Дијареаата е најчестиот здравствен проблеми во земјите во развој и првата причина за хоспитализација кај децата.
Дијареата е честа манифестација на многу гастроинтестинални заболувања. Тоа значи намалување на фекалната конзистентност и се јавува кога постои дисбаланс помеѓу цревната апсорпција и секреција на водата. Дијареаата е најчестиот здравствен проблеми во земјите во развој и првата причина за хоспитализација кај децата. Третманот на дијареа во основа се состои од замена на изгубените течности преку орален рехидрациски раствор (ОРС). Употребата на ОРС кај дијареа ја намалува стапката на смртност и морбидитет на болеста, но не доведува до намалување на времетраењето на дијареата и нејзиниот интензитет.
Според Светската здравствена организација се препорачува хипотоничен орален рехидратен раствор, затоа што постои ризик од хипернатремија и појаки и почести столици, при користење на хипертоничните раствори. Пробиотиците се јавуваат како една од алтернативите кои можат да го скратат времетраењето на дијареата. Употребата на јогурт (како пробиотик) во третманот на дијареа е позната пред многу години. Обединетите нации и Светската здравствена организација ги дефинираат пробиотиците како „живи микроорганизми“ кои, кога се администрираат во соодветни количини, даваат здравствена корист на домаќинот.
Следниве пробиотици вклучувајќи ги и Lactobacillus GG, Lactobacillus reuteri и Saccharomyces boulardii, се ветувачки агенси за подобрување на текот на акутната дијареа кај децата. Меѓу нив, сите се бактерии, освен S. boulardii, кој е квасна габа. Saccharomyces boulardii е непатоген, нетоксичен вирус на квасец. Тоа е тропскиот квасец кој се наоѓа во постојана едноклеточна состојба. Првпат беше опишан во 1920 година од страна на микробиологот Анри Булер. Квасецот, кој сега го носи неговото име, има оптимален раст на температура од 37°C и преживува премин низ сите нивоа на дигестивниот тракт. Подоцна се користел во Франција за третман на дијареа во почетокот на 1950 година.
Saccharomyces boulardii има директен антагонистички ефект врз многу патогени. Неговата ефикасност се припишува на директен инхибиторен ефект врз растот на патогените соеви, антисекреторен ефект со специфично врзување на токсините на цревните рецептори и трофичен ефект врз ентероцитите со стимулација на ензимска активност и неспецифични и антиинфективни механизми како што е антиинфламаторна активност. Saccharomyces boulardii секретира протеаза за која се покажа дека неутрализира одредени бактериски токсини. Исто така може да го стимулира имуниот одговор.
Како да се препознае дехидратацијата и што да се преземе:
- Блага дехидрација е „нормална“: слабо сува уста, жед, 1 мокра пелена за 6 часа;
- Сепак за дете кое нема ниту 1 мокра пелена во рок од 8 часа треба да се побара медицинска помош;
- Кај децата мора да се надополнуваат изгубените течности. Ако не поднесуваат или одбиваат, треба да се пијат благи напитоци пр. сок од јаболко, морков, бистри супи, изотонични раствори или оризова вода;
- Деца со изразена дијареа и повраќање треба да користат орални рехидратациски средства (ОРС). ОРС осигурува внес на натриум, калиум и други електролити со кои се надополнува изгубената сол и јаглехидрати. ОРС се специјално дизајнирани за состојби кога настапува умерена до силна дехидрација: воспаление на очи, недостаток на солзи, сува уста и помалку од една мокра пелена на 6 часа;
- Надополнување на течностите за да се избегне дехидрација по пат на често внесување на мали количини на течност се до намалување на интензитетот на симптомите;
- Добар извор на течност се бистри супи или бујони бидејќи ја надополнуваат потребната сол;
- Децата кои не се дехидрирани треба да продолжат со нормална исхрана (доење);
- Популарната терапија за дијареа – BRAT диета, со која се ограничува внесот на храна на: банани, ориз, рендани јаболка и двопек – повеќе не се препорачува заради несоодветен внес на нутриентите.
М-р фарм. Љупчо Јаноски
