Што претставува LUTS? Зошто настанува LUTS и кои се најзначајните ризик фактори?
LUTS (анг. lower urinary tract symptoms) означува збир на симптоми на долниот уринарен тракт кои значително влијаат на квалитетот на животот на средовечните и постарите мажи и претставуваат значаен економски и јавно-здравствен проблем. Кај мажите, симптомите на LUTS се традиционално поврзани со опструкција на излезот на мочниот меур и најчесто се предизвикани од бенигно зголемување на простатата (BPH). Преваленца на LUTS кај мажите е во просек од 10,3% до 25,1% и истата значајно се зголемува со возраста. Над 90% од мажите над 45 години имаат некои симптоми на LUTS, 50% од мажите помеѓу 50-60 години имаат BPH а дури 90% од мажите над 80 години имаат BPH.
Со оглед на сериозноста на симптомите и етиологијата на основната болест, опциите при LUTS се: активно следење, терапија со лекови или хируршки третман. Активно следење (будно чекање) се препорачува за мажи чии симптоми не се значајни, односно не влијаат на нивниот секојдневен живот и кај кои прогресијата на болеста не се јавува со текот на времето. Медицинскиот третман се користи кај пациенти со умерени до тешки симптоми на LUTS. Во медицинскиот третман се користат блокатори на алфа 1 рецептори, 5 инхибитори на алфа редуктаза, антихолинергици, инхибитори на 5-фосфодиестераза, бета-3 агонисти итн. Во случај на неуспех на медикаментозната терапија, значајна уринарна ретенција, или други причини утврдени од страна на уролог се оди на хируршка интервенција.
Зошто настанува LUTS и кои се најзначајните ризик фактори?
Точната етиологија на LUTS не е целосно позната. Најзначајните фактори на ризик поврзани со LUTS се метаболички синдром, дијабетес, дебелина и кардиоваскуларни болести.
Дисфункција на мочниот меур може да биде една од причините за LUTS, вклучувајќи хиперактивен мочен меур (OAB), намалена детрусорна активност (UB), како и други структурни и функционални абнормалности на уринарниот систем и околните структури (дистални уретрални камења, страни тела, тумори на мочен меур, уринарни инфекции итн.)
Воспалението на простатата исто така игра улога во патогенезата и прогресијата на БПХ.
Многу други невролошки состојби, исто така, можат да придонесат за појава и прогресија на симптомите, особено ноктурија. Неодамнешните докази од опсервационите студии укажуваат на двонасочна поврзаност помеѓу симптомите на долниот уринарен тракт (LUTS) и депресијата кај мажите.
Кои се највпечатливите симптоми на LUTS?
Симптомите на LUTS може да бидат:
- опструктивни (симптоми на мокрење): чекање за почеток на мокрење, ослабен млаз на урина, испрекинат млаз, мокрење во два чина, напрегање при мокрење, терминално капење на урина.
- иритативни (симптоми на складирање): уринарна инконтиненција, итно мокрење, често мокрење, ноќно мокрење (ноктурија).
- Симптоми после мокрење: чувство на некомплетно празнење на мочниот меур, капење на урина, постмикциска ургенција, инконтиненција после мокрење.
Нарушувањата можат да бидат минимални, па се до оние кои можат значително да го нарушат квалитетот на животот и здравјето на мажот. Честото мокрење го нарушува општествениот живот, ноктуријата го нарушува сонот и доведува до хроничен замор, поради што се нарушува сексуалниот живот и психолошкото здравје на мажот. Понатамошната прогресија води до хронично задржување на урината со последователни чести инфекции, формирање на камења и евентуално оштетување на функцијата на бубрезите.
Заради сето ова особено е важно мажите после 45тата да спроведуваат редовни уролошки контроли, а во случај на појава на некои од горенаведените симптоми да се јават на својот лекар за понатамошни испитувања.
