Децата од секоја земја, култура, социјален и општествен слој се соочуваат со многубројни форми на злоупотреба, запоставеност, експлоатација и насилство
Меѓународниот ден на децата е прогласен од страна на Генералното собрание на Обединетите нации на 20 ноември во 1954 година, со идејата да се промовира меѓународна сплотеност, свест помеѓу децата во светот и подобрување на доброто на децата. Оттогаш 20-ти ноември станува симболична и важна дата за децата во целиот свет. Таа го означува и денот кога Генералното собрание на Обединетите нации ги усвои Декларацијата за правата на детето во 1959 година и Конвенцијата за правата на детето во 1989 година. Овогодишната тема којашто ќе биде во фокусот на настаните и кампањите за Меѓународниот ден на децата гласи „Стоп за насилството врз децата“ – Stop Violence Against Children.
Според УНИЦЕФ, секоја година милиони деца во светот се жртви на различни форми на насилство што поминуваат незабележани и непријавени во надлежните институции.
Децата од секоја земја, култура, социјален и општествен слој, се соочуваат со многубројни форми на злоупотреба, запоставеност, експлоатација и насилство, а некои од нив, меѓу кои физичкото казнување и сексуалната злоупотреба, сè уште остануваат законски и социјално оправдани во некои земји во светот. Чиновите на насилство и злоупотреба што влијаат негативно на физичкото и психичкото здравје на децата вообичаено се случуваат во домовите, училиштата, институциите и заедниците, како и во случаи на вооружени конфликти и природни катастрофи.
20 ноември е денот со кој се одбележува издигнувањето на свеста за борбата против насилството којашто продолжува секој ден. Светските организации и асоцијации организираат настани и кампањи преку кои нè поттикнуваат да се придружиме во борбата против сите форми на злоупотреба и насилство коишто може сериозно да влијаат на физичкиот и психички развој и интегритет на детето.
Форми на насилство врз децата
Сексуална злоупотреба
За сексуална злоупотреба се смета чинот кога дете станува сексуален партнер на возрасен. Секое дете на возраст помала од 18 години коешто е злоупотребено од возрасен за полови задоволувања е сексуално злоупотребен. Сексуалната злоупотреба може да биде во форма на изразување нежност и допирање, егзибиционизам (разголување) и полов однос и може да се случува на повеќе места меѓу кои се и училиштето, домот и воспитната установа.
Силеџиство
За силеџиство се смета чинот кога детето е физички или психички злоупотребувано од свој врсник. Силеџиството најчесто се појавува кај децата на предучилишна и училишна возраст и може да случи помеѓу ѕидовите на едукативните установи, просториите за спортување, како и на отворени простори каде што децата се дружат и играат.
Физичко казнување
Физичкото казнување во минатото било многу честа форма на насилство врз децата во училиштата и воспитните установи. Денеска во некои земји сè уште се практикува оваа форма на „дисциплинирање“ на децата од страна на воспитувачите и наставниците коишто сметаат дека децата треба да се воспитуваат на тој начин, но во многу делови од светот е целосно искоренета и забранета. Физичкото казнување, исто така, е присутно во домовите и претставува чин во кој родителите го казнуваат своето дете со тепање и малтретирање.
Емотивна и вербална злоупотреба
Оваа форма на злоупотреба често се манифестира заедно со физичките форми на злоупотреба, но многупати може да биде самостојна. Како и останатите форми, присутна е во училиштата, домовите и воспитните установи. Емотивната и вербална злоупотреба врз децата вклучува навредливи имиња, викање, закани и омаловажувања. Може да се случи помеѓу дете и дете, но и помеѓу дете и родител, воспитувач или наставник.
Негрижа и запоставување
Запоставувањето и негрижата за децата се случува од страна на родителите и воспитувачите. Оваа форма на злоупотреба подразбира несоодветно место за живеење, недоволно храна и облека, како и несоодветна хигиена и грижа за здравјето на детето. Меѓудругото, вклучува и несоодветна или недоволна физичка и емотивна згриженост на детето, како и целосно напуштање што влијае на неговиот психички и социјален развој.
Знаци што покажуваат дека возрасен е злоупотребувач или дете е злоупотребувано
Многу често иако се жртва на насилство во домот или училиштето, децата се плашат да се доверат некому. Оттука, тие на други начини го манифестираат стравот од повторна злоупотреба, а последиците од претходните се забележителни преку различни телесни знаци и промени во расположението меѓу кои:
- рани и модринки;
- плачење;
- несоница;
- мокрење во сон;
- драстични промени во расположението и во однесувањето;
- бегање од дома или од училиште;
- избегнување на комуникација со родител/наставник или другар/соученик
Освен кај децата, одредени знаци и различни начини на однесување може да се забележат и кај родителите, наставниците или воспитувачи преку кои може да се препознае дали се насилници или злоупотребувачи, како и знаци и фактори што навестуваат можна злоупотреба на деца од нивна страна:
- бил злоупотребуван како дете;
- не се грижи за здравјето и физичкиот изглед на своето дете;
- ги запоставува и не се грижи за децата во училиште;
- има проблеми со алкохол или дрога;
- брзо го губи трпението и е нетолерантен;
Заштита на децата од насилство
Ако сте родител, воспитувач или наставник и забележите било какви промени во расположението или физичкиот изглед кај дете, обидете се да разговарате со него или пријавете го случајот во некоја од надлежните институции. Информирајте се и истовремено информирајте ги децата за различните форми на насилство и подучувајте ги да не се плашат и да се доверат некому доколку се жртви на насилство.
