имаат сина боја на кожата.
Невралгија -  Болест при која се појавуваат болка во областа на некој нерв или на одделни негови гранки. Болка која најчесто се појавува во пределот на главата или лицето.
- Synonyms: невралгии
Невродермитис -  Воспаление на кожата во вид на егзема со силен нагон за чешање. Најчести точки на чешање се врат, зглобови, скалп, рамена, глуждови и внатрешниот дел на рацете.
- Synonyms: егзема
неоплазма - 

Новосоздадена творба во организмот, настанала поради различни надворешни или внатрешни фактори односно причинители. Зборот "неоплазма" може да се дефинира и како абнормална маса на клетки или ткива настаната поради нивен абнормален раст и развој.

Номофобија -  Страв да се остане без телефон. Постојат многу истражувања кои потврдуваат дека многу луѓе патат од ваков вид на фобија. Сè уште е дискутабилно дали оваа состојба треба да се води како фобија или вознемиреност.
- Synonyms: фобија
Овариум -  Јајник, парен орган кој лежи во fossa ovarica. По својот изглед асоцира на бадем. Јајниците се парни женски полови жлезди во кои созреваат женските полови клетки (јајце клетки) и кои лачат два женски полови хормони – естроген и прогестерон.
- Synonyms: јајник, јајници
Овулација -  Процес во кој зрелата јајце клетка се ослободува од јајникот и е спремна за оплодување. Овулацијата е време од менструалниот циклус кога жената е плодна. Се случува еднаш во месецот, односно еднаш во текот на еден месечен циклус на жената.
- Synonyms: овулирање
ОГТТ (OGTT) -  Орален глукоза толеранс тест е тест за детекција на нарушена гликозна толеранција. Оралниот тест за толеранција на глукоза ја мери способната на телото да ја искористува гликозата. Се користи за дијагноза на предијабетес и дијабетес, најчесто за време на бременост
- Synonyms: орален глукоза толеранс тест
Опстипација -  Затвор, запек значи отежнато празнење на цревата и е едно од најчестите цревни заболувања. Симптоми на опстипација: тврда и сува столица, неможност од празнење и покрај потребата, тегоби во стомакот итн.
- Synonyms: запек
Остеоартритис -  Дегенеративната болест на зглобовите, која се однесува на болки или воспаление кое може да биде последица на систематско губење на коскеното ткиво во зглобовите. Тоа е најчест облик на артритис, особено кај старите луѓе. Кај остеоартритисот, заштитата на крајот на коските во зглобовите, особено во ‘рбетот и во нозете постепено се истрошува.
- Synonyms: дегенеративна болест на зглобовите
Пагетова болест -  Ретка болест на дојката, која се карактеризира со црвена, перутеста лезија на брадавицата и ареолата. Најчесто се појавува кај веќе постоечки рак на дојка.
ПАП -  Папаниколау тест, едноставна и безболна метода на земање брис од грло на матка со цел микроскопска анализа на клетките и откривање на воспалителен процес, причинители на инфекции, бенигни и малигни промени и други хистопатолошки промени.
- Synonyms: папаниколау тест
Папилома -  Бениген тумор на кожата или на слузницата, најчесто во форма на брадавица.
- Synonyms: папиломи
Паркинсонова болест -  Дегенеративна болест на нервниот систем. Болеста настанува како резултат на губење на нервните клетки во делот на мозокот наречен substantia nigra, каде што се произведува допамин. Причината за пропаѓањето на овие нервни клетки не е позната.
- Synonyms: паркинс, substantia nigra
Паџетова болест -  Заболување на коските кое се карактеризира со прекумерна ресорпција, продукција и дезорганизација на коските. Причините за појавување не се познати и почесто се појавува кај мажите. Се манифестира со болка, деформација и фрактури, а најзафатени делови се карлицата, 'рбетниот столб и черепот.
- Synonyms: morbus paget
ПГД -  Преимплантациски генетска дијагноза кој се прави на самите ембриони пред истите да се вратат во матката на жената. Со оваа метода се откриваат генетски болести кај ембрионите и дава можност само здравите ембриони да се вратат во матката на жената.
- Synonyms: Преимплантациски генетска дијагноза
ПГС -  Предимплантацискиот генетски скрининг е соодветен термин за тестирање на целокупните хромозомски нормалности кај ембрионите. Истата не ги гледа болестите, туку скрининг на ембрионот за нормални хромозомски вредности.
- Synonyms: предимплантациски генетски скрининг
Пертусис - 

Е сериозна инфекција на белите дробови предизвикана од бактерија (Bordetella pertussis). Голема кашлица е многу заразно заболување кое предизвикува напади на кашлица и може да биде исклучително тешка болест кај малите бебиња кај кои дишните патишта многу мали и неразвиени и може да заврши со смртен исход.


- Synonyms: голема кашлица, црна кашлица, магарешка кашлица
Перфузија -  Физиолошки процес на довод на крв до капиларите на еден орган.
Плацебо ефект -  Mедицински феномен каде резултатите на медицинскиот третман се предизвикани од идеите на пациентот за тоа колку е ефективно лекувањето. Терминот особено се употребува кога пациентот драматично реагира на физиолошки неактивно лекување.
- Synonyms: плацебо
Пробиотици -  „Добри бактерии“ кои го подобруваат и зајакнуваат имунолошкиот систем, ја помагаат перисталтиката и функционирањето на цревата. Неминовно е кога се примаат антибиотици паралелно да се користат и пробиотици. Тие делуваат превентивно на стимулирање на имунолошката улога на цревната лигавица.
- Synonyms: пробиотик, добри бактерии
Просопагносија -  Неспособност да ги препознаете луѓето по нивните лица.
Пункција - 

Рана која настанала како резултат на прободување на кожата со шилест предмет. Настанува најчесто со убод од игли, шајки и други остри сечила. Обично се работи за длабок тип на рана, со која се оштетуваат и внатрешните ткива па, понекогаш се прима и вакцина против тетанус како дополнителна заштитна мерка.

Радиотерапија -  Лекување на канцерозно ткиво или на некои немалигни тумори со помош на зрачење, подразбира користење на јонизирачки зраци во третманот на пациентот со канцер. Зраците користени во радиотерапијата имаат цел да го спречат растењето на канцерозните клетки или да ги уништат истите.
- Synonyms: Радиотерапија, Јонизирачки зраци
Рахитис -  Метаболично заболување на коските во фаза на растењето. Се јавува како последица на недостаток на витаминот Д за време на растењето.
- Synonyms: коскено заболување
Ревматоиден артритис -  Хронична и прогресивна автоимуна болест која предизвикува воспаление, болка, оток и вкочанетост на зглобовите и ткивата околу зглобовите, како и ограничување на движењето и функцијата на различни зглобови.
- Synonyms: артрит
Ринопластика -  Моделирање на носот, е една од најраширните постапки за пластична операција. Се користи за намалување или зголемување на носот, може да ја смени формата на работ и сводот од носот, може да ги намали ноздрите или да го смени аголот на носот во однос на горната усна. Исто така, таа може да поправи и некои вродени аномалии и може да помогне во решавањето на проблемите со дишењето.
- Synonyms: операција на нос
Рубеола -  Заразна вирусна болест која кај повеќето луѓе се манифестира со лесни до умерени симптоми. Најголемата опасност е за трудниците каде во раната бременост може да предизвика вродени дефекти на фетусот или спонтан абортус. Постои вакцина.
Сајберфобија -  Како ирационален страв од компјутери или технологија, што претставува резултат од притисокот на модерното општество кое претпоставува учење на нови технологии.
- Synonyms: страв од компјутери
Синузитис -  Инфекција, односно воспаление на мембраната од синусните шуплини. Најчесто се јавува како последица од настинка и врши болка и притисок во главата и лицето. Може да биде акутен (ненадеен) или хроничен (долготраен).
- Synonyms: синус, синуси
Скелодермија -  Прогресивна системска склероза која се карактеризира со стврднување на кожата поради преголем колаген. Се карактеризира со оштетување на малите крвни садови на кожата и внатрешните органи и во просек, од неа повеќе заболуваат жените. Од 3 до 12 луѓе на еден милион, патат од ова заболување, па затоа се смета за ретка болест.
- Synonyms: системска склероза
Спектрофобија -  Страв од огледала, поточно од гледање на својот одраз во огледало. Оваа фобија најчесто е поврзана со трауми и трауматични настани, во кои жртвите тврдат дека виделе духови.
- Synonyms: страв од огледала
Стилова болест -  Позната и како детски јувенилен ревматичен артритис, се карактеризира со хронична температура и анемија. Болеста може да има и секундарно дејство на срцето, белите дробови, очите и нервниот систем. Појавите на артритис кај децата на возраст под пет години може да траат неколку недели и повторно да се вратат, иако симптомите се помалку изразени кај повторените напади. Лекувањето главно е исто како кај возрасните.
- Synonyms: детски јувенилен ревматичен артритис
Супер бубачки -  Микроорганизми во кои спаѓаат микроби, бактерии и некои фунги, како габички и печурки коишто се отпорни на антибиотици.
- Synonyms: микроорганизми, микроби
Тахикардија -  Симптом кој претставува покачување на бројот на чукања на срцето (срцева фреквенција) над физиолошките граници. Кај човекот, физиолошка граница зависи од животното доба, а кај возрасните луѓе изнесува повеќе од 100 отчукувања во минута.
- Synonyms: забрзано срцево отчукување
Тендинитис -  Акутна иритација на тетивите прицврстени за зглобовите како рамото, лактот, коленото, зглобот на раката, петата, итн. и тоа после одредена активност. Третманот опфаќа одмор, антиинфламаторни лекови, инјекција на кортикостероид во болниот предел и физикална терапија.
- Synonyms: иритација на тетиви
Типогликемија -  Способност да се прочитаат зборови во кои сите букви, освен првата и последната, се погрешно напишани. Оваа состојба сè уште не е целосно испитана.
Тромбоцити -  Крвни плочки кои се цитоплазматични фрагменти во крвта и се едни од формативните елементи. Тие имаат витална улога во коагулацијата (згрутчување) на крвта. Ако некој крвен сад е оштетен (на пример, со пресекување или со модринки), тромбоцитите брзо одат на местото и се групираат за да ја затворат пукнатината.
ТСХ (TSH) -  Thyroid stimulating hormone (тиреостимулирачки хормон или тиротропин) е хипофизен хормон кој преку регулација на активноста на тироидната жлезда, игра голема улога во одржувањето на нормалните циркулациски нивоа на јодотиронините, T4 и T3. Тој ја стимулира тироидната жлезда да лачи повеќе тироидни хормони. Доколку овој хормон е над дозволените граници, може да предизвика зголемување на тироидната жлезда и да настане гушавост.
- Synonyms: хипофизен хормон
Ќелавост -  Физиолошка состојба како резултат на хормоналните влијанија кај оние поединци што имаат генетска предиспозиција. Се манифестира со делумен или целосен недостаток на влакна на косата на главата.
- Synonyms: ќелав
Увула -  Латинско име на ресичката, односно малото парче месо што виси во задниот дел на човечката уста и се наоѓа помеѓу непцето и грлото. Потекнува од латинскиот збор за грозје поради формата која што е како мал цилиндер.
- Synonyms: ресичка
уретропиелографија - 

Медицински процедура која се користи за визуализација на уретерите и бубрежниот систем со вбризгување контраст во вената на пациентот со што се добива детален приказ на уринарниот систем и бубрезите.

Уринарна инконтиненција -  Неспособност за контрола на урината односно неволно испуштање на урината. Инконтиненцијата најчесто се јавува како резултат на ослабени мускули на карличното дно.
- Synonyms: урина
урографија - 

 Радиолошка техника што се користи за проценка на уринарниот систем: бубрези, уретери и мочен меур.

Уртикарија -  Алергиска реакција на кожата, карактеризирана со појава на осип. Изгледот на осипот е идентичен со промените на кожата кои ги предизвикува копривата при контакт со кожата. Уртикаријата може да се јави на било која возраст.
- Synonyms: кожна алергија
Фагоцитоза -  Способност на фагоцитите да ги уништуваат бактериите и туѓите тела во организмот.
Фарингитис -  Хроничен фарингитис е воспаление на грло, кое скоро никогаш не е изолирана болест туку може да зависи од многу фактори како: сув и загаден воздух, пушење, мукозна иритација и други надворешни фактори, но и од внатрешни како: разни инфекции, хормонални нарушувања или системски заболувања.
- Synonyms: хроничен фарингитис, воспаление на грло
Фобофобија -  Нерационален страв од фобии или од нивно развивање. Страв од самиот страв е фобија.
- Synonyms: фобија, фобии
Фоликулометрија -  Ултразвучна постапка со која се мери растот на фоликулите кои се носители на јајните станици. Кај жените во репродукциски период, ова испитување се врши во средината на менструалниот циклус. Испитувањето е безболно, но мора да се врши секој ден, се со цел да се утврди дали доаѓа до овулација или не.
- Synonyms: раст на фоликули
ХДЛ -  Липопротеини со висока густина кои го враќаат вишокот на холестерол во црниот дроб. Овој холестерол се смета за „добар холестерол“. Тој ја создава еластичноста на крвните садови и неговиот недостаток во организмот ги прави крвните садови крути и нееластични.
- Synonyms: липопротеин, липопротеини, холестерол
Хемоглобин -  Респираторен пигмент на ‘рбетниците. Од него потекнува црвената боја на еритроцитите, а со тоа и на крвта. Хемоглобинот ги зема молекулите на кислород од белите дробови и ги ослободува онаму каде што му се потребни на телото, односно, овозможува транспорт на кислородот до сите ткива во телото.
- Synonyms: респираторен пигмент
Хернија - 

Целосно или делумно испакнување на органите од нивното нормално место, предизвикано од олабавување на мускулниот ѕид што треба да ги држи на место.


- Synonyms: кила
Хиперхидроза -  Или профузно потење, е појава на прекумерно или засилено лачење на потните жлезди на различни делови на телото.
Хипогликемија -  Состојба на намалено количество на шеќер (гликоза) во крвта. Најчесто се јавува како компликација кај пациенти со дијабетес кои што користат терапија со инсулин.
Хипокампус -  Делот од мозокот одговорен за претворањето на краткотрајните мемории во долготрајни мемории и за просторна навигација.
Хипопотомонстросесквипедалиофобија -  Необјаснет страв од долги зборови. Оваа фобија сè повеќе се зголемува со новите генерации кои што комуницираат исклучиво преку текст пораки.
Холестерол -  Вид на маснотија која се разнесува низ телото преку крвта. Високи нивоа на холестерол се таложат на артериските ѕидови, што го зголемува ризикот од појава на мозочен удар и срцев удар.
- Synonyms: масти во крвта
ХПВ вирус -  Полово пренослива болест предизвикана од хуман папилома вирусот. Досега се идентификувани 130 видови на ХПВ вирусот, а постојат високоризични и нискоризични типови на ХПВ. Најподложни на овој вирус, се девојки и млади жени, додека мажите се тивки носители на вирусот.
- Synonyms: хуман папилома вирус
Хрометофобија -  Преголем страв од пари. Оваа фобија се поврзува со стравот од микробите во парите, што не треба да се поистовети со страв од богатство, бидејќи оние кои што патат од оваа фобија, најчесто користат кредитни картички.
Цервикс -  Најнискиот дел на матката, односно на грлото на матката помеѓу мочниот меур и дебело црево. Цервиксот доаѓа во контакт со спермата при сексуален однос без заштита, а тоа го прави ранлив на полово преносливи болести.
- Synonyms: грло на матка, матка
Цијаноза -  Сина обоеност на кожата и на усните од студ, алкохолизам и од некои болести.
ЦИН -  Цервикална интраепителијална неоплазија. Поставување на дијагноза на ЦИН, значи постоење на абнормално ткиво или промена во структурата на нормалниот епител на грлото на матката. Постојат три типа на ЦИН, кои во поранешната класификација се нарекуваа дисплазии: ЦИН 1 - низок степен на дисплазија, ЦИН 2 - среден степен на дисплазија и ЦИН 3 - тежок степен на дисплазија. ЦИН се открива со помош на ПАП тест.
- Synonyms: цервикална интраепителијална неоплазија, дисплазии, ПАП
Цироза -  Болест на црниот дроб која се јавува како последица од оштетување на клетките во црниот дроб. Најчесто се јавува кај лица кои подолго време консумираат алкохол во големи количини, а црниот дроб не е способен да се ослободи брзо од тие штетни материи, и како последица на тоа, се јавува оштетување на клетките кое води до цироза.
- Synonyms: оштетен црн дроб
цистоскопија - 

Процедура за испитување на внатрешноста на мочниот меур и мочните канали со помош на мал уред цистоскоп.

Чир на желудник -  Оштетување на слузокожата на желудникот, кое се јавува како рана, вдлабочена во желудочниот ѕид. Може да биде акутен и хроничен. Станува збор за релативно честа болест која се одликува со карактеристични клинички симптоми.
- Synonyms: рана на желудник
Чума -  Црна смрт, специфична болест предизвикана од Yersinia pestis. Постојат три поголеми манифестации: бубонска чума, септисемичка чума и пневмонска чума. За чума се смета и секоја болест која предизвикува оток на лимфните јазли (бубо), пандемија која се создава од таква болест, или било која високо заразна болест која може да предизвика епидемија или пандемија.
- Synonyms: yersinia pestis, бубо, пандемија
Џумка -  Оток на коска, обично на главата како последица од удар.
- Synonyms: оток на коска
Шок -  Медицински термин кој дефинира состојба каде ткивата во организмот не добиваат доволна количина на кислород и потребни нутриенти кои им овозможуваат на клетките правилно да функционираат.
- Synonyms: шокови, намален кислород
Штитна жлезда -  Тироидеа, е ендокрина жлезда сместена непосредно под гркланот, од двете страни на душникот. Има форма на штит или пеперуга. Таа го користи јодот за да произведе тироидни хормони а овие хормони го регулираат метаболизмот и имаат влијание врз растот и други важни функции во организмот.
- Synonyms: тироидеа
Шуга -  Состојба на иритирана кожа. Може да се јави кaj сите возрасни групи без разлика на социјалното ниво. Предизвикувач е паразитот sarcoptes scabiei var.hominis и манифестацијата на болеста е од токсичните агенси и супстанци кои тој ги испушта. Децата се најизложени на оваа болест. Паразитите се шират со близок контакт со заболено лице, преку користење на лични работи.
- Synonyms: sarcoptes scabiei var.hominis

Споделете со пријателите!