Исхрана и третман на ревматоиден артритис
Што е ревматоиден артритис?
Ревматоидниот артритис е хронично системско автоимуно воспалително заболување на сврзното ткиво кое првенствено се манифестира со болка, вкочанетост и отекување на зглобовите, а може да има и системски манифестации. Се карактеризира со симетричен полиартритис, обично на малите зглобови на рацете и нозете. Болеста започнува со продромални симптоми во форма на слабост, малаксаност, намален апетит, болни зглобови со чувство на вкочанетост особено наутро. Без третман, постојаното воспаление доведува до оштетување и деформација на зглобната ‘рскавица и предизвикува траен инвалидитет.
Процесот започнува во синовиумот, мембраната што го опкружува зглобот, формирајќи заштитна кеса. Оваа кеса е исполнета со течност која го подмачкува зглобот, т.н. синовијална течност. Освен што ги штити зглобовите, оваа течност обезбедува хранливи материи и кислород до ‘рскавицата и мазното ткиво кое ги обложува краевите на коските. ‘Рскавицата е изградена првенствено од колаген, структурен протеин, кој формира мрежа од влакна и на тој начин ги поддржува зглобовите. Кај ревматоидниот артритис, постојаниот воспалителен процес кој влијае на синовиумот постепено го уништува колагенот, при што се намалува просторот во зглобот и на крајот се уништува самата коска. Болеста е долготрајна со наизменични периоди на ремисија и егзацербација на симптомите. Ревматоидниот артритис предизвикува анемија и влијае на нервите. Пациентите се изложени на ризик од склеритис, воспаление на крвните садови на окото што може да предизвика оштетување на рожницата. Најчесто се заболени луѓе на возраст од 35 до 55 години. Просечниот животен век на мажите со тежок РА е намален за 7 години, а на жените за 4 години. Најчестите обрасци на смрт се васкуларни инциденти поради атеросклероза, малигнитет и инфекции.
Третман на ревматоиден артритис
Ревматоидниот артритис се лекува со лекови и промени во животниот стил. Многу препарати се користат за ублажување на болката и забавување на прогресијата на болеста, но се уште нема соодветна програма за лекување. Целта на повеќето медикаментозни терапии е долгорочно намалување на воспалителниот процес, намалена болка, спречување на оштетувањето на коските и лигаментите на зглобовите и зачувување на подвижноста. Во почетокот обично се користат нестероидни антиинфламаторни лекови (НСАИЛ), кои ја ублажуваат болката со намалување на воспалението. Корисна може да биде и долготрајна употреба на додатоци во исхраната на база на колаген, куркума, глукозамин, ѓумбир, индиски темјан итн. Истите помагаат за здравје на зглобовите, тетивите и лигаментите.
Исхрана кај ревматоиден артритис
Принципите на исхрана кај ревматоидниот артритис се засноваат на здрава, редовна и умерена исхрана. Ова подразбира диета базирана на овошје, зеленчук и житарки од цели зрна, поголем внес на риба и помал внес на месо и замена на мастите од животинско потекло со растителни масти. Ваквиот начин на исхрана ќе помогне да се одржи идеалната телесна маса и да се подобри општата здравствена состојба. Користење на медитеранска исхрана покажа помага за спречување на атеросклероза и кардиоваскуларни заболувања, кон што овие пациенти се исклучително склони. Медитеранската исхрана се базира на маслиново масло, сина риба, горчлив зеленчук и чаша црвено вино со оброк, додека употребата на месо, млеко, сирење и сложени јаглехидрати е умерена. Истата помага за намалување на воспалението, болката, вкочанетоста и чувствителноста на зглобовите. Исхраната без алергени е исто така корисна, а најчестите алергени кои се елиминираат во исхраната се млечни производи, соја, јаткасти плодови, јајца, бело брашно, некои риби и школки поради нивната висока содржина на хистамин, како и сусам и квасец. На болните од артритис им се препорачува да бидат на свеж воздух и на сонце, бидејќи тоа ја забрзува синтезата на витаминот Д, кој е неопходен за правилно функционирање и синтеза на калциум во организмот.
