Гинко билоба е најстарото растение на светот. Чарлс Дарвин уште го нарекол и жив фосил, затоа што се смета дека е првиот растителен вид во облик на стебло, стар околу 225 милиони години. Гинкото е единствено растение кое успеало да ја преживее леденото доба, а како резултат на тоа се стекнало со силен имунитет. Отпорно е на екстремно ниски (до -30 степени Целзиусови), но и на високи температури, не подлежи на болести, ниту пак го напаѓаат инсекти, па оттука поединечни примероци се стари и по 1000 години. Во автентичен див облик како ендемски вид, денеска гинкото може да се сретне само во планините на Југоисточна Кина. Гинко билоба веќе со векови се користи во оваа древна земја првенствено како лек за различни болести, астма, болести на бронхиите и белите дробови, како и за подобрување на периферната и мозочната циркулација на крвта.
Современата медицина, пак, го нагласува превентивното лековито делување со што гинкото стана најупотребуван природен препарат на денешницата. Само за илустрација, до 2014 година за него се објавени преку 3000 научни трудови, посветени на неговите лековити својства, а во Германија годишно се препишуваат повеќе од пет милиони рецепти за користење на гинко билоба. За лек се користат листовите, семките, месната обвивка околу семките, коренот и кората на дрвото. Од листовите денеска во фармацевтската индустрија се прави екстракт кој ја подобрува циркулацијата и памтењето.
Гинко билоба екстракт (активни компоненти)
ГИНКОФЛАВОНОИДИ
- Гинкофлавоноидите имаат силно антиоксидативно дејство (10 пати помоќно од флавоноидите во цитрусите и боровинките)
- Зголемен проток на крв – акумулација и искористување на гликоза и кислород во мозочните клетки
ТЕРПЕНИ (гинколиди, билобалиди)
- Инхибиција на фактори на активирање на тромбоцити (PAF)
- Учествуваат во намалување на воспалението како и заштита на нервните клетки.
Придобивки од користењето на екстрактот на гинко билоба
Придобивките од користењето на екстрактот од гинко билоба се многубројни, но главно се фокусираат на мозочните функции и циркулацијата на крвта.
1. Подобрена циркулација на крв
Гинкото ја подобрува циркулацијата на крвта со тоа што ги шири крвните садови и ја намалува вискозноста на крвта. Една студија, пак, покажала дека кај луѓето со срцеви заболувања кои употребувале гинко, протокот на крв се зголемува дури за 12 проценти во повеќе делови од телото. Ова својство на гинкото му се припишува на циркулирачкиот азотен оксид, којшто го содржи, соединение одговорно за проширување на крвните садови.Како резултат на подобрената циркулација гинкото помога и ги штити клетките од недостаток на кислород, зголемувајќи ја енергијата во ткивата. Со тоа крајниот резултат е и подобрен тонус на венските крвни садови и намалена пропустливост на капиларите.
2. Подобрена мозочна функција
Подобрувајќи ја мозочната микроциркулација и снабдувањето на мозокот со кислород, гинкото директно влијае на подобрување на функцијата на мозокот и кај здарвите лица. Неколку мали студии покажуваат дека употребата на екстракт од гинко може да ги зголеми менталните перформанси, подобрувајќи ја меморијата, фокусот и способноста за запазување.
3. Моќен антиоксидант
Гинкото делува и како моќен антиоксиданс. Оваа лековита билка во себе содржи високо ниво на флавоноиди, благодарение на кои има силно антиоксидативно дејство со што ги неутрализира штетните ефекти на слободните радикали.
Омега-3 масни киселини
Омега-3 масните киселини се есенцијални масни киселини со кои се поврзуваат многу здравствени придобивки. Постојат 11 различни омега-3 масни киселини, но најважни се три и тоа: ALA (алфа-линоленска киселина), EPA (еикозапентаноична киселина) и DHA (докозахексаноична киселина). ALA најмногу се наоѓа во продукти од растително потекло, додека пак EPA и DHA се наоѓаат во продукти од животинско потекло и тоа најмногу во масни риби. Тие се есенцијални за човекот затоа што се неопходни за нормално функционирање, а телото не е способно само да ги синтетизира. Омега-3 масните киселини мораме да ги внесуваме егзогено преку храна или во случај на потреба преку додатоци во исхрана. Овие масни киселини не се користат за енергија, тие играат важна улога во многу физиолошки процеси како што е пред се воспаленијата, правилното функционирање на срцевиот мускул и на мозокот. Дефицит од омега-3 масни киселини се поврзува со пониско ниво на интелигенција, депресија, кардиоваскуларни проблеми, артритис, канцер, како и многу други здравствени проблеми.
ALA е најпозната омега-3 масна киселина. Оваа масна киселина претежно се наоѓа во продукти од растително потекло и во телото е потребно да се конвертира во EPA или DHA за да може да се искористи,а не само за генерирање на енергија. Нашето тело ја користи EPA за да продуцира сигнални молекули наречени еикозаноиди кои во телото имаат низа физиолошки улоги, но пред се ја намалуваат инфламацијата. DHA е битна структурна компонента на кожата и на ретината во очите. DHA исто така е многу важна за правилен развој на мозокот на децата, но и за правилна мозочна функција кај возрасните. Недостатокот од DHA во детството може да предизвика проблеми понатаму во животот и тоа пред се когнитивни проблеми и намалена интелигенција. Кај возрасните дефицитот може да доведе до развој на Алцхајмерова болест. DHA може да го подобри здравјето на срцето преку намалување на нивото на триглицериди и холестерол во крвта.
Колку омега-3 на ден ни е потребно?
Не постојат стандарди за тоа колку омега-3 на ден е потребно и препорачано. Неколку здравствени организации во нивните експертски мислење имаат одредени дози кои постојано се менуваат.Сепак, најчестата препорака на светски рамки е дека минимумот изнесува 250-500 mg на EPA и DHA дневно за здрави возрасни индивидуи.Максималната доза е 3000 mg на EPA и DHA дневно. Поголеми дози се препорачуваат кај одредени здравствени состојби кои доколку ги земате треба исклучиво да се консултирате со својот доктор.
Мр.Фарм. Александар Јордановски
