Метаболен синдром – карактеристики, ризици и превенција

Метаболен синдром – претставува метаболно заболување што претставува збир од неколку симптоми со повеќе ризик-фактори. Зголемувањето на преваленцијата на метаболен синдром оди паралелно со епидемијата на дебелината. Метаболниот синдром води до инсулинската резистенција што уште се нарекува преддијабетес.

Метаболниот синдром е комплекс на поврзани здравствени проблеми:

• Зголемени вредности на триглицериди
• Намален HDL холестерол
• Зголемени вредности на крвниот притисок
• Зголемени вредности на плазма шеќер на гладно и/или нарушена толеранција на гликоза при претходно третиран дијабетес
• Прекумерна количина на маснотии во половината

Најприфатена хипотеза за механизмите на метаболниот синдром е инсулинската резистенција, отпорност кон метаболните ефекти на инсулинот, состојба при која нормалната вредност на инсулинот во телото предизвикува абнормален биолошки одговор,а зголемената концентрација на циркулирачки масни киселини е тригер за развој на инсулинска резистенција.

Според IDF (International Diabetes Federation) консензусот од 2005, дијагностички критериуми за метаболен синдром се:

• – Централна дебелина, дефинирана како обем на половината ≥ 94 cm за мажи и ≥ 80 cm за жени ПЛУС
• Најмалку два од следниве фактора:
  • Покачени серумски триглицериди на гладно ≥ 1, 70 mol/L или специфичен третман за оваа липидна абнормалност
  • Намален серумски ХДЛ холестерол на гладно < 1,03 mmol/L кај мажи, или < 1,29 mmol/L кај жени или специфичен третман за оваа липидна абнормалност
  • Хипертензија, систолен крвен притисок ≥130 или дијастолен крвен притисок ≥85 mmHg или третман за претходно дијагностицирана хипертензија
  • Покачена гликемија на гладно ≥5,6mmol/l или претходно дијагностициран дијабетес тип 2, или земање на терапија за намалување на шеќерот.
  • Ако вредноста е над 5,6 mmol/l, има строга препорака за изведување орален тест за толеранција на гликоза, но не е неопходен да се дефинира присуството на синдромот.

Во прилог на поставување на дијагноза за метаболен синдром спаѓа и постоење на најмалку три од следните ризик фактори:

• Фамилијарна компонента: роднини од прво колено со дијабетес тип 2
• Обезност: индекс на телесна маса (BMI) ≥ 30 kg/m2
• Хиперурикемија: серумски урати на гладно ≥ 450µmol/l кај мажи, ≥ 340µmol/l кај жени
• Микроалбуминурија: уринарен албумин ≥ 20mg/24 часа
• Хиперинсулинемија: гликемија на гладно ≥ 7,8pmol/l (≥ 13,0 mU/l )

Ако имате дијагностициран метаболен синдром, целта на третманот ќе биде намалување на ризикот од развивање на претходно наведените компликации. Првата линија на третирањето, но што е уште поважно и на превенцијата, е всушност свртувањето кон причините кои довеле до оваа ситуација – нездравата исхрана и лошите животни навики. Одредени суплементи,исто така значително влијаат на нормалниот метаболизам за мастите и шеќерите, така што нивното комбинирање може драстично да ги редуцира ризиците за појава на метаболен синдром. На пример :

• Холин придонесува за нормален липиден метаболизам, за нормален метаболизам на хомоцистеин, за одржување на нормалната функција на црниот дроб.
• Витаминот Б1 придонесува за нормална функција на срцето
• Хромот придонесува за одржување на нормално ниво на гликоза во крвта
• Сув екстракт од лист од банаба – банабата придонесува за одржување на нормален метаболизам на гликоза/јаглехидрати.

Раното откривање и третман на метаболниот синдром има за цел примарна и секундарна превенција на дијабетес мелитус тип 2, како и кардиоваскуларни заболувања (хипертензија, миокарден инфаркт, периферна артериска болест, мозочен удар), а возможно е да влијае и на и депресија и Алцхајмерова болест.

Мр.Фарм Маја Гоцевска